Ochtendnieuws | BNR

Ook de Britse premier Keir Starmer heeft bij zijn bezoek aan het Witte Huis geen veiligheidsgaranties voor Europese troepen ontvangen van de Amerikaanse president Donald Trump, bij een bestand in Oekraïne. Trump wil daar niet op vooruitlopen tot er een akkoord over een staakt-het-vuren is gesloten.  De Nederlandse defensie-uitgaven moeten naar 3 procent van het bruto binnenlands product. Dat zegt oud-minister van Defensie Kajsa Ollongren vrijdag in BNR's Big Five, in gesprek met Geert Jan Hahn. Het huidige doel van 2 procent is niet voldoende met het oog op de existentiële dreiging aan de oostgrens.  Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse krijgsmacht blijft voorlopig gebruikmaken van Starlink, het satellietcommunicatienetwerk van SpaceX. Deskundigen waarschuwen dat samenwerken met het bedrijf van Elon Musk onze defensie in een kwetsbare positie brengt, blijkt uit onderzoek van BNR. 'Op dit moment is er geen reden te stoppen met het gebruik van de producten van SpaceX', zo laat een woordvoerder van het ministerie van Defensie aan BNR weten. 'Wij beschikken over meerdere vergelijkbare opties en zijn daardoor niet afhankelijk van een aanbieder.' Chipbedrijf Nvidia heeft het afgelopen kwartaal een 78 procent hogere omzet geboekt dan een jaar eerder. Het bedrijf is de belangrijkste ontwikkelaar en verkoper van chips voor geavanceerde toepassingen van kunstmatige intelligentie (AI). Door de wedloop tussen techbedrijven om steeds krachtigere AI-modellen te ontwikkelen, groeit Nvidia al kwartaal na kwartaal enorm hard. 'Indrukwekkend', zegt portfoliomanager Reinder Wietsma. Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne en de VS hebben overeenstemming bereikt over een grondstoffendeal. Dat melden onder meer de Financial Times en persbureau Bloomberg. Het Oekraïense kabinet maakt naar verwachting vandaag het akkoord bekend. Vrijdag zou Zelensky naar Washington gaan voor een ontmoeting met Trump. Oekraïne-correspondent Chris Colijn vertelt over de stand van zaken.  De gemeente Eindhoven kan de aankoop van de Brainport Industries Campus doorzetten. De gemeenteraad is gisteravond met een ruimte meerderheid akkoord gegaan met de plannen. De aankoop van de Campus is belangrijk voor de regio - en voor de rest van Nederland. Brainport-wethouder Stijn Steenbakkers vertelt waar het belang zit.  Al voordat hij tot president werd gekozen was het duidelijk dat Donald Trump de relatie met Vladimir Poetin wilde normaliseren en Oekraïne wilde dwingen tot enorme concessies. Met de politieke soapopera van de afgelopen dagen in de Verenigde Naties heeft hij laten zien dat het hem menens is. Het is nu openlijk bonje met de bondgenoten, zegt Bernard Hammelburg in zijn column.  Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De VN-Veiligheidsraad heeft een Amerikaanse resolutie over Oekraïne aangenomen. In de tekst wordt Rusland expliciet niet als agressor aangeduid. De VS hadden een resolutie ingediend waarin wordt verzocht het 'conflict' snel te beëindigen en aangedrongen op een 'duurzame vrede' tussen beide landen, zonder één kritisch woord over Rusland. ‘De draai van Trump weg van Europa naar Rusland wordt in één klap helemaal zichtbaar’, zegt correspondent Jan Postma. EU-buitenland-chef Kaja Kallas maakt zich zorgen over het optreden van het Israëlische leger op de Westelijke Jordaanoever. Dat zei ze gisteravond op de EU-Israël Associatieraad in Brussel nadat de Israëlische Defensie-minister Katz het leger de opdracht heeft gegeven voor een 'verlengd bedrijf' in de vluchtelingenkampen.  Je hoort Ralph Dekkers, correspondent in Israël.  Supermarkten in zowel Nederland als andere Europese landen hebben te maken met een toenemende schaarste aan koffie. In een aantal supermarkten is er geen koffie meer te krijgen. Oorzaak van de schaarste is een conflict tussen de retailers en leveranciers, als gevolg van forse prijsstijgingen. We spreken er over met retaildeskundige Paul Moers   Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij de Duitse verkiezingen op zondag behaalde de CDU/CSU 28,6 procent van de stemmen, de AfD kwam uit op 20,8 procent, en de SPD van Scholz eindigde als derde met 16,4 procent, het slechtste resultaat ooit. De nieuwe partij BSW bleef met 4,97 procent net onder de kiesdrempel. Dit maakt de weg vrij voor een mogelijke coalitie tussen CDU/CSU en SPD. ‘Maar het woord stabiliteit zal niet bij deze coalitie passen. Ze staan allebei onder druk door relatief lage historische uitslagen, en het zal een ‘zenuwachtige’ coalitie worden die continu op het punt zal staan om bevraagd te worden’, zegt BNR’s Duitsland-correspondent Derk Marseille. En De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft aangegeven bereid te zijn zijn presidentschap op te geven in ruil voor vrede. Dit verklaarde hij tijdens een persconferentie voorafgaand aan de derde ‘verjaardag’ van de oorlog in Oekraïne, die vandaag wordt gemarkeerd. Zelensky voegde eraan toe dat hij zelfs bereid zou zijn af te treden als Oekraïne lid kan worden van de NAVO, een stap die volgens hem cruciaal is voor de veiligheid van het land. ‘In Oekraïne zijn overal steunbetuigingen voor Zelensky te zien’, zegt BNR’s Oekraïne-correspondent Chris Colijn. Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne is bereid snel en onvermoeibaar samen te werken met de Verenigde Staten op het gebied van investeringen en veiligheid. Dat maakte de Oekraïense president Volodymyr Zelensky bekend, na een ontmoeting met de Amerikaanse Oekraïne-gezant Keith Kellogg. Ondanks dat de Amerikaanse president Donald Trump Zelensky onlangs nog een ‘dictator zonder verkiezingen’, en ‘de oorzaak van de oorlog in Oekraïne’ noemde, blijft Zelensky constructief. ‘Hij heeft geen andere keuze; hij zit helemaal vast’, zegt BNR’s Oekraïne-correspondent Chris Colijn. En aanstaande zondag staan de Duitse verkiezingen op het programma. Daar is de belangrijkste vraag welke partijen er boven de kiesdrempel van 5 procent komen. ‘Een aantal partijen zwerven daaromheen, zoals de FDP, die Linke en de BSW, de partij van de links-nationalistische partij van Sahra Wagenknecht. Als die partijen niet boven de 5 procent komen, zouden er al meer twee-partij coalities mogelijk zijn en heeft de CDU/CSU het voor het uitkiezen’, zegt BNR’s Duitsland-correspondent Derk Marseille.  Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïners reageren met ontzettingen, verbijstering en woede op de uitspraken van de Amerikaanse president Trump die zijn ambtgenoot een dictator heeft genoemd, zegt Oekraïne-correspondent Chris Colijn. De relatie tussen de Oekraïense president Zelensky en Donald Trump verslechteren in hoog tempo nu Trump Zelenksy een 'dictator zonder verkiezingen' noemde en waarschuwde dat Zelensky straks 'geen land overhoudt'. Olaf Scholz weet dat hij niet opnieuw bondskanselier van Duitsland wordt, maar met wie gaat Friedrich Merz regeren? Na het laatste tv-debat gisteravond lijkt de CDU-CSU alsnog aangewezen op een samenwerking met de SPD, de partij van Scholz. Duitsland-correspondent Derk Marseille volgde het debat en geeft een toelichting. Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Premier Schoof kan rekenen op breed draagvlak in de Tweede Kamer voor extra steun aan Oekraïne, maar er is ook nog veel onduidelijk over de invulling ervan. De PVV bleef bij het standpunt geen Nederlandse militairen te willen sturen, maar sloot andere steun niet uit.  De Amerikaanse president Donald Trump zegt nog zekerder zijn over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. De gesprekken met Rusland in Riyad waren volgens hem 'erg goed'. Hij zei ook teleurgesteld te zijn over Oekraïne en beweerde, ten onrechte, dat Oekraïne de oorlog met Rusland zelf gestart was.  Nog 1.432 nachtjes slapen en dan is Donald Trump geen president meer van de Verenigde Staten. Dat staat vast. Wat niet zeker is, maar wel waarschijnlijk, is dat de EU dan nog steeds bezig is met het beleggen van de ene na de andere top. Dat daar ooit iets uit komt over gezamenlijke defensie of een buitenlandbeleid is zo goed als uitgesloten, zegt Bernard Hammelburg in zijn column. Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Premier Dick Schoof zegt dat Europa van belang is om de veiligheid in Oekraïne te garanderen. Schoof deed die uitspraak na spoedoverleg met een aantal Europese collega's over de Amerikaanse plannen voor Oekraïne en de eigen veiligheid. Schoof zegt dat het belangrijk is dat Europa goed wordt aangehaakt bij de onderhandelingen. Maar vooralsnog lijkt het erop dat Europa door de Verenigde Staten niet erg nauw daarbij betrokken wordt. ‘En aan tafel zitten zonder te leveren is zinloos', zegt Frankrijk-correspondent Eva Rammeloo.  En de inflatie in Nederland is al enige tijd hoger dan die in andere landen in de eurozone. Op zichzelf al vervelend, die steeds hogere prijzen, maar veel erger: het kan op den duur zelfs leiden tot de-stabilisering van onze economie. Dat stelt econoom Jan Willem van den End van De Nederlandsche Bank die tevens docent is aan finance-faculteit van de VU vandaag in het economenvakblad ESB.  Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Amerikanen hebben met hun standpunten tijdens de Veiligheidsconferentie in München nogal wat losgemaakt. Zodanig, dat er vandaag een noodtop in Parijs wordt gehouden om de veiligheid van ons continent af te stemmen. De VS zit nog steeds in de NAVO, maar Europa kan er niet langer automatisch op vertrouwen dat het land haar te hulp schiet, als zich er een conflict voor doet. Duitsland moet ver uit zijn comfortzone stappen. Het land met de machtigste economie van Europa, het land met de grootste militaire uitgaven in de ondersteuning van Oekraïne én het land dat graag de kat uit de boom kijkt op het wereldtoneel, kan zich niet langer verschuilen. Gisteravond gingen de leiders van de vier grootste partijen met elkaar in debat. BNR-Duitsland-correspondent Derk Marseille rapporteert.  De 335 miljoen euro die het kabinet wil bezuinigen op het openbaar vervoer pakt slecht uit voor de bereikbaarheid van Nederland en de betaalbaarheid van mobiliteit. Negen OV-bedrijven, verenigd in samenwerkingsverband OV-NL, trekken vandaag aan de bel. OV-NL-voorzitter Hatte van der Woude waarschuwt in BNR Mobility voor de gevolgen.  Over deze podcast     In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live. See omnystudio.com/listener for privacy information.