Beter | BNR

In Nederland kampen ruim 1,2 miljoen mensen met een chronische longaandoening, zoals COPD, astma of longfibrose. Voor hen kan een simpele verkoudheid of griep al uitmonden in een ernstige longaanval, met wekenlang herstel of een ziekenhuisopname tot gevolg. Hoe kunnen we deze groeiende groep patiënten beter beschermen en hun kwaliteit van leven verbeteren? In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met twee longartsen die elk vanuit hun expertise naar oplossingen zoeken: 🔹 Sami Simons, longarts en onderzoeker aan het Maastricht UMC, ontwikkelt een app die met behulp van AI en stemherkenning longaanvallen bij COPD-patiënten kan vaststellen én voorspellen. Daarmee krijgen patiënten meer grip op hun ziekte en kan mogelijk sneller worden ingegrepen om ernstige complicaties te voorkomen. Je vindt hier meer informatie over de app en het onderzoek van Sami 🔹 Suzanne Huyts, longarts bij het Máxima MC in Veldhoven, schreef de nieuwe vaccinatieleidraad voor chronische longpatiënten. Zij pleit voor een bredere inzet van vaccins – tegen griep, corona, pneumokokken en RSV – om longaanvallen en ziekenhuisopnames terug te dringen. Je vindt hier meer informatie over de vaccinatieleidraad voor chronische longpatiënten  Verder gaat de aflevering in op de maatschappelijke oorzaken van longziekten: vergrijzing, luchtvervuiling en rookgedrag. Nederland dreigt in 2050 zelfs tot de landen te behoren met het hoogste percentage COPD-patiënten in Europa. Hoe voorkomen we dat? En hoe zorgen we ervoor dat patiënten toegang krijgen tot zowel innovatieve technologie als bewezen preventieve maatregelen? 21 oktober: Het Grote Zorgdebat BNR Beter zal aanwezig zijn bij Het Grote Zorgdebat, dat op 21 oktober plaatsvindt in het Beatrix Theater in Utrecht. Wil je er fysiek of online bij zijn? Kijk op het hetgrotezorgdebat.nl. Hier in de feed kun je het debat terughoren en hier vind je op 27 oktober een speciale verkiezingsspecial die na het debat wordt opgenomen. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Kunstmatige intelligentie wordt vaak gepresenteerd als dé oplossing voor alle problemen in de zorg. Maar in de praktijk stranden veel projecten omdat implementatie ingewikkeld blijkt. Hoe zorg je ervoor dat AI niet een mooie belofte blijft, maar daadwerkelijk de werkdruk verlaagt en de patiëntenzorg verbetert? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee specialisten van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC): Leandra van Leeuwen-Mulder, data engineer bij het CAIRELab, en Albert Simonse, wondverpleegkundige en Nursing Information Officer. We horen hoe het CAIRELab fungeert als AI-expertisecentrum binnen het LUMC en waarom juist de samenwerking tussen technici en zorgprofessionals cruciaal is. Leandra vertelt over succesvolle toepassingen zoals de opnamevoorspeller, een systeem dat met AI berekent hoeveel patiënten waarschijnlijk moeten worden opgenomen en daarmee de communicatie en capaciteit op de spoedeisende hulp en de opnameafdeling sterk verbetert. Albert deelt zijn eigen innovatie: een AI-tool die wondfoto’s automatisch analyseert en verslag legt. Dit idee won deze maand de Nationale AI Challenge en wordt nu daadwerkelijk ontwikkeld. Daarmee kan kostbare tijd van verpleegkundigen worden bespaard en de kwaliteit van verslaglegging verbeterd. Daarnaast gaat het gesprek over de uitdagingen van implementatie: hoe neem je zorgpersoneel mee in de technologie, hoe voorkom je bias in AI-modellen en waarom zijn digitale vaardigheden minstens zo belangrijk als de technologie zelf? 21 oktober: Het Grote Zorgdebat BNR Beter zal aanwezig zijn bij Het Grote Zorgdebat, dat op 21 oktober plaatsvindt in het Beatrix Theater in Utrecht. Wil je er fysiek of online bij zijn? Kijk op het hetgrotezorgdebat.nl. Hier in de feed kun je het debat terughoren en hier vind je op 27 oktober een speciale verkiezingsspecial die na het debat wordt opgenomen. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse zorgkosten stijgen jaar na jaar, het ziekteverzuim in de sector is hoger dan in welke andere branche ook, en de personeelstekorten nemen toe. Met Prinsjesdag en de verkiezingen in aantocht is dit hét moment om de balans op te maken: hoe houden we ons zorgstelsel toekomstbestendig? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met huisarts en columnist Danka Stuijver en gezondheidseconoom Xander Koolman over de harde keuzes die we als samenleving moeten maken. Stuijver, auteur van het boek Dit kost ons de zorg, wijst op een paradox: aan de ene kant worden gezonde veertigers met vage knieklachten binnen twee weken doorverwezen voor een MRI, terwijl kwetsbare kinderen maanden op jeugdzorg moeten wachten. Het probleem is niet alleen geld, maar vooral prioritering: wie krijgt welke zorg, en waarom? Koolman benadrukt dat het huidige stelsel versnipperd is en dat zorgaanbieders vaak zelf bepalen waar de capaciteit naartoe gaat. Dat leidt tot rendabele zorg, maar niet altijd tot de zorg die maatschappelijk het hardst nodig is. Ook komt de discussie over het eigen risico aan bod. Het halveren of afschaffen ervan lijkt aantrekkelijk voor de patiënt, maar kan leiden tot meer – soms onnodige – zorgconsumptie en hogere premies voor iedereen. De vraag is: hoe vinden we de balans tussen solidariteit, betaalbaarheid en doelmatigheid? Stuijver pleit voor een “dijkgraaf” voor de zorg: een onafhankelijke beslisser die boven de partijen staat en maatschappelijke belangen zwaarder laat wegen dan individuele of commerciële belangen. Koolman ziet daarnaast kansen in burgerberaden om keuzes over zorgverdeling samen met de samenleving te maken. 21 oktober: Het Grote Zorgdebat BNR Beter zal aanwezig zijn bij Het Grote Zorgdebat, dat op 21 oktober plaatsvindt in het Beatrix Theater in Utrecht. Wil je er fysiek of online bij zijn? Kijk op het hetgrotezorgdebat.nl. Hier in de feed kun je het debat terughoren en vind je op 27 oktober een speciale verkiezingsspecial die na het debat wordt opgenomen. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Onze biologische klok bepaalt veel meer dan alleen wanneer we moe worden. Het interne ritme in onze hersenen en cellen stuurt ook hoe we voedsel verteren, hoe ons immuunsysteem reageert en zelfs hoe goed medicijnen werken. Maar in de praktijk houden we daar in de zorg en in de maatschappij nauwelijks rekening mee. Van nachtdiensten tot vaste schooltijden en ziekenhuizen die patiënten midden in de nacht wakker maken: ons natuurlijke ritme raakt uit balans, met grote gevolgen voor gezondheid en herstel. In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee experts: Inês Chaves (Erasmus MC), chronobioloog die onderzoekt hoe te vroeg geboren baby’s hun biologische klok ontwikkelen op de intensive care. Ze laat zien hoe licht-donker-ritmes en de samenstelling van moedermelk invloed hebben op de ontwikkeling van deze kwetsbare kinderen. Dirk Jan Stenvers (Amsterdam UMC), internist-endocrinoloog die onderzoekt hoe slaap, voeding en medicatie in ziekenhuizen beter afgestemd kunnen worden op het ritme van patiënten. Hij werkte mee aan projecten waarin slaap op ziekenhuisafdelingen actief werd verbeterd. Daarnaast hoor je een reportage van verslaggever Stijn Goossens vanaf het festival Lowlands, waar onderzoekers testen hoe slaaptekort en een verstoord ritme de alertheid en prestaties beïnvloeden. Het laat zien dat dezelfde principes gelden voor festivalgangers, nachtwerkers én patiënten in de zorg. Onderwerpen die langskomen in deze aflevering: Het verschil tussen ochtend- en avondmensen en de invloed van licht. Social jetlag: waarom een wekker ons vaak te vroeg uit bed haalt. Hoe nachtwerk en verkeerde eettijden bijdragen aan obesitas en diabetes. Het belang van slaapkwaliteit in ziekenhuizen en simpele interventies die patiënten sneller kunnen laten herstellen. Wat de politiek en maatschappij kunnen doen: van afschaffen van de zomertijd tot flexibelere school- en werktijden. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds minder meisjes en vrouwen slikken de anticonceptiepil, blijkt uit onderzoek van de Rutgers stichting. Vooral vanwege de hoeveelheid hormonen die het bevat en de eventuele bijwerkingen die dat geeft. Ondertussen zijn er volop ontwikkelingen gaande om hormoonvrije anticonceptie te ontwikkelen. Daarover praten we in deze aflevering met arts en onderzoeker Nanke Cui, verbonden aan het LUMC en werkt aan een hormoonvrije anticonceptiepil. Ook praten we met Leonie van de Kamer, co founder en Chief Clinical Affairs van Choice. Zij werkt aan een minuscuul klepje voor in de eileider die open en dicht kan. In de hormoonvrije pil zit het stofje Mifepriston, een antihormoon. Dit middel werkt juist tégen het hormoon progesteron, waardoor je niet zwanger kan raken. Deze pil hoef je in plaats van dagelijks, maar één keer per week in te nemen. Een jaar lang kunnen vrouwen tussen de 18 en 35 jaar die in aanmerking komen deze pil testen.  Bij de methode van Choice wordt een minuscuul klepje in de eileiders ingebracht, waardoor de vrouw kan kiezen of zij zwanger wil kunnen raken (klepje open) of niet (klepje dicht). De ingreep bij de gynaecoloog lijkt enigszins op de situatie van het spiraaltje, maar in dit geval wordt het klepje heel precies ingebracht, wat voor minder pijn kan zorgen. Ook Choice zal de komende jaren nog onderzoek doen om hun succes te bewijzen. Beide nieuwe methodes lijken in te spelen op wat de vrouw van vandaag de dag wil: meer keuzevrijheid als het gaat om anticonceptie, en vooral minder hormonen. Voordat één of beide producten de markt op kunnen, zullen er nog enkele jaren overheen gaan. Toch is het een belangrijke stap op het gebied van anticonceptie: voor zowel het bewustzijn, als het creëren van mogelijkheden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Allergieën nemen wereldwijd toe. Eén op de vijf Nederlanders heeft inmiddels last van klachten zoals hooikoorts, astma of voedselallergieën, en in Europa loopt dat op tot 40 procent. Maar waar komt die allergie-explosie vandaan? En wat kunnen we doen om de impact te beperken? In de nieuwste aflevering van BNR Beter duiken we in deze vragen met kinderarts-allergoloog Monique Gorrissen van het Deventer Ziekenhuis en Sven Seys, Chief Scientific Officer bij het Belgische medtechbedrijf Hippo Dx. Volgens Gorrissen speelt de aantasting van onze huid- en slijmvliesbarrière een grote rol. Stoffen in wasmiddelen en tandpasta, maar ook luchtvervuiling en fijnstof, maken ons lichaam gevoeliger voor allergenen. Onderzoek in Zwitserland laat zien dat sinds de jaren zestig steeds meer jonge mannen antistoffen ontwikkelen tegen alledaagse stoffen, en die trend loopt gelijk met de opkomst van moderne schoonmaakmiddelen. Ook verstedelijking, hitte en agressievere pollen van bomen dragen bij aan de toename. Naast leefomgeving speelt ook leeftijd een rol. Het immuunsysteem is bij kinderen actiever en reageert anders dan bij volwassenen. Dat verklaart waarom allergieën vaak in fases komen en bij kinderen ernstiger kunnen verlopen. In het Deventer Ziekenhuis wordt onderzocht of gecontroleerde blootstelling aan kleine hoeveelheden allergenen bij jonge kinderen kan helpen om klachten later in het leven te verminderen. Een andere ontwikkeling komt van Hippo Dx. Het bedrijf ontwikkelde een prikrobot die tot twaalf huidprikken tegelijk kan zetten, met een constante prikdiepte en hoeveelheid allergeen. Dit maakt allergietesten efficiënter en preciezer dan de handmatige methode die verpleegkundigen nu gebruiken. Bovendien worden de huidreacties met AI gedigitaliseerd en gestandaardiseerd, wat vergelijkbare onderzoeksresultaten tussen ziekenhuizen mogelijk maakt. De robot wordt al in zo’n veertig klinieken in Europa gebruikt. Voor jonge kinderen is hij nog niet geschikt, maar daar wordt aan gewerkt. De economische impact van allergieën is groot: van productiviteitsverlies tijdens het pollenseizoen tot hoge zorgkosten. Toch zijn er volgens Monique Gorrissen ook preventieve maatregelen. Meer tijd in de natuur doorbrengen, kinderen vroeg blootstellen aan diversiteit in de omgeving, en matig gebruik van was- en schoonmaakmiddelen kunnen helpen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een computerchip doorslikken klinkt niet zo logisch, maar de slimme pil die ontwikkeld wordt door OnePlanet is precies daarvoor bedoeld. In de pil zitten speciale sensoren die je lichaam van binnenuit kunnen meten. In deze aflevering van BNR Beter bespreekt Nina van den Dungen wat de pil allemaal kan. Ook gaat het over de  Te gast in de studio zijn: Aniek Even, onderzoeker bij imec & projectleider doorslikbare technologie bij OnePlanet Research Center Marjolijn Duijvestein, MDL-arts bij Radboud UMC. OnePlanet Research Center is een multidisciplinaire samenwerking tussen Wageningen University & Research (WUR), Radboud Universiteit, Radboudumc en imec. Imec is een onafhankelijk onderzoekscentrum in chip- en digitale technologie. Binnen OnePlanet wordt de technologiekennis van imec gecombineerd met de domeinkennis van WUR en Radboud om zo tot duurzame innovaties in gezondheid, landbouw, voeding en milieu te komen.  De slimme pil die Aniek met haar team ontwikkeld heeft kan gebruikt worden om in het lichaam de pH-waarde, temperatuur en redox-balans te meten. Dit is relevant voor het bestuderen van darmontstekingen, zoals bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Het biedt een uitkomst bij het analyseren en zelfs voorspellen van opvlammingen van de ziekte. Daarmee hoeft een patiënt in de toekomst mogelijk minder vaak een endoscopie te ondergaan, iets wat vaak als minder prettig wordt ervaren. De pil wordt nu in samenwerking met het Radboud UMC voor het eerst getest op patiënten, maar wanneer zal de pil ook echt worden opgeschaald? En wat als we nog meer sensoren kwijt kunnen in zo'n pil-formaat? Je hoor het in deze aflevering van BNR Beter. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het chronische tekort aan donorharten dwingt de hartchirurgie tot radicale vernieuwing. In Nederland wachten naar schatting ruim 250.000 patiënten met eindstadium-hartfalen op termijn op een levensreddend orgaan, terwijl het aantal beschikbare donorharten al jaren stagneert. In deze aflevering BNR Beter bespreek presentator Nina van den Dungen een opvallend Nederlands project: het hybride hart—een pneumatisch aangedreven hartprothese van siliconen en textiel. Prof. dr. Jolanda Kluin, hartchirurg en hoogleraar aan het Erasmus MC, en dr. Bas Overvelde, onderzoeksleider van de Soft Robotic Matter Group bij AMOLF, leggen uit hoe zij de fysica van zachte robotica inzetten om klassieke complicaties van mechanische kunstharten—bloedstolsels, trombose en infecties—te vermijden. In de studio beschrijven zij hun recente doorbraak: een prototype dat in een geit één uur lang de volledige pompfunctie overnam. De ambities zijn hoog. Met een Nederlandse subsidie van 11 miljoen euro kan het consortium de komende vijf-en-een-half jaar een robothart ontwikkelen dat minimaal drie maanden in een groot proefdier kan kloppen—de essentiële stap vóór een eerste menselijke implantatie. Maar de route naar de echt klinische toepassingen is niet enkel technisch. Kluin en Overvelde belichten de ethische ballast: wie wordt de eerste patiënt, hoe weeg je risico’s af, en hoe kom je aan voldoende financiering? Ook de fysiologie komt aan bod. Het team werkt aan een speciaal mechanisme zodat het hybride hart automatisch reageert op wisselende bloeddruk en lichamelijke activiteit—zonder sensoren of software. Luister de hele podcast voor meer informatie over het Holland Hybrid Heart. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke minuut telt bij een beroerte. Toch gaan er in de praktijk nog altijd kostbare minuten verloren in de overdracht tussen ambulance, ziekenhuis en specialist. In deze aflevering van BNR Beter duiken we in de nieuwste technologische oplossingen om die keten te versnellen, met speciale aandacht voor kunstmatige intelligentie en slimme apps die inmiddels al in de praktijk worden gebruikt. Te gast zijn Merel Boers, directeur en medeoprichter van Nicolab, en Bob Roozenbeek, vasculair neuroloog aan het Erasmus MC. Beiden werken aan innovaties die ervoor moeten zorgen dat een patiënt sneller de juiste behandeling krijgt na een beroerte. Merel Boers vertelt over de StrokeViewer, een AI-platform dat direct na een CT-scan automatisch analyseert of er sprake is van een herseninfarct of -bloeding. De beelden worden razendsnel gedeeld met specialisten, ook als die op afstand zijn. Wereldwijd gebruiken inmiddels bijna 200 ziekenhuizen deze technologie, met aantoonbare tijdswinst en betere behandeluitkomsten tot gevolg. Bob Roozenbeek ontwikkelde de Stroke Triage App voor ambulancepersoneel. Daarmee kunnen zij al tijdens de rit bepalen welk ziekenhuis de beste zorg kan leveren – en dus niet automatisch naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis rijden. In de regio Rotterdam is deze aanpak nu live getest bij meer dan 2000 patiënten. Deze uitzending werd opgenomen tijdens The Next Web Conference 2025. De aflevering geeft inzicht in hoe medische innovaties in de beroertezorg het verschil kunnen maken tussen blijvende hersenschade en volledig herstel. Ook spreken we over de uitdagingen van systeemintegratie, de toekomst van mobiele CT-scanners in ambulances, en de wens om tot één landelijk triageplatform te komen voor álle acute aandoeningen. Presentatie: Nina van den DungenRedactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze speciale aflevering van BNR Beter hoor je het Nationaal Zorgdebat 2025, georganiseerd door BNR en Zorgvisie. Presentatrice Nina van den Dungen leidt het gesprek tussen vier kopstukken uit de zorg, verdeeld over drie thema's.  Deelnemers aan het debat: Conny Helder, voormalig minister voor Langdurige Zorg en Sport (VVD) Georgette Fijneman, bestuursvoorzitter bij het zorgverzekeraar Zilveren Kruis Carina Hilders, bestuursvoorzitter van het UMC Utrecht Leonard Witkamp, zorgondernemer en oprichter van het digitale ziekenhuis Ksyos Personeelstekort & ZorginfarctTerwijl er nu al ongeveer 60.000 openstaande zorgvacatures zijn en de FNV voor 2034 zelfs 265.000 onvervulde plekken voorziet, lopen teams op de werkvloer “harder dan ooit”. Oud-minister Conny Helder waarschuwt dat “het zorginfarct écht al begonnen is”, zeker in sectoren als ouderenzorg en huisartsenpraktijken. Tegelijkertijd slurpt administratie nog steeds tot 50 procent van de werktijd op, zo erkent UMC-voorzitter Carina Hilders. De centrale vraag: hoe winnen we mensen terug voor het vak én geven we zorgprofessionals weer ademruimte? Innovatie“Innovatie volgt het hart, opschaling volgt het geld,” stelt zorgondernemer Leonard Witkamp. Zijn ‘digitale ziekenhuis’ laat zien dat veel van de routinematige zorg prima online, thuis of onder supervisie op afstand kan plaatsvinden. Toch stranden veel goede pilots omdat structurele financiering en uniforme data-uitwisseling ontbreken. Wie durft het oude systeem veilig, sociaal verantwoord af te breken zodat technologische én organisatorische innovaties écht kunnen opschalen? Het prioriteitenlijstje voor de nieuwe zorgministerMet de val van het kabinet, moet een nieuw bewindspersoon op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de boel gaan straktrekken. Een Aanvullend Zorgakkoord was bijna ondertekend, maar wat kan er nog gedaan worden met de afspraken die al op tafel lagen? En welke punten moeten bovenaan de agenda van de nieuwe zorgminister komen? Het Nationaal Zorgdebat is een coproductie van BNR en Zorgvisie, mede mogelijk gemaakt door Philips. Redactie door Stijn Goossens, met dank aan Jan Peterson en Pierre de Winter.See omnystudio.com/listener for privacy information.