De Nacht van...

Te gast in deze uitzending van de Nacht van KRO-NCRV is Menno Schilthuizen om te praten over zijn boek ‘Waarom zijn er zoveel soorten?’. Menno Schilthuizen is onderzoeker en evolutiebioloog bij Naturalis Biodiversity Center en hoogleraar kenmerkevolutie en biodiversiteit aan Universiteit Leiden.

De Nacht van NTR Wetenschap - Iedereen wordt gelukkig van de natuur: het geluid van de zee, het uitzicht over de hei, het ruisen van de bomen. Sterker nog, we hebben de natuur nodig om gezond te blijven. En dat terwijl de natuur vaak juist gebaat is bij minder menselijke invloeden. Hoe verandert de mens direct en indirect de natuur? Maar ook, hoe kan de natuur de méns veranderen? En we spitsen onze oren daarbij specifiek voor geluid. Het grootste burgeronderzoek naar geluid ooit (De Oorzaak) toont namelijk aan: sommige geluiden maken mensen ziek, maar natuurgeluiden kunnen mensen juist gezonder maken. Ecoloog Jonas Lembrechts (Universiteit van Utrecht) speelde een centrale rol in dit onderzoek. In Antwerpen, Leuven en Gent werkten duizenden burgers mee aan het verzamelen van geluiden, gezondheidsinformatie en het invullen van vragenlijsten om op ongekende schaal in kaart te brengen wat omgevingsgeluid met ons doet. Jonas vertelt presentator Renette Kwakkenbos alles over hoe mens en natuur beter kunnen samenleven, met extra aandacht voor hoe natuurgeluiden mensen gelukkiger maken - hoeveel onrustige stadsgeluiden er ook zijn. Wat zou meer aandacht voor de inzichten uit De Oorzaak kunnen betekenen voor de stadsparken en dorpspleinen van de toekomst?

Wie woont er nou in Lull? In De Hel? In Poepershoek? Wat betekenen die namen eigenlijk en waarom bestaan ze nog steeds? Op zoek naar de verhalen achter de meest curieuze plaatsnamen van Nederland (en een vleugje Vlaanderen), trok schrijver en fotograaf Paul Vreuls langs de rafelranden van de kaart.

Voedingswetenschapper Inge van der Wurff schreef haar nieuwe boek 'Eet jezelf gelukkig' naast haar fulltime baan. In haar boek laat Inge zien hoe voeding niet alleen je lichaam, maar ook je hoofd beïnvloedt. “Probiotica kan mensen zich beter laten voelen,” zegt ze. “En wie veel gezonde producten eet, voedt ook zijn mentale gezondheid.”

Wanneer alles donker en zwartgallig lijkt, kan theater een uitkomst bieden. Want in theater is het mogelijk om de zwaarste thema's lichter te maken. Door te focussen op het creatieve, worden trauma's bouwstenen voor artistieke producten. Boy Jonkergouw is een theatermaker die pijnlijke onderwerpen niet schuwt. Zo heeft hij in zijn laatste voorstellingen onderwerpen zoals mentale gezondheid en genocide weten te verwerken.

In de Nacht van Caribisch Netwerk sprak Guilliano Payne met cabaretier en presentator Jörgen Raymann over zijn nieuwe theatertour Welkom Thuis (waar niemand op je zit te wachten). Hij wordt 60 jaar oud, een rond getal, wat in de Surinaamse groots gevierd wordt. Wat kan men in deze fase van hem verwachten? Ook spraken ze over de onafhankelijkheid van Suriname en de onlangs overleden ex-president van dat land, Ronald Venetiaan, de grens van humor en kritiek op zijn werk en zijn persona. Is hij cynischer geworden of juist realistischer?

De Nacht van NTR Wetenschap - Sla linksaf naar het Constantijn Huygensplein, daarna vervolg uw route naar de Johan de Witt-laan, daarna bestemming bereikt op de Amalia van Solmsstraat 1. Welke levens schuilen er achter die bekende namen? Als je een beetje op de hoogte bent van de zeventiende eeuwse geschiedenis doen ze een belletje rinkelen. Sla maar een geschiedenisboek open, of kijk maar een documentaire, dan weet je weer precies hoe het ook alweer zat. Of toch niet? Want ook al hebben we al 400 jaar de tijd gehad om de feiten over deze bekende personen op een rijtje te zetten, nog steeds zijn nog niet alle verhalen over hen verteld.   De gast van deze Nacht van NTR Wetenschap houdt zich precies hiermee bezig. Ineke Huysman is historisch onderzoeker aan het Huygens Instituut. Ze schrijft geen geschiedenis, althans nog niet, maar hérschrijft die. Dankzij haar krijgen hun gezichten, die we al uit boeken en van oude schilderijen dachten te kennen, meer diepgang. Wat dachten ze? Hoe werkte hun huishoudens? Hoe zag hun sociale leven eruit? Dankzij de digitalisering van tienduizenden brieven en het verbinden van de correspondentie tussen verschillende invloedrijke zeventiende eeuwse personen is het mogelijk hun levens gedetailleerder dan ooit te onderzoeken.

Artiest Reinier van Harten, artiestennaam REINDIER, zat in de lift toen hij tien jaar geleden zijn eerste album uitbracht. Totdat hij een stembandverlamming kreeg, en vervolgens gehoorverlies. Het blijkt een hoofdtumor te zijn, dat zijn carrière met piepende remmen op een pauze zet. In zijn nieuwe album ‘MONOMAAN’ doet hij zijn verhaal over het ziek zijn en het leven daarna. Hoe ga je om met het idee dat de dood ineens heel dichtbij is? En wat doe je met schuldgevoelens richting je partner?

Het digitale dateleven lijkt steeds meer op een doolhof zonder happy end. Als je niet op past, en je je swipeduim door de karpers, meervallen, Bengaalse tijgers en schommels -gemaakt van drijfhout op een bountystrand- hebt gemanouvreerd, maar per ongeluk tóch de verkeerde persoon naar rechts swiped, dan kan je tegenwoordig zomaar in een ‘prela’ komen die bedropen is van catfishing en zo (via schadelijke sexting) partner phubbing kan veroorzaken waardoor digitale partnersurveillance natuurlijk al snel op de loer ligt. En dan moet die 'potentiëla' dus nog beginnen... Toch is er genoeg om reikhalzend naar uit te kijken in de wereld van on- en offline liefde, weet Janneke Schokkenbroek. Zij werkt als relatiewetenschapper bij Erasmus Universiteit Rotterdam en schreef een boek over (https://www.nporadio1.nl/fragmenten/de-nieuws-bv/019690ad-1f50-736d-a69f-010aa434c82a/2025-05-02-appily-ever-after-wat-voor-effect-heeft-technologie-op-onze-liefdesrelaties%20jouw%20romantische%20relaties%20kunnen%20verstoren.) digitale fenomenen die jouw romantische relaties kunnen verstoren.

De Nacht van NTR Wetenschap - Met een stemformulier zo groot als een tent, zou je denken dat ons land het over weinig onderwerpen eens kan worden. Het woord 'polarisatie' valt steeds vaker. We dreigen elkaar kwijt te raken en nooit meer samen tot oplossingen te komen. Veel mensen zijn het geruzie in Den Haag zat. Maar zelfs na deze emotionele weken waarin tegenstellingen op scherp werden gezet, komt onze gast van vannacht met een ander geluid: het blijkt namelijk allemaal wel mee te vallen met onze verdeeldheid. "In het debat is er constante paniek aanwezig. Het is de taak van de wetenschappers om te kijken of de richting positief is." - Jan Willem Duyvendak, hoogleraar sociologie Universiteit van Amsterdam Terwijl de verkiezingsuitslagen binnendruppelden deze Nacht van NTR Wetenschap sprak Radio 1-presentator Syb Faes met Jan Willem Duyvendak, hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam en directeur van het NIAS-KNAW. Hij schreef meerdere boeken, waaronder 'Spookkloven', over - de titel zegt het al - kloven die eigenlijk niet bestaan. Waar zagen we polarisatie tijdens debatten? En over welke kloven ging het te weinig?