De Publieke Tribune

Uren woelen in je bed, zonder de slaap te kunnen vatten. Of wel in slaap vallen, maar steeds weer wakker worden. Zo'n een op de tien Nederlanders heeft veel last van dit soort slaapproblemen, volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek. Langdurige slapeloosheid kan leiden tot vermoeidheid, verminderde concentratie en zelfs mentale en lichamelijke gezondheidsschade zoals depressie of hart- en vaatziekten. Waarom slapen velen van ons zo slecht? Hoe ga je de nacht in als je vaak geen oog dicht doet? En welke gevolgen heeft het?  In deze uitzending van De Publieke Tribune gaat Coen Verbraak daarover in gesprek met vier gasten: * Vrouwkje Tuinman is dichter en journalist. Ze heeft al zeventien jaar ernstige slaapproblemen, werd naar eigen zeggen 'gek' en raakte dusdanig overprikkeld dat ze zich gedeeltelijk terug moest trekken uit het dagelijks leven. * Dan Afrifa is schrijver en historicus. Sinds hij het huis uit is heeft hij meer moeite met slapen. Piekeren kan hem uit zijn slaap houden. * David Krooshof is geluidstechnicus en docent. Door een trauma rond de dood van zijn vader kreeg hij nachtmerries en slapeloze nachten.  * Eus van Someren is slaapexpert bij het Herseninstituut. Hij doet onderzoek naar goede en slechte slapers, om slapeloosheid beter te kunnen behandelen.

In de nacht van 7 op 8 december 1982 werden zestien prominente Surinamers die kritiek hadden op het militaire regime van toenmalig legerleider Desie Bouterse van hun bed gelicht. Hun plek van bestemming: Fort Zeelandia, het toenmalige hoofdkwartier van het militaire bewind in Suriname. De prominente advocaten, journalisten, ondernemers en vakbondsleiders werden er gemarteld – vijftien van hen werden er gefusilleerd. In 2019 werd hoofdverdachte Desi Bouterse, die op dat moment in zijn tweede termijn als president van Suriname zat, tot twintig jaar gevangenisstraf veroordeeld. Het hoger beroep duurt nog altijd voort. De moorden die die decembernacht gepleegd werden zorgden voor een verdeeldheid in de samenleving die nog tot op de dag van vandaag voortduurt. Veertig jaar na dato wordt er nog altijd moeizaam over deze geschiedenis gepraat. In De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak daarom, aan de vooravond van de jaarlijkse herdenking van de Decembermoorden, samen met betrokkenen over de gebeurtenissen die dit jaar precies veertig jaar geleden plaatsvonden. Welke impact heeft het bloedbad van Fort Zeelandia gehad op nabestaanden? En hoe leven de gebeurtenissen van toen nog altijd door in het Suriname van nu? Te gast:  * Rita Rahman (1953) is de oudere zus van Lesley Rahman en ex-vrouw van Bram Behr, die beiden op 8 december 1982 werden gemarteld en geëxecuteerd tijdens de Decembermoorden in Fort Zeelandia. Voor de coup van 1980 vertrok ze naar Nederland, waarna ze tientallen jaren werkte voor het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken; * Joyce Rahman (1959) is de jongere zus van Lesley Rahman. Ze was erbij toen hij in de nacht van 7 op 8 december bij hen thuis van zijn bed werd gelicht. Joyce heeft het zwaar gehavende lichaam van Lesley geïdentificeerd. In het 8-Decemberproces getuigden ze later samen met haar moeder tegen Desi Bouterse; * Ananta Khemradj (1990) werd geboren in Nederland en groeide op in Suriname. Dit jaar verscheen Beste meneer Bouterse (https://www.youtube.com/watch?v=5SjLe6B-zIU) (2022), waarin ze onderzoek doet naar hoe haar generatie verder moet in de nasleep van de Decembermoorden. De documentaire is donderdag 1 december om 22:20 te zien bij de EO op NPO 2, daarna op NPO Start (https://www.npostart.nl/doctalks/27-11-2022/WO_VPRO_20027128); * en Jan Pronk (1940) was als minister van Ontwikkelingssamenwerking nauw betrokken bij het Nederlandse Suriname-beleid en was aan Nederlandse zijde dé hoofdrolspeler in de onafhankelijkheid van Suriname in 1975. Zijn ervaringen tekende hij op in het boek Suriname: Van wingewest tot natiestaat (https://lmpublishers.nl/suriname-jan-pronk/) (Lm Publishers, 2020). Meer info over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-76.html).

Aan de vooravond van de start van het WK gaat Coen Verbraak in De Publieke Tribune met voetbaltrainers van weleer Foppe de Haan en Guus Hiddink op zoek naar wat het wezen is van een goede voetbaltrainer. Hoe is het om een aantal weken met spelers opgesloten te zitten tijdens een groot toernooi? Ook het ongemak over het toernooi in Qatar dat 20 november begint en de subcultuur van de voetbalwereld in het algemeen komen aan de orde. Te gast: * Guus Hiddink (Varsseveld, 8 november 1946) was leraar lichamelijke opvoeding en daarna voetballer bij o.a. De Graafschap, PSV en NEC. Hij was onder meer trainer van PSV, Valencia, Real Madrid, Chelsea en Anzji Machatsjkala en leidde als bondscoach de nationale elftallen van Nederland, Zuid-Korea, Australië, Rusland, Turkije, China–21 en Curacao. Hij is ereburger van de stad Eindhoven, heeft een voetbalstadion met zijn naam in Zuid-Korea, ontving een eredoctoraat van de universiteit van Seoul; * en Foppe de Haan (Lippenhuizen, 26 juni 1943) volgde in zijn jonge jaren een opleiding tot onderwijzer en speeld voetbal bij verschillende amateurclubs. Vanaf 1974 begon zijn carrière als voetbaltrainer bij SC Heerenveen, waar hij uiteindelijk de langstzittende trainer werd. Hij kreeg landelijke bekendheid door zijn succes met Jong Oranje, waarmee hij in 2006 en 2007 het Europees Kampioenschap won. In 2017 hielp hij als assistent-bondscoach van Sarina Wiegman het Nederlandse nationale damesvoetbalelftal aan de winst van het Europees Kampioenschap in eigen land. Meer over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-75.html).

De betalingsproblemen stapelen zich op, zegt het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (het Nibud) in een rapport dat vandaag uitkomt. Eerder becijferde het instituut al dat één op de drie huishoudens maandelijks worstelt met rondkomen. De stijgende huishoudkosten, waaronder de energieprijzen, zorgen voor een toename in betalingsachterstanden. Een kleine schuld kan al snel een grote strop worden. Incassobureaus en deurwaarders maken zich op voor drukke tijden. Wat treffen zij aan achter de voordeur? Helpen zij mensen van de regen in de drup, of zijn zij de eerste stap naar een oplossing? En raken zij zelf wel eens verscheurd door het werk?    In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met deurwaarders en incassomedewerkers: * Patrick van der Pas is al 25 jaar deurwaarder en heeft een eigen kantoor in Den Haag. * Nergul Kapusuz is sinds 10 jaar deurwaarder en heeft een eigen kantoor in Tilburg.  * Jaime Jorba Bos is sinds 2014 eigenaar van een incassobureau in Rotterdam. * Arjan Vliegenthart is directeur van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), het kenniscentrum voor huishoudfinanciën.  Meer over de gasten en de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-74.html).

Een uithuisplaatsing kan rust en stabiliteit brengen, maar is ook enorm ingrijpend voor kinderen en ouders. De praktijk leert dat kinderen die uit huis geplaatst zijn, geregeld te maken krijgen met overplaatsingen, en niet altijd de benodigde behandeling ontvangen. Sinds 1945 kreeg maar liefst driekwart van de uit huis geplaatste kinderen te maken met psychologisch, fysiek of seksueel geweld, zo bleek eerder uit onderzoek van Commissie de Winter.  In deze aflevering van De Publieke Tribune aandacht voor de lange termijn effecten van een uithuisplaatsing. Wat doet een jeugd buitenshuis met je als volwassene? Coen Verbraak vraagt het aan vier ervaringsdeskundigen die kort of lang geleden in een jeugdzorginstelling of een pleeggezin verbleven. Welke invloed heeft dit op hun verdere leven gehad? Wat waren de beschermende factoren? Kregen zij de liefde, zorg en aandacht die zij verdienden? Heeft het opgroeien buitenshuis sporen achtergelaten in de beslissingen die zij tegenwoordig nemen? En wat zijn hun aanbevelingen over de jeugdzorg van nu? Te gast:  * Marlene van Steensel (61), bracht vier jaar van haar jeugd door in het Gelderse Jeugddorp De Glind (https://www.jeugddorpdeglind.nl/is-jeugddorp-glind/), waarover ze het boek 'Het Jeugddorp van Lotte' schreef, wat naar alle waarschijnlijkheid in het voorjaar van 2023 zal verschijnen. In 2011 richtte ze BE4YOU2 (http://be4you2.nl/index.php/info/wat-is-be4you2) op, een organisatie voor volwassenen met ervaringen in jeugdzorg; * Benito Walker (20), is student bestuurskunde, voormalig pleegkind en vicevoorzitter van de Nationale Jeugdraad (https://www.njr.nl/en/about-njr/). Hij zet zich in voor betere jeugdzorg, omdat hij uit eigen ervaring weet hoe het niet moet; * en Miko-Serko Mamoribo Carels (37), groeide van zijn derde tot zijn elfde op in een (disfunctioneel) pleeggezin. Hij zette JongWijs (https://www.jongwijs.org/over/) op, een netwerk voor jongeren in de pleegzorg. Meer over de aflevering en de gasten vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-72.html).

Wie slecht tegen onrecht zegt te kunnen, zal zich in het dagelijks leven vast wel eens tegen iets onrechtvaardigs hebben uitgesproken. Maar wat als je eigen rechtvaardigheidsgevoel je hele leven overhoop gooit? En aan welk lot verbindt een klokkenluider zichzelf zodra hij of zij besluit een misstand aan de kaak te stellen? Daar spreekt Coen Verbraak in deze aflevering van De Publieke Tribune over, met klokkenluiders zelf, en met hun naasten. Wat maakt dat sommige mensen bereid zijn zichzelf in dat soort situaties compleet opzij te zetten? Welke impact heeft het klokkenluiden op de mensen uit hun omgeving? En genieten klokkenluiders in Nederland eigenlijk wel genoeg bescherming? Te gast: * Roelie Post werkte eind jaren negentig als ambtenaar voor de Europese Commissie veel aan de kinderrechtenproblematiek in Roemenië, een land dat op dat moment lid probeerde te worden van de Europese Unie. Post ontdekte grootschalige corruptiepraktijken rondom de adoptie van Roemeense weeskinderen, maar kreeg in haar pogingen de schandalen aan het licht te brengen te maken met tegenwerking en bedreigingen. Ze werd gedwongen haar huis te verlaten en werd niet erkend als klokkenluider door de Europese Commissie; * Victor van Wulfen werkte als F-16 piloot voor het ministerie van Defensie toen hij op de vliegbasis in Eindhoven een groot gebrek aan veiligheidsmaatregelen ontdekte. Hij kaartte dit aan bij de leiding en verwachtte verbetering, maar in plaats daarvan werd hij psychisch voor gek verklaard en langzaam maar zeker de organisatie uitgewerkt; * Bijna vijfenveertig jaar lang streed de vader van Paul Veerman, Frits Veerman, voor eerherstel en om de hele waarheid boven tafel te krijgen van het spionageschandaal dat hij in de jaren zeventig aan het licht bracht. Veerman waarschuwde voor spionage door zijn Pakistaanse collega Abdul Khan bij Urenco in Almelo, een producent van verrijkt uranium. Pakistan kon daardoor een atoombom maken. Veerman werd als klokkenluider daarna het leven zuur gemaakt. Zoon Paul Veerman zet samen met zijn zus Joke Wortel sinds het overlijden van hun vader de strijd voort; * Kim Loyens is als onderzoeker verbonden aan het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht. Ze deed veel onderzoek naar de internationale verschillen in wet- en regelgeving voor het melden van misstanden door klokkenluiders en de implementatie ervan door klokkenluidersautoriteiten en NGO's. Meer info over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-71.html#).

Haar dood wakkert in Iran inmiddels al wekenlang ongeëvenaarde opstanden aan. De 22-jarige Mahsa Amini overleed een maand geleden, nadat ze werd opgepakt omdat ze haar hoofddoek niet volgens de geldende kledingvoorschriften van de islamitische dictatuur zou hebben gedragen. De demonstraties worden hardhandig neergeslagen door het regime, maar ondanks het risico op marteling en moord, klinkt de roep om vrijheid onverminderd door. Wat zetten Iraniërs – zowel daar als hier – op het spel door zich te verzetten tegen het regime? Waar vinden zij de moed? Zal het lukken een revolutie te ontketenen die tot systeemverandering leidt? En wat is de prijs van vrijheid?  In deze uitzending van De Publieke Tribune spreek Coen Verbraak daarover met drie Iraanse Nederlanders: * Mardjan Seighali is mensenrechtenactivist en voorzitter van het Humanistisch Verbond. Op haar 17e bracht ze 1,5 jaar in een Iraanse gevangenis door, waar ze gemarteld werd. Ze vluchtte met haar twee kinderen naar Nederland. Eenmaal hier werd ze bedreigd omdat ze zich tegen het regime uitspreekt. In haar boek Tot op de Dag tekende ze haar bewogen levensverhaal op. * Yaghoub Sharhani is journalist en schrijft voor de Groene Amsterdammer. Hij kwam op zijn 19e naar Nederland, nadat zijn broer en andere activisten in Iran gearresteerd werden, en hij zelf door de inlichtingendiensten werd gezocht. Onlangs werd een familielid van hem in een Iraanse gevangenis doodgemarteld. * Afagh is fotograaf en kunstdocent, en kwam op haar 11e met het ouders en zusje als politiek vluchteling naar Nederland. Eerder sprak ze zich nooit publiekelijk uit tegen het regime in Iran, maar sinds een week kan ze niet anders. Meer informatie over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-70.html#). #PubliekeTribune

Dat de Russische invasie in Oekraïne een grote impact op de levens van Oekraïners zou hebben, was al vanaf dag 1 duidelijk. Toch is voor veel Rússen de oorlog pas echt realiteit geworden sinds Poetin twee weken geleden aankondigde zijn land te mobiliseren. Sindsdien proberen duizenden jonge Russische mannen het land te ontvluchten richting Georgië, Kazachstan en Turkije. En dat terwijl veel Westerse buurlanden de grenzen voor Russen juist potdicht houden. In De Publieke Tribune daarom, een half jaar na onze eerdere uitzending Verscheurd door Moeder Rusland (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-46.html) en een dag na de 70e verjaardag van Poetin, nogmaals een gesprek met vier Russische Nederlanders. Hoe heeft de oorlog hun levens het afgelopen jaar veranderd? Hoe beïnvloedt de nieuwe realiteit de levens van hun naasten? En hoe moet het eigenlijk verder met Rusland, nu zóveel kritische Russen massaal geen toekomst meer zien in hun thuisland? Te gast:  * Anna Azernikova, geboren en getogen in Moskou en woont sinds 1998 in Nederland met haar Nederlandse man en kinderen. Ze is al bijna tien jaar lang artistiek leider van het Russische kamermuziekfestival Winteravonden aan de Amstel (https://www.winteravondenaandeamstel.nl/) in de Hermitage Amsterdam en geeft daarnaast leiding aan het Russisch Kamerkoor van Amsterdam; * Ira Heuvelman-Dobrolyubov, geboren in Sint Petersburg en woont al vijftien jaar met haar Nederlandse man en inmiddels twee kinderen in Nederland. Ze is bestuurslid bij Free Russia NL (https://freerussia.nl/), een grassroots community van Russisch-sprekende inwoners en burgers van Nederland, die protesten organiseert en humanitaire hulp biedt aan Oekraïne; * Zelim Mesidov, geboren in Grozny, de hoofdstad van de Russische autonome deelrepubliek Tsjetsjenië. Hij vluchtte vanwege de oorlog daar rond zijn achttiende met zijn neef via Het Rode Kruis naar Nederland. Toen Poetin op 21 september 2022 de mobilisatie afkondigde moest hij zijn familiebezoek in Tsjetsjenië voortijdig afkappen; * en Aliona Ovsiannikova-Voog, geboren in Moskou en getogen in Amsterdam. Ze is koorleider van de (tot maart 2022 nog Russisch-)Orthodoxe Parochie in Amsterdam en de dochter van de oprichters van deze kerk. De kerk scheidde zich aan het begin van de oorlog als eerste Russisch-Orthodoxe Kerk in het hele Westen af van de Moskouse Patriarch Kirill. Meer info over de aflevering van je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-69.html).

Dit jaar is het exact vijftig jaar geleden dat de Club van Rome het legendarische rapport De grenzen aan de groei (https://nl.wikipedia.org/wiki/De_grenzen_aan_de_groei) publiceerde, waarin de uitputtingsproblematiek van onze aarde centraal stond. Het rapport had een grote impact op ons milieubewustzijn en betekende min of meer het startschot van de milieubeweging. Maar wat hebben die milieubewegingen de afgelopen halve eeuw bereikt? Hoe hebben ze zich in al die jaren ontwikkeld? En zien ze de meeste verandering voortkomen uit oplossingen binnen het bestaande systeem? Of moet dat hele systeem juist eerst op z’n kop? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met betrokkenen van toen en nu, over hoe het er vijftig jaar na de Club van Rome eigenlijk voor staat met de milieubeweging. Te gast: * Leonie van der Maesen (96), in de oorlog werkte ze voor het Verzet, later werd ze in Australië geoloog en klimaatwetenschapper. Ze voerde haar leven lang actie tegen ontbossing, o.a. voor Greenpeace en Milieudefensie.  * Wouter van Dieren (81), milieuactivist van het eerste uur. Mede-oprichter van Milieudefensie, lid van de Club van Rome en duurzaam ondernemer.  * Aniek Moonen (24), als bestuurslid van koepelorganisatie de Jonge Klimaatbeweging zit ze vrijwel dagelijks aan tafel met CEO's en ministers te onderhandelen over klimaatdoelen.  * Hajar Yagkoubi (22), voormalig VN-jongerenvertegenwoordiger voor Nederland, tegenwoordig Next Generation keynote spreker en medeoprichter van het intergenerationele duurzaamheidsnetwerk: Eenentwintighonderd. Meer over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-68.html).

'Mensonterend,' zo omschreef toenmalig minister Ingrid van Engelshoven (Emancipatie) de oude Transgenderwet eind vorig jaar. Bij een bijeenkomst in de Ridderzaal bood ze namens het kabinet excuses aan voor de oude Wet Wijziging Geslacht (ook wel de Transgenderwet), die van 1985 tot 2014 van kracht was. In die jaren moesten mensen die hun geslachtsregistratie wilden wijzigen eerst geslachtsaanpassende operaties en onomkeerbare sterilisatie ondergaan. Deze operaties waren medisch niet noodzakelijk maar wel wettelijk verplicht. Met grote gevolgen voor de mensen bij wie op de geboorteakte een verkeerd geslacht stond vermeld. En toen waren daar nog geen jaar na de excuses van de minister de afgelopen weken ineens de posters op honderden reclameborden door het hele land van stichting Gendertwijfel. De stichting probeerde met de actie de discussie over de aanstaande aanpassing van de huidige Transgenderwet, waarover op maandag 26 september 2022 in de Tweede Kamer wordt gedebateerd, nieuw leven in te blazen. Met die wetswijziging wordt het makkelijker om officieel van geslacht te veranderen. De posters schoten bij velen in het verkeerde keelgat en werden al gauw beklad (https://www.rd.nl/artikel/988604-posters-gendertwijfel-beklad-eerste-klachten-ingediend) en gerapporteerd (https://www.transgendernetwerk.nl/klacht-tegen-angstzaaiende-posters/). In De Publieke Tribune geen discussie over deze wet. In het weekend voorafgaand aan het debat in de Tweede Kamer spreekt Coen Verbraak met mensen die de afgelopen decennia de impact van de Transgenderwet zelf hebben ervaren. Te gast: * Sjaan van der Jagt (1951) ging al in de jaren '70 in transitie, in een tijd dat het nog onmogelijk was om haar geslachtsregistratie te veranderen. Toen dat in de jaren '90 voor problemen zorgde en ze haar geslacht ook formeel wilde laten wijzigen, kon dat alleen na inwendig medisch onderzoek. "Dit voelde als een verkrachting van staatswege, een diepe vernedering"; * Brand Berghouwer (1976) is voorzitter van Transgender Netwerk Nederland en ging zelf pas rond zijn 40e in transitie, nadat de oude Transgenderwet in 2014 was afgeschaft. Dit jaar startte hij een procedure bij het College voor de Rechten van de Mens over discriminatie van transmensen in de zorg. Hij wil dat er meer bewustwording komt onder medisch specialisten; * Leonne Zeegers (1961) had bij haar geboorte zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken. Ze groeide op als jongen, onderging later meerdere operaties om lichamelijk een vrouw te worden, maar besloot later dat ze niet langer wilde kiezen tussen man of vrouw zijn. Omdat de Transgenderwet voor haar geen oplossing bood stapte ze in 2018 zelf naar de rechter. Ze werd de eerste persoon in Nederland van wie het geslacht in het paspoort werd veranderd in een X, voor genderneutraal. Meer info over de aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2022/aflevering-67.html#).