Podric logo
Podcast
Menno en Erwin over de Natuur en Wetenschap

Menno en Erwin over de Natuur en Wetenschap

Praten over de natuur en de wetenschap
Ga je mee op reis naar de wetenschap en de natuur? Menno en Erwin hebben een podcast waarin ze ingaan op wat ze verbaast op het gebied van Natuur en Technologie. Waarbij Prof. Menno zorgt voor de kennis van het gebied en Erwin aandachtig luistert en de vragen stelt. We hebben het over CHATGPT Biologische klokken maar ook over prachtige natuurgebieden. Je kan ons vinden op www.mennoenerwin.nl .Kijk ook naar de eerste aflevering op Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=bSkpS5R2GkY praat mee op onze telegram groep https://t.me/mennoenerwin
Lees meer
Afleveringen - Pagina 3
Podcast: #120 Anders buiten lopen dankzij de Merlin birds app

#120 Anders buiten lopen dankzij de Merlin birds app

Er zijn veel apps die ons helpen de natuur om ons heen beter in de smiezen te krijgen. Een van de allerbeste is de  gratis vogelsite Merlin (Engelse naam voor onze kleinste valk de smelleken). De site is in zo’n tien jaar ontwikkeld door de Cornell University in Amerika, is gebaseerd op zo’n 800 miljoen waarnemingen over de hele wereld, en meer dan vijfduizend vrijwilligers zorgen voor perfecte foto’s en geluidsregistraties waarmee je de waarnemingen kan checken. En het werkt even eenvoudig als effectief: je zet je waarneming aan, de app geeft de geluiden in de buurt weer (grafisch, in een geluidskaart of sonogram) en benoemt vervolgens de vogelsoorten in de buurt, met foto’s (Nederlandse namen kan je makkelijk uploaden) . Steeds lichten in het lijstje van zojuist waargenomen soorten die namen van vogels op die op dat moment zingen. Een kind kan de was doen.  In een rondje met de hond scoort Merlin al gauw een soort of tien tot vijftien, binnen de tien minuten. Nu wonen we ook in een goed vogelgebied. Maar waar je ook bent, er valt altijd wel wat op, al was het maar de fazant in het stoffige bosje even verder. Leuk zijn de eerste binnenkomers, als de tjiftjaf  en de fitis in maart-april, de kleine karekiet en de visdief in mei. En genieten van de zeldzame doortrekkers als de waterpieper en de wielewaal met zijn toverachtig gezang.   Schrijf je nu in op onze gratis nieuwsbrief ⁠⁠⁠www.mennoenerwin.nl⁠⁠⁠ Aanbevolen door Menno en Erwin: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #119 Wat is er tegen een betonnen fietspad in Scharmer

#119 Wat is er tegen een betonnen fietspad in Scharmer

Een betonnen, in plaats van een onverhard fietspad wil de dorpsvereniging van Scharmer aan laten leggen door onze gemeente. Misschien vinden sommigen dat overdreven, maar bij mij leidt dat tot grote droefenis. En ook wel een beetje boosheid. Een van de mooiste onverharde fietspaden in de buurt wordt opgeofferd voor wat precies? Verkeersveiliger wordt het niet, de randen van zo’n betonnen pad leiden alleen maar tot ongelukken bij passanten. Het onderhoud kan altijd beter, maar dat geldt straks ook voor zo’n strak en glad pad dat scooters en motoren uitnodigt er over heen te racen. Wat verloren gaat zijn de randovergangen van het nu leemachtige pad naar de vegetatie, heel veel planten en insecten profiteren daarvan. Zoals de er nestelende grijze zandbij, helaas ook al sterk achter uitgaand. Ook al, want het gaat beroerd met veel planten, vogels en insecten. Er verdwijnen er een boel, in een hoog tempo.  Veel collega biologen zijn de wanhoop nabij over de onverschilligheid van zoveel mensen. Snappen we dan niet dat we het niet gaan redden als we ons eigen gemak boven alles stellen? Juist in onze directe leefomgeving kunnen we met zijn allen heel veel doen aan de natuur, in de eigen tuin, maar ook met een wat bedachtzamer omgang met voet- en fietspaden in onze eigen buurt. Want we zijn met heel veel mensen, en met zijn allen kunnen we heus een beetje helpen nog wat over te laten voor volgende generaties.   Schrijf je nu in op onze gratis nieuwsbrief ⁠⁠⁠⁠www.mennoenerwin.nl⁠⁠⁠⁠ Aanbevolen door Menno: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #118 Katten, gehaat, geliefd en gevaarlijk

#118 Katten, gehaat, geliefd en gevaarlijk

De kat is het meest geliefde huisdier in Nederland, in drie miljoen huishoudens loopt een kat rond. De zwarte kant van het kattenwezen zit vooral in het aantal zwerfkatten, waarschijnlijk meer dan een miljoen. Al met al zijn onze katten een forse bedreiging voor onze vogelstand. We houden katten al zo’n tienduizend jaar als huisdier. Sinds kort weten we dat dat begonnen is op Cyprus. Nakomelingen van de Afrikaanse wilde kat werden gedomesticeerd, ter bescherming van de opbrengsten van de toen opkomende landbouw. Aan de hand van DNA werd in 2017 vastgesteld dat onze huiskat een echte aparte soort is, Felix catus. Die verschilt ook duidelijk van de wilde Europese kat Felix sylvestris (komt trouwens ook in Azië voor). Katachtigen zijn, met uitzondering van leeuwen, minder sociaal dan hondachtigen, het zijn meestal eenzame jagers. En ook in hun sociale contact met mensen zijn ze best ingewikkeld. Als ze willen en je vertrouwen kan je ze zelfs dingen leren. Een recht opstaande, niet dikke staart is in elk geval een goed teken. Luister en Volg Ons: Schrijf je nu in op onze gratis nieuwsbrief ⁠⁠⁠⁠⁠www.mennoenerwin.nl⁠⁠⁠⁠⁠ Aanbevolen door Menno en Erwin: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #117 De leukste kanten van de wetenschap worden beloond met de IG-Nobelprijzen: we zijn er best goed in!

#117 De leukste kanten van de wetenschap worden beloond met de IG-Nobelprijzen: we zijn er best goed in!

De leukste kanten van de wetenschap worden beloond met de IG-Nobelprijzen: we zijn er best goed in! Veel wetenschappers zijn creatieve personen, nemen hun bezigheden heel ernstig maar hebben gelukkig ook vaak een goed gevoel voor humor.  Dat wordt nu al 33 jaar beloond met de “onwaardige” ignoble prijzen, jaarlijks in tienvoud uitgereikt vlak voor de echte nobelprijzen. De prijzen zijn voor correct onderzoek waarvan het nut niet duidelijk is, waar men eerst om moet lachen, maar die ook aan het denken zetten. Ze worden in een kleurrijk en ietwat bizar ceremonieel in Harvard uitgereikt. De onderwerpen zijn vaak hilarisch. Binnen de Nederlandse universiteiten kunnen we er ook wat van. In totaal zijn bij 19 IG Nobelprijzen Nederlanders betrokken, we scoren daarmee driemaal hoger dan het wereldgemiddelde! Wat dacht u van Nederlandse onderwerpen als de gevaarlijkheid oftewel viesheid van bankbiljetten (Roemenië scoort heel hoog, India is prima!); het aantrekken van malariamuggen (kan net zo goed met Limburgse als met tenenkaas, toegepast in Afrika om muggen effectief weg te vangen); financiële beslissingen worden beter met een volle dan met een lege blaas genomen; mannelijke en vrouwelijke geslachtsdelen gedragen zich heel ander dan we dachten bij de paring (blijkt uit Groningse CT-scans). De latere echte Nobelprijswinnaar Andre Geim (extreme elektriciteit geleiding in zeer dunne grafietlagen) won daarvoor toen hij in Nijmegen werkt een Ignoble prijs voor het laten zweven van een kikker boven een magneet. Hij is tot nu toe de enige die de dubbelslag van een echte Nobel- en een Ignoble prijs gelukt is.   https://improbable.com/ Luister en Volg Ons: Schrijf je nu in op onze gratis nieuwsbrief ⁠⁠⁠⁠⁠⁠www.mennoenerwin.nl⁠⁠⁠⁠⁠⁠ Aanbevolen door Menno: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #116 Het is geen koorts en heeft niets met hooi van doen, dus noemen we het Hooikoorts

#116 Het is geen koorts en heeft niets met hooi van doen, dus noemen we het Hooikoorts

Het is geen koorts en heeft niets met hooi van doen, dus noemen we het Hooikoorts. Maar waar in Nederland wel degelijk heel veel mensen last van hebben is van pollen,  de mannelijke sporen van planten die we beter kennen als stuifmeel. Vooral licht stuifmeel waait met de wind mee, zoals van grassen, bomen als de els berk en eik en voor sommige kruidachtige planten als zuring en smalle weegbree. Bij meer dan 20% van de mensen zetten de pollen het eigen afweersysteem in alarmtoestand, met als gevolg de afgifte van histamine, en dat leidt tot een veelheid van vervelende zaken als ontstoken ogen en neuzen of nog erger. Kinderen hebben er al vaak last van, en de klachten duren vaak tot op hogere leeftijd voort. Er is wel medicatie, tot aan bijnierschorshormoon aan toe. Ook is het mogelijk het afweersysteem te “desensibiliseren”, het afweersysteem te wennen via lage doses van pollen, maar dat is een proces van jaren. We hebben veel aan ons afweersysteem te danken, maar soms loopt het dus behoorlijk fout, en dat vaak van de late winter tot aan de zomer toe. Waarom sommigen van ons zich in de luren laten leggen door zo iets simpels als het stuifmeel van raaigras of een berk? Goede vraag, het maakt hooikoorts tot een redelijk onbegrijpelijk fenomeen. Luister en Volg Ons: Website: https://mennoenerwin.substack.com/ Aanbevolen door Menno: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #115 In mei leggen alle..

#115 In mei leggen alle..

In mei leggen alle.. Mooi niet. Er zijn heel veel vogels die al eerder, of pas later een ei leggen. En de koekoek en de griet (die we beter kennen als de grutto) kunnen wel degelijk een ei in mei leggen. Dus een twijfelachtig kinderversje, maar het duidt wel op een fenomeen dat vogels heel goed hun broedseizoen plannen, voor zover mogelijk. Als het goed is precies passend voor het voer dat hun jongen nodig hebben, veelal rupsjes en andere insectenlarven. Tussen de beslissing te gaan broeden en het eerste uit het ei kruipende jong zitten gemiddeld  een dag of twintig, dus dat is al moeilijk afstemmen als door een warmer voorjaar de voervoorraad al eerder op zijn top zit. En hoe moet het dan met de fitis? Dit voorjaar kwam de fitis uit het midden van Afrika weer precies op dezelfde dag naar dezelfde boom in Scharmer gevlogen als een jaar eerder, en zijn buren precies zo de drie dagen daarvoor. Dan moeten ze maar hopen dat de eiken en de andere bomen in de buurt niet te vroeg uit zijn gelopen, de rupsen die het van verse bladeren moeten hebben ook niet eerder aan de maaltijd zijn begonnen en daarmee de fitissen toch misschien te laat gekomen zijn. Oftewel, klimaatverandering maakt het leven van de migrerende vogel er niet eenvoudiger op. Zouden daarom verschillende vogelsoorten hun migratiepatronen veranderen, of zelfs proberen het hele jaar in ons land te blijven? Dat betekent met succesvolle nesten natuurlijk. Luister en Volg Ons: Website: https://mennoenerwin.substack.com/ Aanbevolen door Menno: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #114 De energiefabriekjes van ons lichaam

#114 De energiefabriekjes van ons lichaam

Door de covid pandemie zijn we zijn ons er weer goed bewust van geworden hoe belangrijk de mitochondriën voor ons zijn, zo heten die energiefabriekjes in onze cellen. Want vooral de klachten van long covid lijken te komen door niet meer goed functionerende mitochondriën. En we hebben een heleboel van die energiecentrales, de schattingen lopen van 15000 tot 60000 biljoen, oftewel zo’n 500 tot 2000 per lichaamscel. De belangrijkste functie is het omzetten van opgenomen energie in de vorm van suikers naar een soort van universele celbrandstof genaamd ATP. Ooit waren de mitochondriën bacteriën die opgenomen zijn in de eerste ingewikkelder cellen op aarde, met een celkern en nog veel meer kleine structuren. Uit die cellen zijn later alle schimmels, planten en dieren ontstaan.  Mitochondriën hebben hun eigen erfelijk materiaal (DNA), informatie die alleen via de vrouwelijke eicel aan de volgende generatie wordt doorgegeven. Er is veel te vertellen over deze mini-energiecentrales en zij kunnen ons veel vertellen over ons verleden. Luister en Volg Ons: Website: https://mennoenerwin.substack.com/ Aanbevolen door Menno: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #112 Straalstromen en ons klimaat

#112 Straalstromen en ons klimaat

Het waait heel hard hoog boven ons. Op zo’n 10 kilometer hoogte heersen windsnelheden van 100 kilometer per uur en meer. Straalstromen zijn duizenden kilometers lang, een paar honderd kilometer breed en maar enkele kilometers hoog. Ze bewegen van west naar oost, en halen de draaiende aarde met hun hoge snelheid ruimschoots in. Temperatuurverschillen, vooral die tussen poolgebieden en de evenaar, zijn de drijvende kracht. De straalstromen veroorzaken bij ons in Europa de aanvoer van koude lucht, maar ook van depressies, regen en wind en ook soms warmtefronten.  De straalstromen worden zwakker door de opwarming van de polen, ze spitsen in tweeën, en de gevolgen zijn steeds meer aanhoudende hittegolven in de zomer, terwijl poolwervelingen in de winter plotselinge kou periodes in Noord-Europa kunnen veroorzaken. Het is zaak de ontwikkelingen hoog boven ons hoofd goed in de gaten te houden. Luister en Volg Ons: Website: https://mennoenerwin.substack.com/ Aanbevolen door Menno: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #111 Is de mens een hardloopkampioen?

#111 Is de mens een hardloopkampioen?

Beschrijving: Ja, we kunnen zeker niet opboksen tegen jachtluipaarden , leeuwen of hazewindhonden. Maar dan hebben we het over de topsnelheid, die Usain Bolt met veel inspanning op 44 km heeft weten te krijgen. Het is heel wat anders als we het over de duurloop hebben, van zeg een marathon. Dan zijn er maar een paar concurrenten, zoals de Amerikaanse gaffelbok, of de wilde honden van Afrika. En dan nog, kunnen (heel goed getrainde) mensen verrassend ver komen, zelfs of juist in de hitte, dankzij ons vermogen om te zweten. Maar de mensheid als geheel moet het hebben van onze hersenkronkels, om “onze” Max met één voet op het pedaal te laten winnen. Luister en Volg Ons: Website: https://mennoenerwin.substack.com/ Aanbevolen door Menno: Bezoek Naranjas del Carmen en CrowdFarming.com voor directe aankopen van boeren. Ontdek lokale boerderijwinkels en initiatieven zoals Smaakvol Slochteren en Herenboeren. Productie: Deze podcast wordt geproduceerd door Bano Online Services, met Erwin Balkema als host en Prof. Menno Gerkema als expert in natuur en wetenschap.
Podcast: #110 Omdat hij zo ontzettend goed apen kon bekijken: Een Eerbetoon aan Frans de Waal

#110 Omdat hij zo ontzettend goed apen kon bekijken: Een Eerbetoon aan Frans de Waal

Kort geleden is een van de beroemdste mensapenonderzoekers, de Nederlandse Amerikaan Frans de Waal overleden. Hij heeft onze kijk op dieren, op apen in het bijzonder maar ook op onze eigen soort behoorlijk veranderd. Hij heeft ons laten zien dat ook chimpansees politiek bedrijven, coalities maken. Dat kapucijnapen een uitgesproken rechtvaardigheidsgevoel en jalousie hebben. Dat olifanten kunnen samen werken en elkaar daarbij ook kunnen bedotten. Kortom, daarmee heeft hij laten zien dat mensen in heel veel opzichten veel minder van dieren verschillen dan we dachten. Dat heeft hij verteld in een groot aantal excellente wetenschappelijke artikelen, maar ook in een groot aantal publieksboeken die geestig, glashelder en vaak ontroerend zijn.Abonneer je nu op onze podcast op Spotify of Apple Podcasts en duik elke woensdag om half 7 's ochtends mee in de wonderen van natuur en wetenschap met Menno en Erwin. https://mennoenerwin.substack.com/