De Publieke Tribune

Zelf aan een mooiere wereld bouwen, wat komt daar in praktijk bij kijken? Vier verschillende initiatiefnemers – vandaag te gast in De Publieke Tribune – kunnen er alles over vertellen. Met als motto 'dan doen we het zelf wel' namen zij samen met andere bewoners het buurthuis, de kerk of een oude school over als culturele ontmoetingsplek en werkplaats voor de lokale gemeenschap. Of ze bouwden als wooncoöperatie een compleet nieuwe sociale ecowijk. Wat begon als een poging om de buurt een beetje mooier te maken, mondde uit in een serieus wooninitiatief. Verbeeldingskracht, vergaderdiscipline en een lange adem hielden hen op de been. Wat drijft deze buurtbouwers? Waarom voelen zij zich zo verantwoordelijk voor hun dorp of de wijk? Hoe komen ze als groep tot een besluit? En waar halen zij zoveel daadkracht vandaan? In deze speciale aflevering van De Publieke Tribune, vanaf het We doen het samen! Festival (https://www.wedoenhetsamen.nu/) in Amstersfoort, spreekt gastpresentator Andrea van Pol met mensen die door actief burgerschap de samenleving net dat beetje mooier proberen te maken. Te gast: * Marieke Hillen startte met een aantal vrouwen uit de buurt een cultureel programma voor in de zomer, om verbinding in de wijk te bevorderen. Hieruit ontstond Het Wijkpaleis (https://www.wijkpaleis.nl/), een multifunctioneel ontmoetingspunt van Rotterdam-West, met een bruisende dorpszaal, wijkkeuken, textielatelier en houtwerkplaats – een thuis voor veel buurtbewoners; * Joost van Alkemade is voorzitter van een Amersfoorts bewonersinitiatief, dat projectontwikkelaar is van de duurzame nieuwbouwwijk Soesterhof (https://www.soesterhof.nl/), bedoeld voor alle leeftijdsgroepen en gezindten. In de wijk staan 42 energiezuinige huizen, een gemeenschappelijke tuin en een clubhuis, wordt met zo'n 60 mensen min of meer bestuurd op basis van ‘consent’ en wordt al volop bewoond; * Anke Bijlsma is programmeur en directeur van Theaterkerk Nes (https://theaterkerknes.nl/) in het 373 inwoners tellende Friese dorpje Nes. In de voormalig gereformeerde kerk worden geen erediensten meer gegeven, maar concerten, congressen, debatten, voorstellingen, festivals en sociaal-maatschappelijke bijeenkomsten, met als inzet om de krimp in de regio tegen te gaan; * en Nathan Rozema, initiatiefnemer en mede-eigenaar van wijkondernemerscentrum Krachtstation in de kwetsbare buurt Kanaleneiland (https://www.krachtstation.com/) in Utrecht, waar in een voormalig schoolgebouw wonen, werken, zorg, sport en leerwerk wordt gecombineerd. Het Krachtstation is het grootste niet-gesubsidieerde buurthuis van de stad. Meer info over de aflevering van De #PubliekeTribune vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-58.html).

Volgende maand is het precies 27 jaar geleden dat Srebrenica viel, de moslimenclave in Bosnië waar de Nederlandse VN-soldaten van Dutchbat III tijdens de burgeroorlog in voormalig Joegoslavië de strijdende partijen uit elkaar moesten zien te houden. De Nederlandse missie kon niet verhinderen dat er in de zomer van 1995 ruim achtduizend moslimmannen door Bosnische-Servische troepen werden vermoord. Op zaterdag 18 juni 2022 zal het kabinet, tijdens een speciale bijeenkomst voor Dutchbat-III-veteranen op de Oranjekazerne in Schaarsbergen, erkennen dat Nederlandse militairen in de jaren negentig op een onmogelijke missie zijn gestuurd naar Srebrenica. Op deze bijeenkomst gaat Coen Verbraak in een speciale uitzending van De Publieke Tribune hierover in gesprek met enkele van deze veteranen. Welke impact hebben de gebeurtenissen van toen gehad op hun levens? Ervaren zij dat de rest van de maatschappij anders naar hun handelen van toen is gaan kijken? En wat hebben zij 27 jaar na dato nog aan excuses en erkenning?

Op een noodlottige dag in 2011 wordt de dochter van Eddy en Lieuwkje Hekman door haar vriend met een brandblusser om het leven gebracht. En in 2006 wordt de dochter van Jacques en Wanda Beemsterboer in Amsterdam door haar ex-vriend met 36 messteken vermoord. Coen Verbraak gaat in gesprek met deze twee ouderparen. Beide koppels verloren een dochter in de bloei van haar leven, door een man die ze jarenlang hun schoonzoon hebben genoemd. Hoe ga je om met de man die de reden is dat je kind er niet meer is? Kun je het onvergeeflijke vergeven? Wat brengt het je om te vergeven, en waarin schiet het tekort? En moet je vergeven om door te kunnen, of zijn sommige dingen daar te groot voor? Te gast: Eddy en Lieuwkje Hekman, en Jacques en Wanda Beemsterboer.

Ze hebben geen recht op een eigen woonplek, geen kans om te werken, amper recht op gezondheidszorg of andere sociale voorzieningen en leven vaak onder erbarmelijke omstandigheden in de illegaliteit. Alleen maar door het ontbreken van één papiertje: een Nederlands paspoort. Voor ongedocumenteerde jongeren is het Nederlandse vreemdelingenbeleid nog grilliger. Waar zij voor hun 18e verjaardag nog onder de leerplicht vallen en naar school moéten, hebben deze jongeren zodra ze volgens de wet volwassen worden niet eens meer recht op onderwijs. Het halen van een middelbare schooldiploma zit er voor veel Nederlandse jongeren zonder verblijfsvergunning vaak nog wel in, maar daarna staat hun leven nagenoeg stil. Hoe veerkrachtig moet je zijn om zo'n leven in de wacht vol te houden? De schattingen van het aantal mensen in Nederland zonder geldige verblijfsvergunning lopen nogal uiteen, maar enkele tienduizenden zijn het er zeker. Sommigen bestaan op papier in geen enkel land, anderen zijn in hun geboorteland niet welkom of wachten al jaren op een verblijfsvergunning hier in Nederland. Ondertussen proberen ze hun best te doen om hun bestaan vorm te geven in een maatschappij waarin ze eigenlijk geen bestaansrecht hebben. Is er voor hen een route uit hun naargeestige bestaan? En wat zegt onze omgang met deze mensen over ons als maatschappij? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met jonge mensen die uit eigen ervaring weten hoe het is om op te groeien in een samenleving waar je eigenlijk niet mag bestaan. Te gast: * Emilia (20 jaar) is geboren in Brazilië en met haar moeder naar Nederland gekomen, waar haar jongere zusje later is geboren. Omdat haar zusje wel een Nederlands paspoort heeft, mogen zij en haar moeder hier wel blijven, voor Emilia gelden er hele andere regels; *  Aminata (26 jaar) kwam op haar 15e als minderjarige in haar eentje vanuit Guinée naar Nederland, nadat ze met haar neef was getrouwd die hier was neergestreken. Dat huwelijk liep al gauw op niets uit, terug naar Guinée kon ze niet, hier blijven mocht ze niet. Inmiddels staat ze er al 11 jaar lang alleen voor; * Sofia Sabbar (25 jaar) ontvluchtte op haar vierde met haar zusje en moeder Marokko vanwege huiselijk geweld. Haar moeder vroeg geen verblijfsvergunning aan en koos voor een leven in de illegaliteit. Ze woonden zo’n tien jaar lang in een kelderbox bij de A10. Toch ging ze al die jaren gewoon naar school, zonder dat haar docenten ook maar iets door hadden; * Gianni da Costa (36 jaar) zet zich al jaren in voor de Amsterdamse groep ongedocumenteerden die niet in aanmerking komen voor een uitkering of voor de voedselbank. Met een groepje vrijwilligers richtte hij zelf een 'informele voedselbank' op, waar wekelijks honderden gezinnen aankloppen voor een voedselpakket. Meer over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-55.html).

Denkend aan Nederland in 2050. Zullen er nog brede rivieren door oneindig laagland stromen en populieren aan den einder staan? Hoe zullen wij in de toekomst omgaan met 'de' natuur? Als een reservaat? Hoe moeten we anticiperen op de grote opgaven waar ons platteland voor staat: de energietransitie, verduurzaming van de landbouw, herstel van de biodiversiteit, woningbouw en klimaatadaptatie? En dit alles zonder de schoonheid en identiteit van het oude cultuurlandschap aan te tasten? Hoe verhouden we ons eigenlijk tot ons landschap, waarin vrijwel alles is 'gemaakt' door ons en onze voorouders. Gastpresentator Andrea van Pol vraagt het in deze aflevering van De Publieke Tribune aan onderzoekers, boeren en buitenlui, die van het Nederlandse landschap hun werk maakten. Te gast: * Rob Roggema, landschapsarchitect en docent aan de TU Delft en Hogeschool Inholland. Hij is daarnaast initiatiefnemer van toekomstplan Natuurrijk Nederland (https://natuurrijknederland.org/); * Theo Spek, hoogleraar landschapsgeschiedenis en hoofd van het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen; * René Röell, bioloog en permacultuurdocent, -ontwerper en -trainer. Daarnaast is hij coördinator van Permacultuur Centrum Nederland (https://www.permacultuur.org/); * en Jaap Fris, 'toekomstboer' en beheerder van Erve Kiekebos, de eerste Nederlandse boerderij van Stichting Lenteland, een coöperatieve en regeneratieve manier van landbouw. Meer over de aflevering: https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-54.html #PubliekeTribune

Ruim één op de vijf jongeren had tijdens de laatste lockdown wel eens serieuze zelfmoordgedachten, blijkt uit onderzoek van het RIVM en andere gezondheidsorganisaties dat deze maand verscheen. In die periode zagen huisartsen het aantal zelfmoordmeldingen met ruim een derde stijgen ten opzichte van voor de corona-pandemie. Ondertussen slaan studentenverenigingen deze maand alarm over de enorme toename van harddrugsgebruik onder studenten sinds corona. Hoe houdt dit alles met elkaar verband? Hoe is het überhaupt gesteld met de veerkracht van onze jongvolwassenen? Hebben ze de draad weer opgepakt, nu ze weer naar school, het café en de vereniging mogen? Of heeft de coronacrisis blijvend sporen achtergelaten in de wereld van studenten? In deze aflevering van De Publieke Tribune gaat Coen Verbraak erover in gesprek met studenten zelf. Te gast: * Max Jansen, bijna afgestudeerd Chemisch Fysisch Analist op het ROC Midden Nederland in Utrecht. Hij belandde tijdens de eerste lockdown in een hevige depressie; * Myrthe Haring, derdejaars student Toegepaste Psychologie aan de Hogeschool Leiden, waar ze ook in de studentenraad zit. Ze sprak deze week tijdens een bijeenkomst over studenten-welzijn over haar eigen ervaringen in het bijzijn van koningin Máxima; * Martijn Janse, pas afgestudeerd in de Natuurkunde aan de Universiteit Leiden. Tijdens de coronapandemie was hij een van de initiatiefnemers van Lieve Mark, een spreekbuis voor studenten die voor beleidsmakers meestal buiten beeld bleven; * en Jolien Dopmeijer, doet al meer dan tien jaar onderzoek naar studentenwelzijn, eerst binnen het hoger onderwijs, sinds anderhalf jaar ook op het Trimbos-instituut. Ze is daarnaast werkzaam als docent aan Hogeschool Windesheim.

Na twintig jaar is het weer terug van weggeweest: idealisme. De jeugd van tegenwoordig komt op voor haar overtuigingen, demonstreert, en durft zand in de machine te gooien om verandering in de samenleving te forceren. In een politiek klimaat waarin visie lange tijd werd gezien als een olifant die het zicht belemmert, spreekt de nieuwe generatie zich hoorbaar uit over hoe het anders moet. Hoe ziet hun ideale wereld eruit, en hoe zijn hun idealen gevormd? Wat doen zij om verandering tot stand te brengen? En hoe houden zij de moed erin als hun idealen botsen met de weerbarstige werkelijkheid? In deze uitzending van De Publieke Tribune gaat Coen Verbraak, vanaf het driedaagse festival Being an Idealist (https://www.lux-nijmegen.nl/debat/de-publieke-tribune-met-coen-verbraak) in LUX Nijmegen, in gesprek met jongeren die zelf de handen uit de mouwen steken om hun idealen voor een betere wereld tot realiteit te maken. Gasten:  * Denise Harleman startte het sociaal experiment Collectief Kapitaal, waarmee ze geld inzamelde om mensen in armoede maandelijks duizend euro te geven. Zonder voorwaarden of verplichtingen. * Jessica den Outer is Verenigde Naties-expert op het gebied van natuurrecht, en een van de belangrijkste voorvechters van rechten voor de natuur in Nederland. * Stijn Sieckelinck is lector jongerenwerk aan de Hogeschool van Amsterdam en doet al sinds 2005 onderzoek naar idealen. Hij promoveerde in 2009 op idealisme bij jongeren.

In totaal wonen in Nederland zo’n 46 duizend kinderen in pleeggezinnen of instellingen, van wie ruim 20 duizend door tussenkomst van de kinderrechter; omdat hun thuissituatie als onveilig is beoordeeld. Toch, als je het deze kinderen zelf vraagt, zouden ze maar al te vaak terug naar huis willen. Een uithuisplaatsing gooit je leven overhoop. Dikwijls moet je van plek wisselen, je lotgenoten dwingen je om alleen je stoere, harde zelf te laten zien, en je mist je broertjes en zusjes, je vrienden uit je oude buurt. Je ouders bevinden zich intussen in een bittere, juridische strijd met elkaar of met de jeugdbescherming. Meer dan ooit sta je er alleen voor, terwijl zoveel mensen zich met je bemoeien. In deze uitzending van De Publieke Tribune vertellen jongeren en betrokkenen zelf over wat een uithuisplaatsing doet met de kinderziel. En als je ooit nog naar huis mag, hoe pak je dan de draad met je ouders en weer op? Te gast:  * Jordi Baars (15), heeft vier jaar lang in verschillende jeugdinstellingen gezeten en woont sinds 2020 weer thuis. Hij zit op de praktijkschool in Nijmegen en loopt stage als kokshulp; * zijn moeder, Miranda Teeuwsen, weigerde de strijd voor terugkeer van haar zoon op te geven. Ze werkt bij Thuiszorg en is lid van de cliëntenraad Jeugdbescherming Gelderland; * Marianne Vlaming, jurist, orthopedagoog, criminoloog. In haar eigen praktijk adviseert ze cliënten die te maken hebben met ‘misdiagnostiek’ in de jeugdbescherming; * en Noa de Haan (18), mbo-studente pedagogiek. Ze groeide op in een gezin met vijf kinderen, van wie het jongste kind vijf jaar geleden als baby uit huis werd geplaatst, nadat hij ernstig ziek was geworden door een melkallergie. Hun moeder werd door de artsen, jeugdbeschermers en rechters ten onrechte als verdachte aangemerkt. Meer info over deze aflevering van de #PubliekeTribune vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-51.html).

Op 5 mei is het 77 jaar geleden dat voor Nederland de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. En hoewel het na al die jaren nog altijd een onuitwisbare plek in ons nationaal bewustzijn heeft, is het voor jongeren van nu ook een periode die steeds verder van hen af komt te staan. Aan geschiedenisleraren de schone taak om de herinnering aan de oorlog in de klas in ieder geval levend te houden, maar hoe doe je dat? In het weekend voor de jaarlijkse herdenkingsdagen spreekt Coen Verbraak in De Publieke Tribune, live vanuit het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht (https://www.onderwijsmuseum.nl/), met geschiedenisdocenten over hoe zij lesgeven over de Tweede Wereldoorlog en over hoe zij moeilijke en gevoelige thema's toch bespreekbaar maken in de klas. Hoe herdenk je iets waar steeds minder mensen bij zijn geweest? Hoe ga je met leerlingen het gesprek aan over antisemitisme, fascisme en nationaalsocialisme? Hoe bespreek je überhaupt moeilijke thema’s in de les? En hoe zorgen geschiedenisleraren ervoor dat de Tweede Wereldoorlog ook door de jongste generaties niet vergeten wordt? Te gast: * Peter Barendregt (1955) is al ruim veertig jaar geschiedenisdocent op het Johan de Witt-gymnasium in Dordrecht en al ruim dertig jaar lang bezig om ieder jaar een nieuwe lichting vierderjaars leerlingen verantwoordelijk te maken voor de zorg van het Joods Monument in Dordrecht; * Lucelle Comvalius (1973) geeft al 24 jaar les. Eerst geschiedenis en maatschappijleer op het vmbo en mbo en sinds vorig jaar op het Teachers College in Zwolle. In schooljaar 2018-2019 werd ze verkozen tot ‘Leraar van het jaar’ op het voortgezet onderwijs; * Albert Oosthoek (1964) is pas twee jaar geschiedenisdocent op het islamitische Avicenna College in Rotterdam en was voor die tijd jarenlang als historicus verbonden aan het Gemeentearchief Rotterdam, waar hij veel onderzoek deed naar de oorlogsverhalen van zijn stad; * Kai Pattipilohy (1982) is oprichter van Diversion (https://www.diversion.nl/), een organisatie die leraren helpt om moeilijke of gevoelige onderwerpen toch te behandelen in de klas. Meer info over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-50.html).

Afgelopen week zagen we tijdens de Invictus Games hoe veteranen met lichamelijke verwondingen uit een oorlog kunnen komen. Maar nog veel vaker lopen militairen of hulpverleners in oorlogsgebieden een verwonding op aan hun ziel of hun geweten, doordat ze voor duivelse dilemma’s komen te staan waarbij iedere keuze tot een catastrofe kan leiden. Hoe maak je aan de frontlinie keuzes als ze tegen je eigen waarden en normen ingaan? En hoe ga je vervolgens om met bijkomende schaamte, spijt en wanhoop? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met oudgedienden en hulpverleners over de morele verwonding na een oorlog. Wat doet oorlog met een mens? Hoe genezen veteranen van ernstige gewetensnood? En hoe leef je na de frontlinie verder met een gewonde ziel? Te gast: * veteraan Erik Krikke, nam in 2007 als operatieassistent chirurgie deel aan een vredesmissie in Afghanistan en hield daar PTSS aan over. Over zijn ervaringen hoe hij van hulpverlener zelf slachtoffer werd schreef hij twee boeken en maakte hij verschillende muziek- en theatervoorstellingen; * Jules Pieters, was humanitair hulpverlener en coördinator noodhulp voor Artsen zonder Grenzen en de WHO. Hij gaf leiding aan diverse noodhulpoperaties in onder meer Irak, Rwanda, Somalië en Bosnië; * Bas Brans, kapitein op de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Nam als commandant deel aan een vredesmissie in Mali. Ook zat hij in 2017 zes weken in Oeganda om militairen te trainen voor AMISOM (https://amisom-au.org/), een vredesoperatie van de Afrikaanse Unie in Somalië; * en Jackie June ter Heide, klinisch psycholoog en senior onderzoeker bij ARQ Centrum'45 (https://www.centrum45.nl/), het landelijk centrum voor specialistische diagnostiek en behandeling van mensen met complexe psychotraumaklachten.