Beter | BNR

Het Radboud UMC bouwt een MRI-scanner waarmee we dingen van het menselijk lichaam gaan zien die we nog nooit gezien hebben. Er wordt gefluisterd dat deze scanner zelfs je gedachten kan lezen.  Neuro-radioloog Anja van de Kolk kan niet wachten tot het apparaat er staat. Het wordt een scanner met een magneet van 14 tesla. Dat overtoept de 11,7 tesla uit Parijs met afstand. Van der Kolk mag er mee gaan werken, onderzoek mee doen, maar wat ze met deze super gevoelige scanner kan zien in de hersenen, dat weet ze nog niet. “We hebben allerlei theorieën, we hebben allerlei onderzoeksideeën voor als ‘ie er staat, maar of het kan, dat is afwachten.”  Gebouw  Professor Biomedische Magnetische Resonantie Tom Scheenen mag de magische machine bouwen. Er is een weiland in de buurt van het Radboud UMC voor beschikbaar gemaakt. Op dat veld moet een gebouw komen waar het apparaat ingebouwd gaat worden.   Het speciale aan deze MRI is dat het een hele andere manier van bouwen is. Deze MRI hoeft niet met helium gekoeld te worden en dat is de reden dat de MRI een hogere sterkte krijgt dat de 11,7 tesla die met de huidige technieken gemaakt kan worden.   Dementie  Doordat het zo'n hoge magneetsterkte heeft worden de beelden die deze scanner maakt nog veel scherper. Daarom verwacht Van der Kolk dat ze hiermee gaan ontdekken hoe bepaalde hersenziekten zoals epilepsie en dementie ontstaan. Je kan niet alleen beter zien wat er in en tussen cellen gebeurt, je kan (in theorie) ook plaatjes maken die bewegen. Zo kan je zien hoe bepaalde stoffen van het ene hersengebied naar het andere verplaatst.   Testen  In oktober gaan de onderzoekers testen of de nieuwe techniek werkt, of het materiaal dat ze gebruiken de krachten die ze erop willen loslaten kan verdragen. Als het project die test doorstaat, dan gaat het nog zo'n drie jaar duren voordat de MRI in Nijmegen staat en de eerste proeven gedaan kunnen worden. Voordat er mensen in liggen zal het dus nog even afwachten zijn, maar er is licht aan het einde van de tunnel.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donorwet De nieuwe donorwet is nu ruim drie jaar van kracht. Maar het aantal nieuwe donoren valt een beetje tegen. Volgens de Nederlandse Transplantatie Stichting ís er we een stijging zichtbaar, maar valt het aantal donoren nog binnen de 'verwachtte variatie binnen tien jaar'. In harde getallen: in 2019 doneerden 250 mensen na overlijden een of meerdere organen, in 2023 waren dat er 292 (bron: Nederlandse Transplantatie Stichting).  Dr. Nichon Jansen, beleidsmedewerker bij de Nederlandse Transplantatie Stichting, vindt de donorwet toch geen mislukking. 'Nu staat iedereen die ouder is dan 18 jaar in het donorregister. De wet heeft ervoor gezorgd dat iedereen een brief kreeg om een keuze te maken.' Frankensteinapparaat Dat roept natuurlijk de vraag op: hoe kunnen we het aantal donoren wél vergroten? In het Universitair Medisch Centrum Groningen hebben ze een stukje van die puzzel. Zij kunnen organen beter testen of ze geschikt zijn voor transplantatie. Dit doen ze met een soort nagebouwd lichaam, met bloedvaten, een hart, hersenen, zuurstoftoevoer.  Hoogleraar experimentele transplantatie-chirurgie bij de Rijksuniversiteit Groningen, Henri Leuvenink vertelt in deze aflevering hoe dat Frankenstein apparaat, perfusieapparaat, precies werkt en voor welke organen ze het apparaat inzetten.  Het apparaat heet nog een voordeel: als een lever zuurstof krijgt, kan het langer buiten het lichaam bewaard worden. Hierdoor wordt een transplantatie niet meer een ad hoc operatie die midden in de nacht gedaan wordt, maar kan het operatieteam gewoon om 9 uur 's ochtends, uitgerust aan de operatie beginnen. Dat zorgt voor minder complicaties en betere arbeidsomstandigheden voor de chirurg en de verpleegkundigen.  Uitbreiding Nina vraagt zich af: kan de donorwet niet nog meer worden uitgebreid? Bijvoorbeeld op de Amerikaanse manier. Door bij het ophalen van je rijbewijs een Ja of Nee in het donorregister te zetten. Zou dat in polderend Nederland ook werken?   BNR Beter In BNR Beter – over de zorg van morgen laten we zien welke oplossingen er bedacht worden om de zorg van morgen beter te maken. Worden die die oplossingen in de dan ook daadwerkelijk praktijk gebracht? En zijn deze zorginnovaties duurder of goedkoper? Presentator Nina van den Dungen interviewt de wetenschappers die de nieuwste zorginnovaties hebben uitgevonden en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen die werken met de innovaties. Ook gaan we het land in om de innovaties in de praktijk te zien.   Zie hier de cijfers van de orgaantransplantaties:  https://www.transplantatiestichting.nl/medisch-professionals/cijfers-nts/orgaandonatie Meer informatie over het Groningse perfusie-apparaat vindt je hier: https://nieuws.umcg.nl/w/levertransplantatie-wordt-9-tot-5-operatie-dankzij-perfusiemachine   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is een groot tekort aan huisartsenpraktijken. Zo'n beetje de helft van de huisartsen heeft een patiëntenstop, meldde de NOS eind vorig jaar. En dat terwijl er juist meer huisartsen zijn dan ooit, volgens het Pensioenfonds voor Huisartsen, de SPH. Het probleem: de meesten huisartsen willen geen eigen praktijk. Ze zijn opgeleid tot arts, niet tot ondernemer.  Huisartsen beroep Het beroep van huisarts is dan ook sterk veranderd door de jaren heen. Vroeger vormden de huisarts en zijn vrouw samen de hele praktijk. Nu is de huisarts werkgever van praktijkondersteuners, doktersassistenten en verpleegkundigen. Ze moeten contact onderhouden met het ziekenhuis, het verpleeghuis en de thuiszorg. En dan moeten ze ook nog digitaliseren en innoveren.   Buurtdokters  Dat laatste lukt dus niet, ontdekte ook Bob Verhagen. Hij probeerde een paar jaar geleden een app voor meten van hoge bloeddruk in de huisartsenzorg te implementeren. De huisartsen waren enthousiast, maar ze hadden maand na maand geen tijd om het in hun praktijk toe te passen. ‘Huisartsen are too busy to be organized’, stelt Verhagen.   Hij richtte daarom een huisartsenketen op, genaamd Buurtdokters. Een franchise waarbij de huisarts mede-eigennaar is van een praktijk en Buurtdokters vooral de zakelijke kant van de praktijk organiseert. ‘Wij geloven is een huisarts in de buurt, een huisarts die je persoonlijk kent’, aldus Verhagen. Er zijn nu 17 Buurtdokters. Dat aantal moet de komende jaren groeien naar minimaal 30 om Buurtdokters rendabel te maken.   Digitale huisarts  Een volkomen andere aanpak is die van de digitale huisarts Arene. Zij hebben veertig dokters die op zzp-basis voor Arene werken. Op afstand. Ze horen en zien patiënten via de telefoon, de mail of via beeldbellen. Want 85 procent van de hulpvragen die bij een huisarts komen kunnen prima telefonisch of digitaal afgehandeld worden, ontdekte Arene. Voor de overige 15 procent kunnen patiënten van Arene als passant langs bij een lokale huisartsen.  ‘Arene neemt misschien wel de kersen van de taart, is een klacht. Maar de lokale huisartsen mogen onze patiënten morgen overnemen. Het punt is: dat kunnen ze niet. We hebben een groot huisartsentekort en Arene is een oplossing daarvoor’, vertelt Tom Kliphuis, bestuurder van Arene.     Wat is beter? Een huisartsenketen of digitale huisartsen? Hierover discussieren Kliphuis en Verhagen in deze aflevering van BNR Beter, de podcast over de zorg van morgen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kan kunstmatige intelligentie daadwerkelijk artsen vervangen? Hoogleraar Geert Litjens zegt van wel! Wat er allemaal al mogelijk is en waar het naartoe gaat met AI in de zorg hoor je in deze aflevering van BNR Beter.  AI kan allerlei taken van de zorg overnemen. Tenminste, dat wordt beweerd. Maar in werkelijkheid zijn er vooral AI-toepassingen voor radiologen, en zelfs die zijn nog niet beter dan de radiologen van vlees en bloed.  Radiologie  Om te beginnen kan een radioloog namelijk álle foto’s beoordelen, terwijl de huidige AI-toepassingen alleen geschikt zijn voor één type beoordeling. Bijvoorbeeld het beoordelen van de botleeftijd van kinderen met een groeistoornis. Maar ja, zulke beoordelingen krijgen radiologen sporadisch op hun bord. Terwijl ze gemiddeld 100 beelden per dag beoordelen.   Daarnaast kunnen radiologen iets wat AI nog niet kan: redeneren. Zo kan AI een beschadigde long detecteren. Maar een radioloog neemt ook mee dat het een foto is van een oudere patiënt. ‘Eén longontsteking en de longen zien er al zo uit’, redeneert radioloog Merel Huisman, die in de reportage van deze aflevering te horen is.   Artsentekort Ongeveer de helft van de ziekenhuizen gebruikt momenteel een of meerdere AI, weet Kicky van Leeuwen, eigenaar van Romion Health, een bedrijf dat een overzicht maakt alle AI-toepassingen. Maar volgens radioloog Huisman is er nog geen enkele AI beter in het beoordelen van foto’s dan de radiologen.   En toch meent Radboud UMC hoogleraar Al voor de analyse van medische beelden in de pathologie en radiologie Geert Litjens dan AI artsen gaat vervangen. ‘Of liever gezegd: AI gaat artsen vervangen die we graag zouden hebben maar die er helaas niet zijn.’   Doorleren Litjens kijkt verder dan het heden. AI ontwikkelt zich enorm snel, sneller dan we tien jaar geleden dachten. Momenteel trainen we AI om ‘even goed te zijn als een arts’, maar AI kan veel verder gaan. ‘We hebben ooit bedacht dat we artsen in verschillende specialismen indelen: oncoloog, radioloog, patholoog, uroloog. Als mens kunnen we immers maar zoveel jaar studeren. Zes jaar geneeskunde en dan nog zes jaar voor een specialisatie. Op een goed moment moet je ook aan het werk gaan. Maar een AI-algoritme heeft geen specialisatie nodig. Je hoeft niet te zeggen: jij kan alleen naar pathologie plaatjes kijken. Een AI leert veel sneller dan de mens en hoeft niet te stoppen met leren om aan het werk te gaan.’   BNR Beter In de uitzending van BNR Beter meer over wat AI nu kan en wanneer AI een arts gaat vervangen. En wil je weten welke AI er nu al toepasbaar zijn in de zorg, dan kan je terecht bij het bedrijf van Kicky van Leeuwen, Romion Health.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Stamcellen van een kind gebruiken om een kapotte knie van een patiënt te repareren. Fascinerend, en ook een beetje eng. In het UMC Utrecht is deze behandeling ontwikkeld. Maar om het dan ook beschikbaar te krijgen voor iedereen, dat is lastig. Het vergt een heel traject aan onderzoek en bewijzen, toegang krijgen tot de juiste stamcellen en vooral de torenhoge kosten. Knieklachten Knieklachten zijn een van de meest voorkomende klachten bij de huisarts. En jaarlijks worden er tussen de 15- en 20.000 knieprotheses geplaatst. Maar dat kan beter. Namelijk met de nieuwe experimentele behandeling, waarbij stamcellen van een kind worden gebruikt om de kapotte knie weer helemaal terug te laten groeien.  Gasten Roel Custers is het brein achter dit project. Hij is orthopedisch chirurg aan het UMC Utrecht. In BNR Beter legt hij uit hoe de methode werkt en waarom het beter is dan de gangbare behandeling.   Manon van Daal is bio-ethicus bij hetzelfde UMC en ziet problemen met de consent die ouders geven als ze stamcellen van hun kinderen doneren en de hoge kosten om een behandeling door de EMA-keuring te krijgen.  In de reportage hoor je patiënt Isabelle Severins, een dame van 30 jaar oud die dacht dat ze haar passie nooit meer zou kunnen uitvoeren - sporten. Hardlopen, hockey, snowboarden. Maar dankzij de techniek van Roel Custers heeft ze een geheel werkzame knie. We horen haar aan de vooravond van haar langverwachte droom: een skivakantie!    Over BNR Beter   In BNR Beter – over de zorg van morgen laten we zien welke oplossingen er bedacht worden om de zorg van morgen beter te maken. Worden die die oplossingen in de dan ook daadwerkelijk praktijk gebracht? En zijn deze zorginnovaties duurder of goedkoper? Presentator Nina van den Dungen interviewt de wetenschappers die de nieuwste zorginnovaties hebben uitgevonden en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen die werken met de innovaties. Ook gaan we het land in om de innovaties in de praktijk te zien.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vroeger was het vooral voor VERVOER van patiënten, maar tegenwoordig kunnen de  ambulanceverpleegkundigen veel zelf diagnosticeren en behandelen. En dat is ook keihard nodig: want de druk op de Spoedeisende Hulp (SEH) van ziekenhuizen is gigantisch. Geregeld liggen SEH's gewoon vól, en kunnen er niet zomaar meer patiënten worden binnengebracht.  In deze aflevering bespreekt Nina van den Dungen wat de ambulance allemaal precies kan opvangen, en wat er BETER kan. Dit doet ze samen met Chris Bruggeman, manager zorg, innovatie en onderzoek bij de regionale ambulancevoorziening (RAV) Brabant Midden-West-Noord, en Harm van der Pas, SEH-arts bij het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg.    Innovaties Het begint al op de meldkamer. In de zeer nabije toekomst gaat AI de meldkamer centralisten helpen om de ambulances zo goed mogelijk te verspreiden over de regio. Ook wordt er gewerkt aan een AI die meeluistert naar een melding en de centralist helpt om een inschatting te maken wat er aan de hand kan zijn.    Gegevens uitwisseling Een groot obstakel, zeker voor de spoedeisende hulp, is de nationale uitwisseling van patiëntengegevens. Ooit is besloten om gegevensuitwisseling niet te centraliseren, want dat zou te veel macht geven aan de ICT-leveranciers. Het effect van deze beslissing merken ambulance- en SEH-medewerkers elke dag. Omdat zij geen inzage hebben in de medische geschiedenis van de patiënt, moeten zij handelen op dat wat zij op dat moment kunnen zien, meten en controleren. Hoe dat moet worden opgelost, daarover hebben Chris Bruggeman en Harm van der Pas wel een idee.    Over BNR Beter   In BNR Beter – over de zorg van morgen laten we zien welke oplossingen er bedacht worden om de zorg van morgen beter te maken. Worden die die oplossingen in de dan ook daadwerkelijk praktijk gebracht? En zijn deze zorginnovaties duurder of goedkoper? Presentator Nina van den Dungen interviewt de wetenschappers die de nieuwste zorginnovaties hebben uitgevonden en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen die werken met de innovaties. Ook gaan we het land in om de innovaties in de praktijk te zien.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In één ochtend klaar zijn met de HELE bestralingskuur van je tumor. Dat kan dankzij een hightech MRI-scanner, die in het UMC Utrecht is ontwikkeld. Klinkt als een enorme vooruitgang voor kankerpatiënten, maar is dat het ook? En voor wie is dit geschikt? Een op de drie mensen krijgt kanker. Veel patiënten verwachten dan chemotherapie waar je kotsmisselijk van wordt en waardoor je je haren verliest. En als je pech hebt kunnen er ook nog wekenlange sessies met bestraling bijkomen.   Kankerbehandelingen Maar zo hoeft een kankerbehandeling er helemaal niet uit te zien. Oncoloog Guus Bol vertelt in deze podcast dat kankertherapieën veel diverser zijn dan mensen vaak denken. 'Je hoeft lang niet altijd misselijk te worden van een chemo behandeling en als je een bestralingsbehandeling krijgt, hoeft dat nu niet meer altijd zes weken elke dag te zijn.'   MRLinac Voor dat laatste doelt hij op het revolutionaire bestralingsapparaat dat het Universitair Medisch Centrum heeft uitgevonden. Dit bestralingsapparaat geeft live MRI-beelden van de patiënt. Op die manier kan de tumor live gevolgd worden, en kan de radiotherapeut heel gericht schieten op de tumor.  Het levert voor de patiënt een veel prettigere en kortere behandeling op, met minder bijwerkingen. In plaats van zes weken elke dag te komen, hoeven patiënten maar vijf of soms maar één keer bestraald te worden.    Gasten Hoogleraar beeldgestuurde radiotherapie en zelf ook radiotherapeut Martijn Intven vertelt wat deze MRLinac allemaal kan - en hoeveel deze innovatie kost.  Medisch oncoloog Guus Bol, ook werkzaam aan het UMC Utrecht, vertelt wat deze behandelingen met zijn patiënten doen.    Over BNR Beter   In BNR Beter – over de zorg van morgen laten we zien welke oplossingen er bedacht worden. Hoe deze in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden.   Nina van den Dungen interviewt de uitvinders van de nieuwste zorginnovaties en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen wiens werk verlicht worden door deze innovaties. Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen en laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg.   De vraag die we ons elke aflevering stellen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Wat is de oplossing die bedacht is? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de wetenschappers, uitvinders.     Over de makers  Presentatie door Nina van den Dungen. Nina is journalist en presentator bij BNR Nieuwsradio. Redactie door zorgjournalist Sterre ten Houte de Lange. See omnystudio.com/listener for privacy information.

BNR Beter is terug! Het programma over innovaties in de zorg. Dit is de eerste aflevering van een gloednieuw seizoen. In dit programma focussen we ons op de zorg van MORGEN, waarin er – hopelijk - nóg betere zorg kan worden geleverd met behulp van nieuwe technieken, digitalisering én natuurlijk met de onmisbare handen aan het bed. Hoe maken we de zorg elke dag BETER?    Medicatie  Een onmisbaar element in de zorg is medicatie: maar pillen en tabletten zijn voor volwassen patiënten ontworpen. Voor kinderen is het samenstellen van de juiste medicatie een enorme opgave. Zij kunnen niet de volwassenendoses slikken. En dan is er ook nog het hele slik-probleem. Voor de meeste kinderen is het al ingewikkeld om een paracetamolletje door te slikken. Zelfs als die een 'lekker’ smaakje hebben. Laat staan een halve hand vol verschillende pillen, wat voor ernstig zieke kinderen wel nodig is.   De oplossing die hier nu meestal voor bedacht wordt is vaak dat het medicijn opgelost wordt in een drankje. Maar ook daar zijn allerlei problemen mee: kinderen vinden het nog steeds niet lekker, de drankjes zijn minder lang houdbaar en er zijn allerlei risico's dat er alsnog verkeerde dosering wordt gegeven.     3D-pillen printer  Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft samen met fabrikant Doser een innovatieve oplossing bedacht. Zij kunnen met een high tech 3D-pillen printer hele kleine tabletjes maken, perfect op maat voor kinderen. Een paar drukken op de knop en twintig minuten later liggen er twintig tabletjes ter grote parelcouscous klaar voor de patiënt.   Ziekenhuisapotheker Kirsten Schimmel van het LUMC vertelt hoe het gaat met het onderzoek naar deze pillenprinter. Zij leidt het project en begeleid promovendi en studenten die onderzoeken welke dosering het beste werkt en welk hulpmiddel nodig is.   Kindercardioloog Derk Jan ter Harkel vertelt hoe hard deze middelen in zijn praktijk nodig zijn. Hij behandelt kinderen met hartproblemen uit het hele land. Zolang hij drankjes moet voorschrijven die in het LUMC gemaakt worden, moeten ouders elke drie weken naar het LUMC komen om het drankje te halen. 'Rondom vakanties is het helemaal een logistieke uitdaging.’      Over BNR Beter   In BNR Beter – over de zorg van morgen laten we zien welke oplossingen er bedacht worden. Hoe deze in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden.   Nina van den Dungen interviewt de uitvinders van de nieuwste zorginnovaties en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen wiens werk verlicht worden door deze innovaties. Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen en laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg.   De vraag die we ons elke aflevering stellen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Wat is de oplossing die bedacht is? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de wetenschappers, uitvinders.     Over de makers  Presentatie door Nina van den Dungen. Nina is journalist en presentator bij BNR Nieuwsradio. Redactie door zorgjournalist Sterre ten Houte de Lange.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

BNR Beter is terug van weggeweest! In dit gloednieuwe seizoen interviewt presentator Nina van den Dungen specialisten, verpleegkundigen en wetenschappers over de nieuwste zorginnovaties. Wat zijn de nieuwste kankerbehandelingen? Hoe helpt AI de zorg? En welke apparaten maken het werk van artsen en verpleegkundigen makkelijker? Welke wearables kunnen helpen om ernstige ziektes te voorkomen?  In BNR Beter – Over de zorg van morgen, laten we zien welke oplossingen er bedacht worden. Hoe deze in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden.   Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen en laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg.   De vraag die we ons elke aflevering stellen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Wat is de oplossing die bedacht is? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de uitvinders en zorgprofessionals tegen bij de implementatie van deze innovaties?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van de makers van BNR Beter, een nieuwe podcast!  Komt er na 40 jaar  eindelijk een einde aan de allesvernietigende wereldwijde HIV-epidemie? Vier mensen zijn inmiddels genezen, maar hoe dan? En wat is de volgende stap? Hoelang zal het nog duren voor hiv helemaal de wereld uit is?   Presentatie: Loiza Lamers & Angela Groothuizen  'Uitgedokterd: HIV’ is een redactioneel onafhankelijke podcast, gemaakt door BNR. Dit eerste seizoen is mogelijk gemaakt door Viiv Healthcare. De sponsor had geen enkele invloed op de sprekers of de inhoud van de podcast.    See omnystudio.com/listener for privacy information.