De museoloog

Niet het vakgebied maar de mens! In musea proberen we de hele wereld te vangen. Verzamelen is dan ook een oermenselijke bezigheid. We verzamelen om de wereld beter te begrijpen, om greep op ons bestaan te krijgen. Traditioneel waren collectiepresentaties in musea uitstallingen van de mooiste objecten die volgens wetenschappelijke inzichten werden geordend. Kunstmusea waren ingericht in scholen en stijlen; historische musea in tijdperken en landen of culturen en natuurhistorische musea volgden vaak de indeling van Linnaeus. Maar sinds een aantal jaren zijn we losser, associatiever en zelfs eclectischer geworden. Want het publiek wil verbaasd worden, verwonderd en meegezogen in andere denkwerelden. Het kunstpubliek krijgt nu vaak een thematische of ‘transhistorische’ presentatie voorgeschoteld en families een ‘belevenis’. Ook het Drents Museum heeft met ‘Labyrinthia’ afscheid genomen van de strikte indeling volgens traditionele vakgebieden. Het museum wil de zintuigen prikkelen en stelt ‘universele’ vragen. Het maakt van de grootste zwakte een kracht door het doolhof van zalen te omarmen en er een labyrintische reis door de collectie van te maken. Luister naar The Making of Labyrinthia in het Drents Museum met in deze tweede aflevering (vanaf 21/11) ‘Niet het vakgebied maar de mens’ gaat het over de universele vragen, over de zintuigen en over ‘Witte Maegie’, het vriendelijke huisspook dat je op je tocht door het museum begeleidt. Schrijf je in voor inspirerende verhalen van mensen die musea in beweging brengen: https://www.odding.nl/nieuwsbrief/

Aflevering 1: De gelijkbenige driehoek van Harry Tupan Hoe is het grote succes van het Drents Museum toch te verklaren? Het heeft ongetwijfeld met gevoel voor de tijdgeest te maken. Maar volgens directeur Harry Tupan is het eigenlijk vrij simpel. Je moet gewoon de gelijkbenige driehoek in de gaten houden met op iedere zijde een belangrijk thema: het verhaal, het object en de enscenering. Samen vormen deze drie thema’s het ideale beeld van hoe een tentoonstelling er voor het publiek moet uitzien. Het verhaal, het object en de enscenering moeten met elkaar in evenwicht zijn. Deze magische formule past het museum altijd toe. Dus zowel op de grote tijdelijke tentoonstellingen als nu op de collectiepresentatie Labyrinthia waar het publiek geconfronteerd wordt met universele vragen.  Luister naar aflevering 1 van The making of Labyrinthia: De gelijkbenige driehoek van Harry Tupan!

Aflevering 2: een nieuwe makerscultuur Het was niet altijd makkelijk. “Zo nu en dan moest ik als klassiek conservator op mijn handen gaan zitten” zegt hoofdconservator Terry van Druten van Teylers Museum over de totstandkoming van “Yalla Yalla, zie je in Egypte”. Het maken van een tentoonstelling is een groepsproces waar veel verschillende specialisten samenkomen. Je moet ruimte geven aan anderen en dat is wat Teylers heeft gedaan door theatermaker en acteur Sabri Saad El Hamus, scenograaf Theun Mosk en podcastmaker Tjitske Mussche te vragen om samen met conservator Terry van Druten de nieuwe tentoonstelling over de 19e eeuwse oriëntalistische kunstenaar Willem Famars de Testas te maken. Ze werden al heel vroeg betrokken en het resultaat is dan ook geen klassieke tentoonstelling maar een ‘podwalk’. Iets tussen een tentoonstelling en een theatervoorstelling in. Luister vanaf vandaag naar het 2e deel van The making of Yalla Yalla, waarin de makers vertellen over hun avonturen in Teylers Museum. M.m.v. Willemijn Schellekens, Sabri Saad el Hamus, Theun Mosk, Tjitske Mussche, Terry van Druten en Marc de Beyer. ‘De Museoloog’ vind je in je favoriete podcast-app of eventueel hier: https://www.odding.nl/de-museoloog/ Niets missen van De Museoloog? ⁠⁠⁠⁠Schrijf je in voor de nieuwsbrief⁠ via: ⁠https://www.odding.nl/nieuwsbrief/⁠

Aflevering 1: “Zo kunnen we dit niet meer vertellen!” De aanloop naar de nieuwe tentoonstelling “Yalla Yalla, zie je in Egypte” in Teylers Museum was lang! Vijftien jaar geleden schreef hoofdconservator Terry van Druten het eerste concept voor een tentoonstelling over de oriëntalistische kunstenaar Willem Famars de Testas die midden 19e eeuw tweemaal naar Egypte reisde. Toen Terry dat concept niet zo lang geleden herlas schrok hij. Zo wilde hij dat verhaal niet meer vertellen. Te exotisch, te oriëntalistisch. Gelukkig vond hij in directeur Marc de Beyer een medestander om het helemaal anders aan te pakken. Het resultaat is geen gewone tentoonstelling maar iets dat het midden houdt tussen een theatervoorstelling en een tentoonstelling: een podwalk! Met hulp van acteur Sabri Saad El Hamus, scenograaf Theun Mosk en podcastmaker Tjitske Mussche maakte het oudste museum van Nederland een project dat de grenzen van de vernieuwing opzoekt. “The making of Yalla Yalla” is een driedelige podcastserie van De Museoloog met vandaag de eerste aflevering: “zo kunnen we dit niet meer vertellen”. M.m.v. Willemijn Schellekens, Sabri Saad el Hamus, Theun Mosk, Tjitske Mussche, Terry van Druten en Marc de Beyer. ‘De Museoloog’ vind je in je favoriete podcast-app of eventueel hier: https://www.odding.nl/de-museoloog/ Niets missen van De Museoloog? ⁠⁠⁠⁠Schrijf je in voor de nieuwsbrief⁠ via: https://www.odding.nl/nieuwsbrief/

Afl. 3: Van roerganger tot gemeenschapsmanager In drie afleveringen vertellen vijf direct betrokkenen over de realisatie van de tentoonstelling ‘Schaduwen op de Atlantische Oceaan’, over de reis die deze presentatie voor het museum zelf is geworden.  En in deze derde aflevering komt de ontwikkeling aan de orde hoe het museum - dat ooit als autoriteit werd gezien, en heel vaak nog steeds als roerganger zich steeds meer tot gemeenschapsmanager ontwikkelt. In deze aflevering proberen we vooruit te kijken naar de bredere ontwikkeling die het Scheepvaartmuseum doormaakt. Het vergt best wat van een museum om zo diepgaand, met mensen van verschillende achtergronden, zo’n vernieuwende tentoonstelling te maken. ‘Je moet er wel klaar voor zijn’ zegt gastconservator Dyoñna Bennett.  Met de tentoonstelling “Schaduwen op de Atlantische Oceaan” richt het Scheepvaartmuseum de blik op het westen nadat het de afgelopen jaren vooral verhalen vertelde over het oosten, over Japan, over Indonesië, over China. De relatie van Nederland met het oosten is een geschiedenis van kolonialisme en de VOC, maar ook van handel en economische rijkdom voor de Hollanders. De trots van een zeevarende natie, die gepaard gaat aan koloniale schande maakt dit een ambivalent verhaal. De geschiedenis van de Westindische Compagnie, de WIC, is donkerder. Een verhaal voornamelijk over slavernij en over onmenselijk vervoer van mensen over de Atlantische Oceaan. Dit najaar publiceert De Museoloog een nieuwe serie podcasts onder de noemer: The making of… In deze serie spreekt Arnoud Odding met makers van tentoonstellingen en musea over de vraag hóe je vernieuwt in tijden van maatschappelijk engagement en politieke ophef. Niets missen van De Museoloog? ⁠⁠⁠⁠Schrijf je in voor de nieuwsbrief⁠

Afl. 2: Het persoonlijke is museaal In drie afleveringen vertellen vijf direct betrokkenen over de realisatie van de tentoonstelling ‘Schaduwen op de Atlantische Oceaan’, over de reis die deze presentatie voor het museum zelf is geworden.  In de tweede aflevering gaat het over de achtergrond van de mensen die het museum maken. De afstandelijke, schijnbaar neutrale houding van het traditionele museum is door een nieuwe generatie museummakers ingeruild voor een meer persoonlijk engagement. “Het persoonlijke is museaal!”  Met de tentoonstelling “Schaduwen op de Atlantische Oceaan” richt het Scheepvaartmuseum de blik op het westen nadat het de afgelopen jaren vooral verhalen vertelde over het oosten, over Japan, over Indonesië, over China. De relatie van Nederland met het oosten is een geschiedenis van kolonialisme en de VOC, maar ook van handel en economische rijkdom voor de Hollanders. De trots van een zeevarende natie, die gepaard gaat aan koloniale schande maakt dit een ambivalent verhaal. De geschiedenis van de Westindische Compagnie, de WIC, is donkerder. Een verhaal voornamelijk over slavernij en over onmenselijk vervoer van mensen over de Atlantische Oceaan. Dit najaar publiceert De Museoloog een nieuwe serie podcasts onder de noemer: The making of… In deze serie spreekt Arnoud Odding met makers van tentoonstellingen en musea over de vraag hóe je vernieuwt in tijden van maatschappelijk engagement en politieke ophef. Niets missen van De Museoloog? ⁠⁠⁠⁠Schrijf je in voor de nieuwsbrief⁠

Afl. 1: Een ongemakkelijk verhaal In drie afleveringen vertellen vijf direct betrokkenen over de realisatie van de tentoonstelling ‘Schaduwen op de Atlantische Oceaan’; over de reis die deze presentatie voor het museum zelf is geworden.  In deze eerste aflevering - “Een ongemakkelijk verhaal” - gaat het over de concretisering van de tentoonstelling en over nieuwe perspectieven in het museum. Over de wens om ‘ongemakkelijke’ verhalen te vertellen. Oude bronnen worden met nieuwe ogen gelezen, op zoek naar de ontelbare mensen áchter de bekende verhalen.  Met de tentoonstelling “Schaduwen op de Atlantische Oceaan” richt het Scheepvaartmuseum de blik op het westen nadat het de afgelopen jaren vooral verhalen vertelde over het oosten, over Japan, over Indonesië, over China. De relatie van Nederland met het oosten is een geschiedenis van kolonialisme en de VOC, maar ook van handel en economische rijkdom voor de Hollanders. De trots van een zeevarende natie, die gepaard gaat aan koloniale schande maakt dit een ambivalent verhaal. De geschiedenis van de Westindische Compagnie, de WIC, is donkerder. Een verhaal voornamelijk over slavernij en over onmenselijk vervoer van mensen over de Atlantische Oceaan. Dit najaar publiceert De Museoloog een nieuwe serie podcasts onder de noemer: The making of… In deze serie spreekt Arnoud Odding met makers van tentoonstellingen en musea over de vraag hóe je vernieuwt in tijden van maatschappelijk engagement en politieke ophef. Niets missen van De Museoloog? ⁠⁠⁠Schrijf je in voor de nieuwsbrief⁠

Afl.2: Er is alleen maar nu!  In deze tweede aflevering van dit tweeluik over Landhuis Oud Amelisweerd gaat het niet alleen over de ambitie maar vooral over de vraag hoe je het aanpakt als je moet beginnen met vrijwel niets. Slechts dat lege landhuis. Waar begin je en hoe betaal je al je kosten? Het denkwerk dat er in gaat zitten, maar ook de dilemma’s van ons Nederlandse subsidiesysteem en over de aantrekkelijkheid én de gevaren van de groei. Je kunt weliswaar starten maar je zekerheid is beperkt tot de volgende aanvraagronde. ‘Er is alleen maar nu!' Midden in de Corona-periode schreef Lotte Walrave een mail aan de directeur van Stadsherstel Utrecht met de vraag of hij al wist wat hij met Landhuis Oud Amelisweerd wilde gaan doen. Ze had gelezen dat stadsherstel het landhuis in beheer zou nemen. Een paar gesprekken later kreeg ze de sleutel. En toen kwam Chantal Perlee op haar pad en gingen ze dat lege landhuis met de mooiste en meest kwetsbare 18e eeuwse behangsels digitaal toegankelijk maken. Samen vertellen Chantal en Lotte in “The making of Landhuis Oud Amelisweerd” over de zoektocht om nieuw leven te blazen in het oude landhuis, om het landhuis open te stellen voor publiek, om er een plek voor jonge makers van te maken én om er een digitaal archief aan te leggen voor verhalen over verleden, heden en een beetje toekomst. Dit najaar publiceert De Museoloog een nieuwe serie podcasts onder de noemer: The making of… In deze serie spreekt Arnoud Odding met makers van tentoonstellingen en musea over de vraag hóe je vernieuwt in tijden van maatschappelijk engagement en politieke ophef. Niets missen van De Museoloog? ⁠⁠Schrijf je in voor de nieuwsbrief⁠

Afl. 1 ‘Leave no traces’. In deze eerste aflevering van een tweeluik over Landhuis Oud Amelisweerd vertelt directeur Lotte Walrave over haar ambitie om met een zuchtje weer te kunnen verdwijnen ‘alsof het huis mij niet heeft gekend’. ‘Leave no traces’. Chantal Perlee vertelt over hun plan om het fragiele landhuis niet met spullen maar met verhalen te vullen.  Midden in de Corona-periode schreef Lotte Walrave een mail aan de directeur van Stadsherstel Utrecht met de vraag of hij al wist wat hij met Landhuis Oud Amelisweerd wilde gaan doen. Ze had gelezen dat stadsherstel het landhuis in beheer zou nemen. Een paar gesprekken later kreeg ze de sleutel. En toen kwam Chantal Perlee op haar pad en gingen ze dat lege landhuis met de mooiste en meest kwetsbare 18e eeuwse behangsels digitaal toegankelijk maken. Samen vertellen Chantal en Lotte in “The making of Landhuis Oud Amelisweerd” over de zoektocht om nieuw leven te blazen in het oude landhuis, om het landhuis open te stellen voor publiek, om er een plek voor jonge makers van te maken én om er een digitaal archief aan te leggen voor verhalen over verleden, heden en een beetje toekomst. Dit najaar publiceert De Museoloog een nieuwe serie podcasts onder de noemer: The making of… In deze serie spreekt Arnoud Odding met makers van tentoonstellingen en musea over de vraag hóe je vernieuwt in tijden van maatschappelijk engagement en politieke ophef. Niets missen van De Museoloog? ⁠⁠Schrijf je in voor de nieuwsbrief⁠

Van vaderlandslievend naar maatschappijkritisch. The making of de Atlas Van Stolk Abraham van Stolk was een 19e eeuwse verzamelaar van oude prenten. Een Rotterdamse houthandelaar en een verlicht burger! Hij verzamelde tienduizenden prenten om een beeld te schetsen van de ‘vaderlandse’ geschiedenis. Zo’n verzameling noem je een atlas, een collectie afbeeldingen, zoals een museum een verzameling objecten heeft en een bibliotheek een heleboel boeken. Die Atlas van Stolk is sinds een aantal jaren ondergebracht bij de openbare bibliotheek van Rotterdam en de verzameling groeit nog steeds. Tegenwoordig is conservator Maretta Johnson verantwoordelijk voor de collectie. Arnoud Odding sprak met haar over de vraag hoe je zo’n ‘vaderlandslievende’ collectie nieuwe betekenis geeft en hoe musea en bibliotheken vernieuwen in gepolariseerde en maatschappelijk bewogen tijden. ‘De Atlas van Stolk is de eerste aflevering in een nieuwe serie podcasts van De Museoloog, onder de noemer: The making of… In deze serie spreekt Arnoud Odding met makers van tentoonstellingen en musea over de vraag hóe je vernieuwt in tijden van maatschappelijk engagement en politieke ophef. Niets missen van De Museoloog? Schrijf je in voor de nieuwsbrief