Het Mediaforum

Op nieuwjaarsdag, een paar uur na zijn overlijden, werd de familie van het 14-jarige vuurwerkslachtoffer Jack geïnterviewd door Radio Rijnmond. De moeder van Jack wilde het beeld dat van haar zoon op sociale media ontstond rechtzetten. Maar is zo’n interview niet te vroeg? ‘Als moeder doe je wat iedere moeder zou doen; het beeld van haar zoon, zoals zij hem kende, rechtzetten’, aldus Sakina Elkayouhi (lector journalistiek Windesheim) in het Mediaforum. ‘Maar als journalist kun je ook wachten, waarom moet dat net wanneer het vers is?’ Volgens Ward Wijndelts (oud-hoofdredacteur Vrij Nederland) moet je als journalist goed nadenken voor je iemand hiermee in het nieuws brengt. ‘Die verantwoordelijkheid moet serieus genomen worden in ons vak. Mijn standpunt is helder: ik had dit interview niet gedaan.’ Verder hebben we het in het mediaforum over een interview in NRC over de macht van grote techbedrijven, polarisatie en het traditionele Vierschansentoernooi in Garmisch Partenkirchen. Aan tafel zitten Ward Wijndelts, Sakina Elkayouhi en Spraakmaker Nine Kooiman.

Vandaag een extra lang Mediaforum, met aan tafel hoofdredacteur Kamran Ullah van de Telegraaf, hoofdredacteur Pieter Klok van de Volkskrant, politiek verslaggever Nynke de Zoeten van Nieuwsuur.  We bespreken de journalistieke dilemma's waar onze gasten dit jaar hun hoofd over gebroken hebben en hebben het over wat het aantreden van het kabinet Schoof heeft betekend voor de journalistiek.

Een rel bij de Duitse krant 'Welt am Sonntag' ontstond na het verschijnen van een opiniestuk van techmiljardair Elon Musk die zijn steun uitsprak voor de AfD. Wat opvallend is, is dat de baas van de uitgever Axel Springer Verlag Musk zélf benaderde. Nadat Musk zich recent uitsprak over de AfD via zijn eigen platform X benaderde Springer hem met de vraag of hij een opiniestuk wilde insturen. "Een uitgever die zo meer kranten wilt verkopen, lijkt het wel", zegt Aimée Kiene, hoofdredacteur van het Volkskrant Magazine. "Een hele vreemde gang van zaken." Volgens Kiene dient men zich af te vragen of Musk iemand is die je in deze krant aan het woord wil laten. "Iemand die een eigen soort agenda heeft en ook de Europese politiek wil beïnvloeden, ik zou zeggen: 'nee'." Volgens Hugo Logtenberg, journalist bij NRC, gaat het om de vreemde volgorde dat het opiniestuk teweeg is gebracht. "Zie je het voor je dat de uitgever van de Volkrant iets heeft geregeld en de chef van dienst hier niets van afweet, maar het wel in eigen blad terugziet", stelt Logtenberg. "Dat zou hier niet gebeuren en dat is maar goed ook." Volgens de NRC-journalist had men beter naar een interview met Musk kunnen vragen. "Dan had je kunnen toetsen hoe intrinsiek gemotiveerd de man zelf is."

Het leek nieuwsluwe eerste kerstdag te worden, maar rond een uurtje of tien bleek niets minder waar. Redacteuren moesten aan de slag vanwege de berichtgeving dat Surinaamse oud-president Desi Bouterse overleden was. De NOS bracht dit nieuws nog voordat de familie het overlijden officieel had bevestigd. Ondertussen doen in Suriname allerlei complottheorieën de rondte. Zo zou Bouterse helemaal niet dood zijn. De Telegraaf bericht er vandaag over, met de veelzeggende quote: 'In dit land is álles mogelijk'. "Klopt dit wel?" vroegen journalist Magriet Brandsma en haar familie zich af toen ze de berichtgeving hoorde. "Nadat verhalen vanuit verschillende hoeken kwamen en de familie het ook bevestigde bleek het nieuws wel degelijk te kloppen." "Je zag vooral koppen met 'Buitenlandse media melden dat...', om er zo voorzichtig mee om te gaan", stelt Felienne Hermans, hoogleraar vakdidactiek van de informatica. "Je ziet wel eens dat er een misser wordt gemaakt met overlijdensberichten", zegt Elif Isitman, podcastmaker en journalist WNL. Ook zegt Isitman dat je in Nederland er niet aan ontkomt om makkelijker standpunten van tegenstanders van Bouterse waar te nemen dan voorstanders. Waarop Brandsma reageert dat dit de berichtgeving van Surinaamse media ook juist interessant maakte. "Daar zag je groots twee kanten."  Verder hebben we het in het mediaforum over Halina Reijn, de kersttoespraak van Koning Willem-Alexander en Duitse campagnes. Kiki Schippers van het Taalteam sluit het mediaforum af. Aan tafel zitten Margriet Brandsma, Elif Isitman en Spraakmaker Felienne Hermans.

Prinses Laurentien in de Telegraaf en premier Schoof in de Volkskrant mogen terugblikken op het afgelopen jaar. Hoe journalistiek-kritisch je zo'n persoonlijk interview aanpakt bespreken we onder meer vandaag in het Mediaforum met Kamran Ullah , hoofdredacteur De Telegraaf, Wilma Haan, adjunct-hoofdredacteur NOS en Nienke Meijer, minister van Oplossingen, en ook voorzitter van het bestuur van Stichting De Volkskrant. "Persoonlijke verhalen vind ik heel mooi, maar aan de andere kant vraag ik me af welk verhaal de geïnterviewden zelf graag willen vertellen", zegt Meijer. "En hoe kan je ervoor zorgen dat dat andere geluid ook gehoord wordt?" Verder hebben we het in het mediaforum over een interview met prinses Laurentien. Ook bespreken we het Amerikaanse programma 60 minutes dat twee ex-leden van de Mossad heeft geïnterviewd die betrokken waren bij de pieperaanval op Hezbollah. Aan tafel zitten Kamran Ullah, Wilma Haan en Nienke Meijer.

Minister Faber loodst vandaag drie wetten door de ministerraad. Het AD noemt deze dag al Faber Friday. Kamerleden, media en bestuurders lopen intussen alsmaar tegen een muur zonder antwoorden op. Een slimme tactiek van Faber? In het Asieldebat clashte minister Faber, voor de zoveelste keer, met de oppositie. PvdA-Kamerlid Kati Piri kon niet verbergen dat ze haar irritatie-limiet allang bereikt had. "Het leek bijna op een schoolplein-discussie", zegt Karen Eshuis, voormalig adjunct-hoofdredacteur AD. "Ik snap dat die frustratie er is bij Kati Piri en dat je die dan wil uiten. Of dat handig is om te doen is een tweede." "Dat is zeker niet handig", zegt theatermaker en spraakmaker Marjolein van Heemstra. "Dit werkt zo niet! Iedereen komt zijn met eigen emoties en frustraties en loopt stuk op die muur." Elger van der Wel, podcastkenner, nieuwsbriefschrijver en media-adviseur, zegt dat hij afgehaakt is. "Je ziet dat alles rondom deze minister compleet vast zit." Van der Wel stelt dat het in de debatten maar erg weinig over Nederland en de mensen gaat. "Daar komen ze op deze manier ook niet aan toe." Van Heemstra stelt dat volk en media afhaken door de vele ruis rondom discussies. "Zo verlies je zicht op wat er echt gebeurt en dat is heel zorgelijk." "Ik denk dat dit is hoe zij is", zegt Van Heemstra. "Maar hoe ga je ook in gesprek met iemand die het gesprek niet aan wil gaan??" vraagt Eshuis zich af. Verder hebben we het in het mediaforum over persoonlijke lijstjes van mediabedrijven, bedreigingen aan journalisten en over de strafzaak tegen Sywert van Lienden en zakenpartners Bernd Damme en Camille van Gestel. Frank van Pamelen van het Taalteam sluit het mediaforum af. Aan tafel zitten Karen Eshuis, Elger van der Wel en Spraakmaker Marjolijn van Heemstra.

Aan tafel zitten Bas van Sluis en Laurens Vreekamp. We hebben het over een primeur van de Telegraaf. Misdaadverslaggever John van den Heuvel sprak als eerste met de eigenaresse van de verwoeste bruidswinkel Aliyahs Styling aan de Tarwekamp. Is het de taak van de media om voor rechercheur te spelen? Het mediamoment van Vreekamp gaat over de ontwikkelingen rondom techbedrijven. Waarom maakt hij zich zorgen? Het mediamoment van Van Sluis gaat over een ingezonden brief van Henk Kamp in de Volkskrant. Tot slot hebben we het over het Glazen Huis. Hoe kijken onze mediakenners naar deze traditie?

Kerstreces, sprake van oorlogsdreiging en Wilders' 'geduld is op' wat betreft de asielplannen. Waar menigeen speculeerde over de val van het kabinet, weet Schoof-I het toch uit te houden tot na de feestdagen. En daar kregen de politici veel vragen over. "Het enige wat men te zeggen heeft over dat het niet lekker loopt is dan: het is nu en dan zwaar, er zijn veel discussies omdat de partijen uit elkaar liggen. Het gedoe dat we afgelopen maanden hebben gezien, is dan logisch", aldus journalist en presentator Ajouad El Miloudi. "Ze gingen van ruzie naar conflict naar ruzie", aldus Sandrina Hadderingh, hoofdredacteur van Omroep Gelderland. Volgens Fatihya Abdi, gemeenteraadslid (PvdA) in Amsterdam, zijn de meest recente uitspraken van Wilders over een kabinetsval een "afleidingsmanoeuvre." "We kunnen niet kritisch zijn op de PVV en hoe zij functioneren. Dat is opmerkelijk", zegt Abdi. El Miloudi meent dat Wilders een "strategische zet" doet. "Hiermee laat hij de kiezer weten: ik heb het in ieder geval geprobeerd, ze wilden niet meewerken." Ook minister Fabers praktijken worden in twijfel getrokken. "Faber is wel druk geweest, maar met exact hetzelfde als Wilders."

Oorlogsverslaggever Clarissa Ward deed voor CNN een interview met een vermeend Assad-slachtoffer die bevrijd werd uit een van de gruwelijke gevangenissen in Syrië. Maar er zijn twijfels ontstaan of dat allemaal wel klopt en of de man in kwestie niet eigenlijk bij Assad hoort. De nieuwszender geeft inmiddels zelf aan te twijfelen of ze niet misleid zijn. Joost Oranje, coördinator onderzoeksjournalistiek bij Nieuwsuur en NOS Nieuws, vroeg zich meteen af of het verhaal wel klopte. "CNN nu aan de hoogste boom hangen, vind ik ook niet terecht. Maar het roept veel vragen op", zegt Oranje. De journalist stoort zich ook aan het feit dat de nieuwszender niet meldde en blijkbaar ook niets wist wie deze man was, maar wel doorging met het interview. "Wat ik zwak vind van CNN is dat ze geen duidelijkheid geven. Ze twijfelen nu ook zelf aan de identiteit."

Na de waarschuwende woorden van Mark Rutte leek heel Nederland in de prepshop te staan. Rutte riep op tot voorbereiden op een mogelijke oorlog en de media ging er het hele weekend mee aan de slag. Spraakmaker Thomas Huttinga, schrijver en docent Europees recht, noemt de waarschuwing voor dreiging terecht. "Het is belangrijk dit dichter bij de mensen te brengen vanwege die noodzaak en bittere realiteit." Volgens Carmen Fernand, hoofdredacteur Levensbeschouwing en Caribisch Netwerk bij de NTR, is het niet alleen voor dreiging van oorlog nodig om spullen in huis te hebben. "Volgens mij is het breder dan dat, kijk ook naar klimaatverandering." Volgens Fernand moet media daarom ook meer constante aandacht geven aan dit onderwerp. NAVO-cheff Rutte is niet de eerste die dit zei. De hoogste militair van de NAVO, Rob Bauer zei afgelopen januari al dat 'we het onverwachte moeten verwachten'. En na hem volgden vele waarschuwingen. Toch lijkt men nu meer aan de haal te gaan met het nieuws vanuit Rutte’s hand. "Het ligt ook aan de kwestie tijd", zegt Huttinga. "Met Trump over één maand aan de macht kunnen er wel degelijk dingen gaan veranderen." Volgens Marc Veeningen, hoofdredacteur Hart van Nederland, komt het ook door de positie van Rutte binnen de NAVO.