OVT

(01:13) "Een alarmsignaal voor alle democratische krachten", zo noemde een minister in Thüringen de verkiezingswinst van de AFD. Wat zit er achter deze verkiezingszege? Met welke strategieën probeerde Duitsland, tot nu toe, radicale partijen te weren, en waarom werken deze tactieken nu niet meer? Te gast is Marja Verburg, historicus bij het Duitsland Instituut en maker van de podcast Achtung! Duitse updates   (15:10) Veel mensen zullen zijn opgegroeid met de Disney-klassieker Bambi, maar minder bekend is de roman van de Joodse Oostenrijks-Hongaarse schrijver Felix Salten waarop het gebaseerd is. Door de film raakte het ooit beroemde boek op de achtergrond, en dat terwijl er allerlei lagen in zitten die ons meer kunnen vertellen over de schrijver en de tijd waarin hij leefde. Arnon Grunberg schreef het voorwoord bij de hernieuwd uitgegeven Bambi.   (28:39) De column van Nelleke Noordervliet.   (32:21) Vorige week bleek dat de passagiers van de vermiste onderzeeër haar fascinatie voor de Titanic met de dood heeft moeten bekopen. En ook deze week was het mythische passagiersschip volop in het nieuws. Een handgeschreven brief van een passagier van de Titanic werd voor duizenden dollars geveild. Maar wanneer is de fascinatie voor deze beroemdste oceaanstomer aller tijden eigenlijk begonnen? Hierover te gast Dirk Musschoot, journalist en schrijver.    (42:17) Historische boeken met Bart Funnekotter. Hij bespreekt:    -       Martyn Rady: De koninkrijken van Midden-Europa: Een nieuwe geschiedenis van het hart van Europa -       Simon Schama: In gezonde staat: hoe pandemieën en vaccins de geschiedenis hebben bepaald -       Christine Kooi: De reformatie in de Lage Landen 1500-1620    Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/02-07-2023.html#

(01:29) Theatermaker Mathieu Wijdeven leert zijn betovergrootvader G.G.T. Rustwijk steeds beter kennen. Maar er zijn nog steeds missende puzzelstukjes. En dus probeert Mathieu hem dichterbij te halen, de 21e eeuw in. Dit is de tweede aflevering van Het Spoor Terug: Een Surinaamse schat.   (28:10) Groot nieuws vanuit Tiel deze week: een 4000-jaar oud heiligdom werd onthuld. Opvallend is een glazen groene kraal uit Irak - hoe is die 4000 jaar terug in Tiel beland? En wat leert ons dat over de Bronstijd? Cristian van der Linde, die de opgraving in Tiel leidde, is te gast.   (38:14) De geschiedenis van suiker is een geschiedenis van een verslaving, zo lijkt het. In The World of Sugar toont historicus Ulbe Bosma dat mensen er al eeuwenlang veel te veel van eten, én bereid zijn om elkaar de meest gruwelijke dingen aan te doen om steeds meer te produceren.      Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/25-06-2023.html#

(01:20) Gisteren nam het huurlingenleger de Wagner Groep de stad Rostov in. Poetin hield een toespraak op TV waarin hij de opstandelingen ‘verraders’ noemde en een vergelijking trok met de situatie in 1917 tijdens de Eerste Wereldoorlog. Te gast hierover is Hubert Smeets, Ruslandkenner die de gebeurtenissen op de voet volgt. 
   (09:46) Op 1 juli 1863 werd de slavernij bij wet afgeschaft in Suriname en de Antillen. Maar hoe verliep die eerste Keti Koti eigenlijk, en hoe groeide 1 juli uit tot hét moment van herdenking en viering? Jurist en historicus Ellen Neslo, gespecialiseerd in 19e-eeuws Suriname, is te gast.   (19:33) De column van John Jansen van Galen   (23:33) Voor de koloniale wereldtentoonstelling van 1883 werden er mensen uit de Nederlandse koloniën gehaald en in gefabriceerde nederzettingen op het Museumplein tentoongesteld. Goziëm Frijmersum is een van de nazaten en te gast samen met Mark Ponte, historicus en curator van het Stadsarchief Amsterdam. De bijzondere geschiedenis van de Frijmersums maakt deel uit van de tentoonstelling Famiri Familie.   (37:40) Historische boeken met Annelien de Dijn. Zij bespreekt:   -       Jonathan Eig, KING: Het leven van Martin Luther King -       Julian E. Zelizer en Kevin M. Kruse, Myth America: Historians Take On the Biggest Legends and Lies About Our Past -       Jill Lepore, New York in brand: Vrijheid, slavernij en samenzwering in 18-eeuws Manhattan   Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/25-06-2023.html#

(00:50) Afgelopen week was er in Zwitserland een landelijke vrouwenstaking. Honderdduizenden vrouwen eisten onder meer gelijk loon voor gelijk werk, actie tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksisme op de werkvloer en gratis kinderopvang. Met historica Rosa Kösters duiken we in de rijke geschiedenis van de vrouwenstakingen. (09:55) Drie journalisten van de Volkskrant tekenden in het boek “Wie zijn mijn voorouders” persoonlijke verhalen op over de doorwerking van het koloniale verleden. Auteur Ianthe Sahadat vertelt samen met Gisèle Mambre: een van de mensen wiens familiegeschiedenis de journalisten onderzochten. (24:17) Theatermaker Mathieu Wijdeven ontdekt dat hij wel een heel bijzondere betovergrootvader heeft: G.G.T. Rustwijk. Een voorvader die zich dapper weerde tegen het koloniale bewind en die, net als hij, ook nog eens kunstenaar was. Aanstaande zondag is de eerste aflevering van de vierdelige podcast in Het Spoor Terug: Een verborgen Surinaamse schat. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/18-06-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/18-06-2023.html)

(01:30) Na ruim 30 jaar is het Joegoslaviëtribunaal tot een eind gekomen. Maar waar het tribunaal voor stond mag niet vergeten worden, vinden nazaten van slachtoffers van de oorlog. Srebrenica-overlevende Alma Mustafić pleit ervoor om er een museum van te maken. (16:29) Het is iets typisch Nederlands, maar niet iets waar we trots op zijn: de sleurhut. Zo noemde Youp van ’t Hek de caravan ooit, een symbool van burgerlijkheid. Onterecht, zo vindt historicus en journalist Marchien den Hertog. (25:54) De column van Ellen Ombre. (30:12) Toen de oorlog in Oekraïne begon, was er in Europa verbazing over hoe weinig protest er was vanuit de Russische burgers tegen de oorlog. Ruslandkenner Eva Peek verbaasde zich minder. Volgens haar zijn de parallellen talrijk. Zij toont dit samen met Hans Driessen en Michel Krielaars in het boek Dit volk heeft zijn God op aarde, waarin ruim twee eeuwen aan ooggetuigenverslagen over en van Russen zijn opgenomen. Peek is te gast. (42:29) Historische boeken met Nadia Bouras. Zij bespreekt: - Wim Willems, Op weg naar later. De geschiedenis van een naoorlogse jeugd - Aomar Boum, Undesirables: A Holocaust Journey to North Africa - Maral Noshad Sharifi, Citroeninkt Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/18-06-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/18-06-2023.html)

(00:42) Een veteraan, dat is toch een heel oude man die zijn leven waagde tijdens de Tweede Wereldoorlog? Dat clichébeeld moet worden bijgesteld volgens veteraan Niels Roelen. Hij scheef het boek Sporen: Veteranen na hun missie. Roelen vertelt meer met veteraan Arnold Jansen op de Haar.    (18:41) Het is zowat zomer en tijd voor de grote tweedehands boekenmarkten. Marten Minkema duikt in Het Spoor Terug: de Boekenmarkt in de geschiedenis van de straathandel in boeken.   Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/11-06-2023.html#

(01:10) Afgelopen dinsdagnacht werd een belangrijke stuwdam in het zuiden van Oekraïne verwoest, met desastreuze overstromingen tot gevolg. Deze militaire tactiek is eerder toegepast in een oorlogsgebied weet historicus Ivo van de Wijdeven.    (12:10) Hans van Manen stond aan de wieg van grote veranderingen in de danswereld en creëerde meer dan 150 balletten. Maar hoe werd de kleine Amsterdamse straatvechter met slechte papieren grootmeester van de hedendaagse dans? Sjeng Scheijen dook in het bewogen leven van Van Manen en schreef de biografie Gelukskind.    (27:33) De column van Micha Wertheim.    (30:28) Binnenkort debatteert de Tweede Kamer over de reactie van het kabinet op het onderzoek naar de Onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië 1945-1950. Een langverwacht debat, ook voor auteur van De Indische doofpot Maurice Swirc.    (41:35) Historische boeken met Lotfi El Hamidi. Hij bespreekt:    ·       Francio Guadeloupe e.a., Rotterdam, een postkoloniale stad in beweging ·       Claudia Rankine, Citizen, an American Lyric Marc David Baer, De Ottomanen: Khans, keizers en kaliefen   Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/11-06-2023.html#

(00:52) Tegen welke prijs verdwijnt cash geld? Cash geld wordt steeds minder gebruikt, maar moet volgens minister Kaag wel voluit beschikbaar blijven. Simon Lelieveldt is gespecialiseerd in financieel erfgoed en vertelt hoe cash geld steeds meer uit ons leven is verdwenen en de gevolgen daarvan.    (10:34) Historische boeken met Sanne Frequin. Zij bespreekt: Esther van Gelder, Flora Batava 1800-1934. De wilde planten van Nederland Geertje Dekkers, Veel, klein en curieus. De wereld van Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723) Sietske Fransen en Tim Huisman, Antoni. Van Leeuwenhoek en de microwereld   (19:01) Het Spoor Terug: Moeder der Geuzen. Ze gaf leiding aan de beeldenstorm en stond bekend als De moeder der geuzen: we hebben het over de opstandige edelvrouwe Petronella van Praet. In deze radiodocumentaire reconstrueert Mathijs Deen met Pieter Serrien en Violet Soen het opstandige leven van de Geuzenleidster.   Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/04-06-2023.html#

(01:20) Een 'existentieel gevaar' zo noemden vooraanstaande wetenschappers de ongecontroleerde ontwikkeling van Artificial Intelligence. Het lijkt een nieuw debat, maar wetenschapper Joseph Weizenbaum wees in de jaren '60 al op het gevaar. We spreken erover met filosoof Guido van der Knaap.   (14:05) Maandag is het precies 150 jaar geleden dat het eerste schip met contractarbeiders in Suriname arriveerde. Hoe wordt er nu naar dit systeem gekeken? En hoe wordt dit gevierd of herdacht? Pravini Baboeram en Karin Amatmoekrim vertellen meer.   (37:59) De column van Nelleke Noordervliet.    (41:30) Wie vandaag het nieuws leest kan zich nauwelijks voorstellen dat de relaties tussen Nederland en Iran in de jaren ‘60 en ‘70 goed waren. Over de Nederlandse fascinatie met Iran en hoe dat beeld in duigen viel schreef Irandeskundige Maaike Warnaar ‘Onze vriend op de pauwentroon'.   Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/04-06-2023.html#

(00:40) Cesaria Evora: de koningin van het Kaapverdiaanse levenslied. Wie was Evora en wat zegt haar muziek over de roerige geschiedenis van de voormalige Portugese kolonie Kaapverdië? Vanaf 1 juni draait de documentaire ‘Intiem’ over Evora’s levenspad in de Nederlandse bioscopen. Muzikant en schrijver Jorge Lizardo is te gast. (19:00) Het Spoor Terug: Vissersvrouwen op Scheveningen. Het oude Scheveningen was een micromaatschappij die eeuwenlang maar weinig veranderde en die nu niet meer bestaat. Wat weten we over die vissersvrouwen? Wat is er over hun levens bewaard? Deze radiodocumentaire is gemaakt door Katinka Baehr. Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/28-05-2023.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2023/28-05-2023.html)