De Publieke Tribune

De dreiging hing al langere tijd in de lucht, en toch was de schok groot toen Oekraïne deze week werd binnengevallen door Rusland. Met verbijstering kijken we toe hoe zich op het Europese continent een oorlog ontvouwt op een schaal die we niet meer hebben gezien sinds de oorlog in Kosovo eind jaren 90, sinds de oorlog in Joegoslavië kort daarvoor, misschien wel sinds de Tweede Wereldoorlog. Hoe ga je om met de angst voor oorlog, voor iets dat zoveel groter is dan jezelf? En hoe zorg je dat je niet verlamd raakt door de vrees voor de levens van familie en vrienden?  In deze uitzending van De Publieke Tribune gaat Nadia Moussaid in gesprek met vier gasten die uit eigen ervaring weten hoe het is om te moeten leven in angst voor oorlog: * Forugh Karimi is psychiater en schrijver. Zij werd geboren in Kabul, Afghanistan en maakte daar vanaf haar 7e verschillende oorlogen mee. Op haar 25e vluchtte ze hoogzwanger naar Nederland.  * Lidija Zelović is filmmaker, en groeide op in Sarajevo, voormalig Joegoslavië. Zij werkte als oorlogscorrespondent voor de BBC, en maakt nu een documentaire over oorlogsangst.   * Sander Terphuis is jurist en politicus. Het lukte hem uit Iran te vluchten tijdens de oorlog door mee te doen aan worsteltoernooien. * Alla werd geboren in Oekraïne en woont sinds tien jaar in Nederland. Zij heeft veel contact met haar familie en vrienden in Oekraïne.

Een olympische overwinning wordt wereldwijd gezien als de meest prestigieuze overwinning in een sport. Maar wat nu als je als topsporter niét wint? Of nét niet? Hoe ga je als olympiër om met tegenslag? En hoe houd je jezelf staande onder druk?  Aan het eind van de Olympische Winterspelen spreekt Coen Verbraak in De Publieke Tribune met (oud-)topsporters over het leven voor, tijdens en na de Spelen. Welke lessen kunnen we leren van topsporters? Welke lessen pas je als topsporter zelf toe in het 'gewone leven'? En hoe zorgen we ervoor dat de olympische kampioenen van de toekomst niet ten onder gaan aan hun eigen succes? Te gast: * Judoka Juul Franssen zag vorig jaar haar olympische missie in duigen vallen: tijdens de Spelen in Tokyo greep ze vorig jaar op het nippertje naast brons. Een half jaar daarvoor stortte haar wereld in. Haar vader kreeg een zware hersenbloeding. De slagerij die al drie generaties in de familie was, moest worden opgegeven. De focus van Franssen lag drie maanden helemaal bij haar familie. Franssen: "Het afgelopen half jaar heeft me laten inzien dat sport niet het belangrijkste is, maar ik wilde die olympische medaille zo graag." * Oud-schaatser Jan Smeekens weet hoe het voelt om goud te verliezen. Tijdens de Winterspelen van 2014 in Sotsji waande hij zich een minuut lang olympisch kampioen op de 500 meter sprint, tot dat na een correctie niet hij maar Michel Mulder de snelste bleek te zijn. Het verschil tussen goud en zilver? Twaalf duizendsten van een seconde: 0,012. De meest pijnlijke fractie van een seconde in de geschiedenis van de schaatssport. * Oud-schaatser Stefan Groothuis won op diezelfde Olympische Winterspelen van 2014 verrassend goud op de 1000 meter. Maar daarvoor ging hij wel eerst door een ware hel. In 2011 viel hij van het ene op het andere moment om. Een jaar later trad hij als eerste Nederlandse topsporter openlijk naar buiten over zijn depressie. Hij maakt zich de laatste jaren steeds meer zorgen om de professionele begeleiding van topsporters met mentale problemen: "Die is volkomen waardeloos."

In een tijd waarin één op de drie stellen in Nederland uit elkaar gaat en de meeste huwelijken na vijf tot tien jaar stranden, is een leven lang bij elkaar blijven een unicum. Is het iets nastrevenswaardig? En zo ja: wat is het geheim? Aan de voormiddag van Valentijnsdag gaat Coen Verbraak in De Publieke Tribune op zoek naar hét recept voor een levenslange relatie. Te gast: * Fré (80) en Henk (82) Zuidervaart zijn 58 jaar samen en wonen in een door henzelf opgeknapte school in Friesland. Ze kregen samen drie kinderen, maar het belangrijkste wat ze samen meemaakten was het verlies van één van hen: zoon Huib, die op zijn 27e overleed aan aids. Het grote verdriet stelde hun relatie hevig op de proef, maar nog elke dag zijn ze blij dat ze toen niet uit elkaar zijn gegaan. Fré: "Het leven zonder elkaar kan ik me bijna niet voorstellen, toch komt nu ook het moment steeds dichterbij dat één van ons twee er niet meer zal zijn." * Hans van der Woude (71) en Friso Wiegersma beleefden 32 jaar lang schaamteloos geluk met z'n tweeën. Ze ontmoetten elkaar direct na de dood van Wiegersma's eerste partner, Wim Sonneveld. Van trouwen was in die tijd nog geen sprake. Vlak na de invoering van het homohuwelijk in 2001 gaven de twee elkaar het ja-woord. Friso, die vijfentwintig jaar ouder was dan Hans, overleed in 2006 op 80-jarige leeftijd aan de gevolgen van lymfeklierkanker. Hans: "Hij stierf in mijn armen."

Hoewel het gemiddeld vertrouwen in de wetenschap in Nederland de afgelopen jaren is gestegen, werkte het wantrouwen onder bepaalde groepen in de samenleving wel degelijk als ondermijnend. Hebben wetenschappers daar wel een antwoord op? Horen wetenschappers zich daar überhaupt tegen te verdedigen? Of blijft alles wat je aandacht geeft, groeien? In deze aflevering van De Publieke Tribune gaat Coen Verbraak in gesprek met wetenschappers over hun ervaringen met wantrouwen in de wetenschap en hun rol in het publieke debat. Zijn wetenschappers voldoende bij machte om zich te verweren tegen de groepen die zich tegen hen keren? * Marc Van Ranst (1965) is een Belgische hoogleraar in de virologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. In de zomer van 2021 moest hij tijdelijk onderduiken met zijn gezin omdat hij werd bedreigd; * Ineke Sluiter (1959) is hoogleraar Griekse taal en literatuur aan de Universiteit Leiden en sinds 2020 president van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW); * Roel Coutinho (1946) is een Nederlands arts en microbioloog en was hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Utrecht. Hij was de eerste directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding (Cib), onderdeel van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Meer info ove deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-38.html).

In sommige landen om ons heen is het al strafbaar, en tegelijkertijd bij ons pas nauwelijks bekend: psychisch geweld. Van alle vormen van huiselijk geweld is psychisch geweld de meest onzichtbare en meest ongrijpbare. Geen blauw oog, van buiten is meestal niets te zien. Toch is de schade die het veroorzaakt minstens net zo traumatisch als bij seksueel en fysiek geweld. Bijna 700.000 Nederlanders boven de 16 jaar waren in 2020 slachtoffer van psychisch geweld. En bij bijna de helft van alle gevallen van kindermishandeling is er sprake van emotionele verwaarlozing en mishandeling. Hoe kan het dat er in onze samenleving zo weinig aandacht voor is? En wat doet dat gebrek aan erkenning met slachtoffers? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met vrouwen én mannen die dit zelf aan den lijve hebben ondervonden: * Israel van Dorsten, leefde jarenlang met zijn broers en zussen onder het juk van hun vader in totale afzondering van de buitenwereld op een boerderij in Ruinerwold en wil meer aandacht voor de gevolgen van psychisch geweld; * Sasha Haasnoot, werd enkele jaren geleden zelf slachtoffer van psychisch geweld, schreef daar onlangs openhartig over en onderzocht waarom er nog zo'n taboe op rust in Nederland; * Sun Yoon van Dijk, zette zich als lokaal politicus in Schiedam jarenlang in voor slachtoffers van huiselijk geweld en is sindskort open over haar eigen ervaringen met psychisch geweld; * en Tako Engelfriet, zet zich als voorzitter van stichting Het Verdwenen Zelf in voor slachtoffers van emotionele en psychische mishandeling en vindt het onbegrijpelijk dat het thema nauwelijks op de politieke agenda staat. Meer info over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-37.html).

Ze zien ons, zijn ons vertrouwde aanspreekpunt bij klachten en zijn als geen ander in staat om verbanden te leggen tussen klachten en persoonlijke achtergrond, omdat ze ons vaak al zó lang kennen: huisartsen. Ze zijn de spil in de wijk en de ruggengraat van het Nederlandse zorgsysteem. Maar voor hoelang nog? Want naast hun groeiende administratielast vraagt ook de samenleving steeds meer van ze. Huisartsen liepen al jaren de gaten in de rest van de zorg dicht, maar kregen door corona alleen nog maar meer op hun bordje. Ondertussen heeft ruim 70 procent van de huisartsenpraktijken te maken met personeelsuitval en maken veel huisartsen zich zorgen om hun opvolging. In deze uitzending van De Publieke Tribune Radio gaat Coen Verbraak in gesprek met huisartsen over de toenemende druk op hun vakgebied en de gevolgen voor patiënten. Is de huisarts nog wel in staat om te doen waar hij of zij voor is opgeleid? En wat betekent die toenemende druk op de huisarts voor ons als patiënten, nu en in de toekomst? Te gast in deze uitzending: * Marnix van der Leest, huisarts in Leusden; * Judith Verhagen, huisarts in Noord-Brabant; * Shakib Sana, huisarts in Rotterdam; * en Diana Lucassen, huisarts in Vinkeveen. Meer info over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-36.html).

In een samenleving onder spanning kan humor een dankbare uitlaatklep zijn. Maar wie bepaalt er wat leuk is? En hoe wordt dat beïnvloed door cultuur en tijdgeest? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met cabaretiers Claudia de Breij, Roué Verveer en Sanne Wallis de Vries. In hoeverre houden zij rekening met gevoeligheden? Durven zij hun vingers aan alle onderwerpen te branden? En welke grenzen zien zij zelf? Meer info over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-35.html).

Over daders en slachtoffers van misdaden staan de kranten volgeschreven, maar over de families van gedetineerden horen we zelden. En dat terwijl ook hun levens vaak volledig op hun kop komen te staan. Niet zelden krijgen zij de misdaad van hun familielid aangerekend, alsof ze een verlengstuk van de dader zijn. Het stigma is enorm, ze krijgen vaak te maken met verstoting door familie en vrienden, uitsluiting op het werk en belaging thuis. Soms nemen familieleden het zichzelf ook kwalijk: hadden zij niet meer kunnen doen om de misdaad te voorkomen? In deze aflevering van De Publieke Tribune gaat Coen Verbraak in gesprek met de mensen die achterblijven nadat hun familielid de bak in moest. Te gast: * Heleen en Debbie, moeder en zus van Michael P. – In 2018 werd Michael P. veroordeeld voor het verkrachten en vermoorden van de 25-jarige Anne Faber. Heleen en Debbie werden bedreigd en hun omgeving keerde hen de rug toe; * Maria, moeder van een 21-jarige zoon die vorig jaar tot meer dan tien jaar gevangenisstraf is veroordeeld voor doodslag in vereniging; * en voormalig gevangenisdirecteur Frans Douw, die veel contact heeft met families van gedetineerden. Meer info over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-34.html).

Het afgelopen jaar was opnieuw een roerig jaar voor ons allemaal. Op de eerste dag van het nieuwe jaar spreekt Coen Verbraak met mensen die een nieuw begin hebben gemaakt, en het roer om hebben gegooid. Mensen die iets wilden doen met hun leven dat zij de moeite waard vinden, om iets te kunnen betekenen voor de samenleving. Wat maakte dat zij de stap hebben gezet? Welke obstakels zijn zij tegengekomen? Wat zijn zij kwijtgeraakt en wat hebben zij ervoor teruggekregen? En hebben ze weleens spijt van hun keuze? Te gast: * Yvonne Martens, werkte twintig jaar bij een groot telecombedrijf en stapte door de pandemie over naar de zorg. Ze werkt op de dagbesteding in de ouderenzorg; * Reggery Gravenbeek, was drugsdealer en zat zeven jaar in de gevangenis. Nu zet hij zich als filmmaker en jongerenwerker in om anderen te behoeden voor de fouten die hij zelf maakte; * Adriaan van der Tang, werkte vijf jaar in het bedrijfsleven, en maakte de overstap naar het onderwijs. Hij werkt als economiedocent op een middelbare school; * en Rata Kloppenburg, vertrok op haar negentiende uit de christelijke commune waar haar vader Herman Kloppenburg goeroe was. Dit jaar bracht zij daar een theatervoorstelling over uit. Ze is tevens celliste. Meer info over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-33.html).