De Publieke Tribune

Dit jaar is het exact vijftig jaar geleden dat de Club van Rome het legendarische rapport De grenzen aan de groei (https://nl.wikipedia.org/wiki/De_grenzen_aan_de_groei) publiceerde, waarin de uitputtingsproblematiek van onze aarde centraal stond. Het rapport had een grote impact op ons milieubewustzijn en betekende min of meer het startschot van de milieubeweging. Maar wat hebben die milieubewegingen de afgelopen halve eeuw bereikt? Hoe hebben ze zich in al die jaren ontwikkeld? En zien ze de meeste verandering voortkomen uit oplossingen binnen het bestaande systeem? Of moet dat hele systeem juist eerst op z’n kop? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met betrokkenen van toen en nu, over hoe het er vijftig jaar na de Club van Rome eigenlijk voor staat met de milieubeweging. Te gast: * Leonie van der Maesen (96), in de oorlog werkte ze voor het Verzet, later werd ze in Australië geoloog en klimaatwetenschapper. Ze voerde haar leven lang actie tegen ontbossing, o.a. voor Greenpeace en Milieudefensie.  * Wouter van Dieren (81), milieuactivist van het eerste uur. Mede-oprichter van Milieudefensie, lid van de Club van Rome en duurzaam ondernemer.  * Aniek Moonen (24), als bestuurslid van koepelorganisatie de Jonge Klimaatbeweging zit ze vrijwel dagelijks aan tafel met CEO's en ministers te onderhandelen over klimaatdoelen.  * Hajar Yagkoubi (22), voormalig VN-jongerenvertegenwoordiger voor Nederland, tegenwoordig Next Generation keynote spreker en medeoprichter van het intergenerationele duurzaamheidsnetwerk: Eenentwintighonderd. Meer over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-68.html).

'Mensonterend,' zo omschreef toenmalig minister Ingrid van Engelshoven (Emancipatie) de oude Transgenderwet eind vorig jaar. Bij een bijeenkomst in de Ridderzaal bood ze namens het kabinet excuses aan voor de oude Wet Wijziging Geslacht (ook wel de Transgenderwet), die van 1985 tot 2014 van kracht was. In die jaren moesten mensen die hun geslachtsregistratie wilden wijzigen eerst geslachtsaanpassende operaties en onomkeerbare sterilisatie ondergaan. Deze operaties waren medisch niet noodzakelijk maar wel wettelijk verplicht. Met grote gevolgen voor de mensen bij wie op de geboorteakte een verkeerd geslacht stond vermeld. En toen waren daar nog geen jaar na de excuses van de minister de afgelopen weken ineens de posters op honderden reclameborden door het hele land van stichting Gendertwijfel. De stichting probeerde met de actie de discussie over de aanstaande aanpassing van de huidige Transgenderwet, waarover op maandag 26 september 2022 in de Tweede Kamer wordt gedebateerd, nieuw leven in te blazen. Met die wetswijziging wordt het makkelijker om officieel van geslacht te veranderen. De posters schoten bij velen in het verkeerde keelgat en werden al gauw beklad (https://www.rd.nl/artikel/988604-posters-gendertwijfel-beklad-eerste-klachten-ingediend) en gerapporteerd (https://www.transgendernetwerk.nl/klacht-tegen-angstzaaiende-posters/). In De Publieke Tribune geen discussie over deze wet. In het weekend voorafgaand aan het debat in de Tweede Kamer spreekt Coen Verbraak met mensen die de afgelopen decennia de impact van de Transgenderwet zelf hebben ervaren. Te gast: * Sjaan van der Jagt (1951) ging al in de jaren '70 in transitie, in een tijd dat het nog onmogelijk was om haar geslachtsregistratie te veranderen. Toen dat in de jaren '90 voor problemen zorgde en ze haar geslacht ook formeel wilde laten wijzigen, kon dat alleen na inwendig medisch onderzoek. "Dit voelde als een verkrachting van staatswege, een diepe vernedering"; * Brand Berghouwer (1976) is voorzitter van Transgender Netwerk Nederland en ging zelf pas rond zijn 40e in transitie, nadat de oude Transgenderwet in 2014 was afgeschaft. Dit jaar startte hij een procedure bij het College voor de Rechten van de Mens over discriminatie van transmensen in de zorg. Hij wil dat er meer bewustwording komt onder medisch specialisten; * Leonne Zeegers (1961) had bij haar geboorte zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken. Ze groeide op als jongen, onderging later meerdere operaties om lichamelijk een vrouw te worden, maar besloot later dat ze niet langer wilde kiezen tussen man of vrouw zijn. Omdat de Transgenderwet voor haar geen oplossing bood stapte ze in 2018 zelf naar de rechter. Ze werd de eerste persoon in Nederland van wie het geslacht in het paspoort werd veranderd in een X, voor genderneutraal. Meer info over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-67.html#).

Het reguliere onderwijs staat onder druk. Door het lerarentekort. Door gedaalde leerprestaties. Volgens recent onderzoek is een kwart van de 15-jarigen praktisch ongeletterd. Ouders en kinderen zoeken daarom steeds vaker naar alternatieven om (basis)kennis onder de knie te krijgen. Kinderen zijn na schooltijd niet klaar, maar zetten hun lesdag voort bij particuliere organisaties voor bijles, huiswerkbegeleiding, een-op-eentutoring, examentraining of een snelcursus. In de afgelopen vijfentwintig jaar zijn de uitgaven aan aanvullend onderwijs meer dan vertienvoudigd. Is deze trend een symptoom van een doorgeschoten prestatiemaatschappij? Welke tekortkomingen ervaren bijscholingsdocenten bij hun pupillen? Vergroot bijles kansenongelijkheid of juist niet? En is deze ratrace eigenlijk wel gezond voor de ontwikkeling van onze kinderen? Coen Verbraak spreekt er in De Publieke Tribune over met bijlesdocenten, ondernemers in het particuliere onderwijs en een onderwijsfilosoof. Coen Verbraak spreekt er in De Publieke Tribune over met: * Sezgin Cihangir, directeur van het Nederlands Mathematisch Instituut (https://www.mathematischinstituut.nl/over-ons/), een prarticuliere onderwijsinstelling die zich richt op de kwaliteit van taal- en rekenonderwijs; * Jan Obbeek, oprichter van H2 (Haarlem Huiswerkbegeleiding (https://www.hkwadraat.nu/)) en tevens docent Frans aan het Stedelijk Gymnasium Haarlem; * Jan Bransen, auteur van Gevormd of vervormd? Een pleidooi voor ander onderwijs (https://wij-leren.nl/gevormd-of-vervormd-jan-bransen.php) en hoogleraar Filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen; * en Ricardo van der Veen, geeft al 14 jaar op vrijwillige basis bijlessen aan zo'n 30 kinderen op zijn zaterdagschool in buurthuis de Bontekraai in de Amsterdamse Bijlmer en doet dat tegenwoordig ook in Amsterdam-Noord. Meer info over deze aflevering van De #PubliekeTribune vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-66.html#).

Ruim twee miljoen mensen in Nederland hebben chronische pijn. Pijn waar je niet omheen kunt en die je leven bepaalt. Bij dit soort langdurige pijn staan artsen vaak met lege handen en krijgen patiënten te horen dat ze ‘ermee moeten leren leven’. Maar hoe doe je dat als het gevoel hebt dat je de hele dag in de fik staat? Wat maakt het zo moeilijk om langdurige pijnklachten te bestrijden? En hoe zorg je dat je niet je pijn wordt en als individu overeind blijft?    In deze uitzending van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met artsen en patiënten die chronische pijn van dichtbij kennen.  * Bernadette de By kwam 7 jaar geleden ongelukkig terecht door een val in de tram. Een zenuw raakte bekneld in haar rug en sindsdien heeft ze uitbreidende zenuwpijn. * Tamar Lange heeft al jarenlang reuma, waardoor ze heeft leren omgaan met pijn. Ze werkt als psychiater en kan deze ervaring soms inzetten bij de behandeling van patiënten. * Martijn Malessy is neurochirurg en gespecialiseerd in de chirurgische behandeling van beknelde zenuwen en pijnsyndromen.

Nog nooit was het aantal levenslang gestraften zo hoog als nu. Op dit moment hebben 57 mensen levenslang, en dat aantal stijgt snel. Nederland is het enige land in de Europese Unie waar levenslang ook echt levenslang is. En dat terwijl het Europees Hof van de Rechten van de Mens in 2013 oordeelde dat levenslange opsluiting onmenselijk is. Ook bij de zwaarste straf die de rechtbank kan opleggen mag het gevangenen niet aan perspectief ontbreken.  Hoe humaan zijn levenslange gevangenisstraffen in Nederland? Wat betekent het gebrek van een stip op de horizon voor de gevangenen, en wat doet het met hun naasten? En zouden we niet vaker gratie moeten verlenen? In deze uitzending van De Publieke Tribune spreekt presentator Coen Verbraak met mensen die de uitwerking van levenslange gevangenisstraf van dichtbij hebben gezien. * Wiene van Hattum is universitair docent strafrecht en voorzitter van Forum Levenslang (2008), een stichting die zich inzet voor humanere behandeling van levenslang gestraften. Voor die inzet werd zij in 2018 koninklijk onderscheiden tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. * Lotje van den Puttelaar heeft levenslang gestrafte Cevdet Y. vanaf zijn eerste strafproces in 1983 bijgestaan. Hij schoot in psychotische toestand zes mensen dood in het Delftse café 't Koetsiertje. Vorig jaar kreeg hij na 37 jaar gratie. Na 44 jaar legde zij haar advocatenpraktijk neer. * Maud is de vrouw van levenslang gestrafte Fernando P. Hij kreeg in 2007 samen met twee andere mannen levenslang voor de drievoudige moord in het Rotterdamse café Inn&Out. Sinds 2019 zijn Maud en Fernando P. getrouwd en ze hebben samen een zoontje van 2.

De uitwassen van toerisme zijn nergens zo zichtbaar als in de Amsterdamse binnenstad. Hoe ervaren lokale bewoners en ondernemers het overtoerisme? Hoe weren zij zich tegen wangedrag en vermaakindustrie, tegen de oprukkende monocultuur? En waarom verrijzen er ineens overal snoepwinkels in het centrum? Is het de onderwereld die het er voor het zeggen heeft gekregen? Van wie is de stad eigenlijk? En hoe valt het tij te keren? Gastpresentator Sophie Derkzen vraagt het aan onderzoekers, ondernemers en binnenstadbewoners, die de stad leefbaar proberen te houden: als een vrijzinnige, gastvrije, veelkleurige stad, waar het fijn is om in te wonen én op bezoek te gaan.

We hebben één zekerheid in het leven, en dat is dat we op een dag zullen sterven. De manier waarop is minder vanzelfsprekend. Bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden is sinds 2002 euthanasie mogelijk in Nederland. Nog nooit kregen zoveel mensen euthanasie als vorig jaar: dat waren er meer dan 7,5 duizend (7666), een stijging van 10 procent ten opzichte van 2020. Hebben we meer nood aan regie over de dood? Hoe bepalen we wanneer het moment is gekomen? Wie draagt de verantwoordelijkheid? En hoe kan je je naaste steunen in een doodswens, als dat tegelijk ook betekent dat je diegene moet missen? Coen Verbraak spreekt erover met vier gasten die zelf ervaring hebben met euthanasie:  * Arts en filosoof Bert Keizer. Hij werkte 34 jaar in het verpleeghuis, is inmiddels met pensioen, en verleent nog altijd euthanasie via het Expertisecentrum Euthanasie; * Monique de Gooijer is de moeder van Eelco de Gooijer, die op zijn 38e in 2016 euthanasie kreeg voor ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden; * Henk Blanken is schrijver en onderzoekt hoe we omgaan met aftakeling en de dood. Hij heeft Parkinson met verhoogde kans op dementie, en wil waardig sterven. Daarom zet hij zich al jaren in voor meer regie over het einde; * Kinderarts en ethicus Martine de Vries werkt bij het Leids Universitair Medisch Centrum met kinderen met ernstige psychiatrische problematiek, en is betrokken bij de besluitvorming over euthanasie en palliatieve sedatie bij kinderen. Meer info over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-62.html#).

Pakketbezorgers zijn niet meer uit ons leven weg te denken. Wat we 's ochtends bestellen hebben we het liefst 's avonds nog in huis. Vaak nog gratis ook – en o wee als het niet op tijd is. Afgelopen jaar werden er in Nederland ruim 650 miljoen pakketten verstuurd, een kwart meer dan in 2020. Fijn voor de consument, fijn voor de pakketgigant, maar hoe is die explosieve groei van de bezorgeconomie eigenlijk voor de bezorger? En wie draait er eigenlijk op voor de kosten van al dat gratis gemak? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met pakketbezorgers, onderaannemers en fietskoeriers. Over de mooie kanten van hun vak, over de lusten én lasten van onze explosief groeiende bestel-economie en over de waardering voor onze bezorgers. Te gast: pakketbezorger Guillermo Ahmad, onderaannemer Ruud Wassenaar, fietskoerier Menne Smallenbroek en Volkskrant-verslaggever sociale economie, Marieke de Ruiter. Meer over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-61.html).

Worstel je zelf met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over.Deskundigen bij 113 Zelfmoordpreventie zijn 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar voor hulp en vragen. Bel 0800-0113 of ga naar http://113.nl (https://t.co/as1SYcBQoH). In deze uitzending van De Publieke Tribune aandacht voor een beladen belangrijk onderwerp: zelfmoord. Maar vooral ook over hoe zelfmoord voorkomen kan worden. Coen Verbraak praat er in de studio over met Marjolein Korste. Ze werkt als online therapeut bij 113 Zelfmoordpreventie en deed zelf twee suïcidepogingen. Voorafgaand aan het gesprek met Marjolein Korste is een nieuwe aflevering van de podcastserie Wat blijft (https://www.human.nl/wat-blijft.html) te horen, over de in 2019 aan alvleesklierkanker overleden psychiater én oprichter van 113 Zelfmoordpreventie, Jan Mokkenstorm. Coen Verbraak sprak voor deze aflevering met Mokkenstorms vriend en psychiater Jan Smit, collega Anke Wammes en weduwe Nicole Kwaks. Meer over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-60.html#).

Meyrueis, Lozère, 26 juni 1977. Warm, bewolkt weer. Ik pak mijn spullen uit mijn auto en zet mijn fiets in elkaar. Vanaf terrasjes kijken toeristen en inwoners toe. Niet-wielrenners. De leegheid van die levens schokt me. De echte kenner zal 'm meteen herkennen, de openingszin van de wielrenklassieker De Renner van Tim Krabbé. Het boekje (157 pagina's) uit 1978 zal de afgelopen decennia onder het kussen van menig aankomend wielrenner hebben gelegen, ter voorbereiding op die ene koers, of die ene rit. Nooit zou beter worden beschreven hoe wielrennen voelde, schreef een journalist van The Guardian eens over het boek, dat volgens Volkskrant-columnist Bert Wagendorp dan toch ook echt geen sportboek was. Het was, aldus Gerrie Knetemann, een boek van iemand die 'het' gevoeld had, die 'het' had meegemaakt. Maar wat is dat 'het' dan? Is dat het afzien tijdens de rit? Is dat het uitzicht aan de top? Zijn dat de verzuurde benen na afloop? Wat maakt dat duizend keer kapot gaan op de fiets zoveel jongens en meiden aanspreekt? En waarom is juist die lijdensweg misschien wel de essentie van fietsen? In deze speciale uitzending van De Publieke Tribune, eenmalig op de vroege zondagavond, spreekt Coen Verbraak aan het eind van de eerste Tour-week met oud-wielrenners Henk Lubberding en Gert Jakobs over de zin en waanzin van het wielrennen.