Betrouwbare Bronnen

In een turbulente wereld met oorlog in buurland Oekraïne en in het Midden-Oosten gaan de Polen zondag 15 oktober naar de stembus. Voor hun land en voor Europa zal de uitslag van grote betekenis zijn. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren de campagne, de achtergronden en de politieke actualiteit met een bijzondere kenner, de Pools-Nederlandse journaliste Malgorzata Bos-Karczewska.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Ze kwam voor de liefde naar Nederland, vlak voordat in Polen het einde van het communisme in zicht kwam. Sinds in 1989 de democratie kwam en de Europese toekomst van Polen begon, doet zij verslag van dit land. Daarbij is het van belang te beseffen dat Polen een bijzonder succes bereikte bij de overgang van communistische dictatuur naar een Europees gerichte democratie en markteconomie. Wat in Rusland niet lukte, slaagde in Polen wel.Zulke ingrijpende veranderingen - sociaal, cultureel, economisch en mentaal - gingen ook in Polen niet vanzelf. Malgorzata Bos vertelt hoe de rebellen van de vrije vakbond Solidarność van Lech Walesa na de val van de Berlijnse Muur gingen regeren en het land door zware tijden moesten leiden. Aanzienlijke delen van de bevolking zagen hun zekerheden wegvallen. Anderen profiteerden na de toetreding tot de Europese Unie al snel van grote bloei.Dit leidde ertoe dat vanuit de Solidarność-beweging twee fundamenteel verschillende politieke richtingen ontstonden. De sterk nationalistische, op sociale steun en het platteland geënte PiS (Recht en Rechtvaardigheid) van Jarosław Kaczyński en de op een dynamische, Europese toekomst gerichte alliantie van het Burgerplatform van Donald Tusk. Hun confrontatie vormt zowel een echo uit de tijden van Solidarność als een fundamentele richtingskeuze voor de Poolse burgers nu.Malgorzata Bos analyseert de vele verschillende en vaak zeer kleurrijke, gepolariseerde aspecten van de Poolse politiek en de huidige campagne. Diepere lagen van de Poolse historie en drama's uit het verleden klinken soms fel door. Zo speelt een vliegramp in Rusland waarbij de president en vele notabelen omkwamen nog steeds een grote rol. Mede daarom beschuldigt men vanuit PiS Donald Tusk ervan zowel een pion van Poetin te zijn als een 'Herr Tusk' die de agenda van Berlijn en Brussel volgt.De campagne zit vol onverwachte wendingen en schandalen. Van een plotseling ontdekte zwendel met duizenden visa voor migranten van buiten de EU - hoewel de regering zegt migratie te bestrijden - tot het uit protest aftreden van twee van de hoogste generaals. Tegelijkertijd bieden de twee partijen tegen elkaar op met beloften van sociale steunpakketten voor gezinnen en ouderen terwijl de vraag is of die beloften wel kunnen worden nagekomen.Malgorzata Bos wijst er op dat allerlei factoren hoogst onzeker maken wat de peilingen nu melden. De opkomst is meestal rond 50%, zodat mobilisatie van specifieke achterbannen van groot belang is. Hier zullen dit keer vrouwen een duidelijke rol spelen, gelet op de zeer strenge abortuswetgeving die PiS doorvoerde. De opkomst van oudere rurale kiezers is vaak moeilijk te peilen, terwijl opvallend was dat op 1 oktober Tusk met zijn aanhang een massaal protest ter verdediging van democratie en rechtsstaat wist te organiseren.Massaal en verrassend was ook de hulp van Polen voor de vele vluchtelingen uit Oekraïne. Hoe dat doorwerkt in de motivatie van de kiezers kan nu niemand vertellen. En ook de impact van de stemmen uit Nederland en andere landen waar veel Polen wonen, zou weleens kunnen verrassen. Alle reden om deze buitengewoon interessante verkiezingen veel aandacht te geven.***Verder luisteren336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muur235 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Gorbatsjov strijkt de rode vlag (in de links bij deze aflevering: de hele serie over de ondergang van de Sovjet-Unie)***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:45:00 – Deel 201:35:09 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In augustus 1830 barstte in de Zuidelijke Nederlanden een opstand los tegen het koninklijk gezag van Willem I. In Brussel nam een Voorlopig Bewind de macht over. Heel Europa was in rep en roer, van Warschau tot Parijs. Over dit nationale en Europese drama schreef Willem de Bruin een meeslepend boek, vol tot nu toe vaak onbekende feiten, personen en lotgevallen. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem over De scheiding die niemand wilde, Nederland en België, de vereniging en de breuk, 1815-1839.***Deze aflevering is opgenomen met publiek in Beeld & Geluid in Hilversum in het kader van de Dutch Media Week 2023Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Als vriend kun je meedingen naar een van de vijf exemplaren van het boek. Kijk hier voor meer informatie (alleen leesbaar voor vrienden!)Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De Belgische Opstand begon in het operahuis. Willem de Bruin vertelt vol rijke details dat de spontane demonstraties bij de uitvoering van het revolutionaire stuk 'La Muette de Portici' niet zo maar een opwelling waren van groepjes studenten. Er was inspiratie uit Parijs, maar er waren ook de nodige waarschuwingen en geruchten vooraf.De wortels van de rebellie zaten diep. Eeuwen diep. Het Noorden en het Zuiden van de Nederlanden waren met ruw geweld gescheiden tijdens het Habsburgs bewind in de 16e eeuw. Cultureel, religieus, institutioneel en economisch gingen zij daarna eeuwenlang een geheel eigen weg. Totdat de Britten en de Oostenrijkse Habsburgers in 1814 na de val van Napoleon heel Europa opnieuw wilden inrichten. Elk vanuit eigen geopolitieke belangen en machtsdromen concludeerden zij dat de Nederlanden weer één geheel moesten worden, onder de Oranjes.De gebeurtenissen achter de schermen waren adembenemend. Voor het Europa van nu een verrassend herkenbaar machtsspel met tegenstrijdige belangen en compromisvernuft. Koning Willem I kreeg van de grootmachten de troon van een nieuwe staat die verder niemand wilde.Hij was een doener maar ook een drammer. Een ijveraar, maar politiek en sociaal onhandig. Vaak jaloers, ruziemakend met zijn zoon en zijn beste adviseurs. En hij vergat soms dat zijn machtspositie door anderen was geregeld die van hem dankbaarheid en meer behendigheid verwachten.De opstand in Brussel in 1830 was allereerst een Europees fenomeen en werd zo meteen een crisis die de grootmachten van die tijd dreigde mee te slepen in een confrontatie. Ook dat is voor elke Europeaan van nu verrassend herkenbaar. Er werd in Brussel geknokt, geïntrigeerd en gepolderd. En ook toen waren de Hollanders koppig, onhandig en soms onhandelbaar. Zo verspeelden zij een machtig vorstendom, een sterke positie in Europa en goodwill bij hun buren.Willem de Bruin leert ons vele fascinerende figuren kennen. Van Louis de Potter, een rebelse journalist die te laat kwam voor het leiderschap tot een briljant diplomaat, Anton Reinhard Falck, die voor Willem I het spel van de 'haute politique' speelde. Maar ook een sterke minister die gedurende 40 jaar bij zo’n beetje elke heerser der Nederlanden kwam bovendrijven en de macht greep, Cornelis Felix van Maanen. En Tsaren, kanselier Klemens von Metternich, Franse koningen en een Duitse prins die door Londen koning Leopold der Belgen werd gemaakt. Als tv-serie vol verrassingen, rijke aankleding en wufte Brusselse decors zou dit boek een hit kunnen zijn!Maar moest het echt zo droevig aflopen? Kon de scheuring in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden niet vermeden worden? Hoorden we niet gewoon bij elkaar, juist met en dankzij zoveel culturele en politieke diversiteit? Zo’n Benelux als nationale staat zou in Europa en de wereld een dominante factor zijn geweest.***Verder luisteren282 - Hoe Sammy Mahdi - de nieuwe Vlaamse leider - de christendemocraten er weer bovenop wil helpen252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was229 - Kristof Calvo: wat de Nederlandse en Belgische politiek van elkaar kunnen leren190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd11 - Sybrand en Wiete Buma over Gerlacus Buma, soldaat van Napoleon én Willem I ***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:30 – Deel 201:35:23 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ook bij de Tweede-Kamerverkiezingen van 2023 treden weer allerlei nieuwe partijen aan. Maar hoe nieuwe is 'nieuw'? Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen de opvallende wortels en tradities van de voortdurende 'partijvernieuwing' die vanaf de invoering van het algemeen kiesrecht traditie werd. Nieuw is in ons land eigenlijk oud.Daarom is het extra de moeite waard juist nu de historie en politieke cultuur na te gaan die eerdere nieuwe partijen met zich meebrachten. Zo is het opvallend hoe na 1918 de liberale stroming zichzelf meerdere keren door nieuwe partijvorming moest uitvinden. Dat gebeurde zowel in de jaren twintig, als na de bevrijding met eerst nota bene de PvdA en daarna de afsplitser daarvan: de VVD. En later met de oprichting van D66 en in zekere zin ook met de afsplitsing van VVD-Kamerlid Geert Wilders.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!In deze aflevering zit een Bamigo-advertentie. Ga naar bamigo.com en krijg 25 procent korting op prachtige bamboekleding met de speciale code betrouwbaar25Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Veel nieuwe partijen - ook D66 - presenteerden zich als 'antipartij': tegenstander van de verzuiling of het politieke establishment. Ze wilden allemaal een nieuwe bestuurscultuur! Dit komt keer op keer aan de orde gedurende de voorbije eeuw. Van de NSB in de jaren ’30 tot de ouderenpartijen in de jaren ’90 en de Leefbaren daarna.Ook bij Pieter Omtzigts Nieuw Sociaal Contract komt dit motief terug. Het idee van het nieuwe tegen 'de oude politiek' zou oud als de weg naar Rome. Het particularisme dat al in de late Middeleeuwen en de Republiek zo kenmerkend was komt steeds ‘geheel vernieuwd’ naar boven.PG ziet drie afgronden waar nieuwe politieke groeperingen in kunnen tuimelen en tenondergaan.De eerste is het risico van 'het ego'. Omdat veel van zulke clubs geen eigen, samenhangende filosofie of politieke koers kennen, hangt veel - zo niet alles - af van de aantrekkingskracht van het boegbeeld. Dat maakt uiterst kwetsbaar. Het tragisch lot van de LPF en de immer voortdurende chaos bij 50Plus laten dat zien. Maar ook de verwarring die BBB kweekte met de lancering van premierskandidaat Mona Keijzer heeft hier alles mee van doen.De tweede gapende afgrond is die van de noodzaak tot selectie en screening. Als een nieuwe beweging een hoop enthousiasme trekt, maar nog geen duidelijke koers of stevige organisatie kent, dreigen al gauw problemen. Zowel FVD als BBB zeiden stellig daar veel aan gedaan te hebben, maar de narigheden die ook bij hen opdoken spreken toch andere taal. Bij NSC moest zelfs de voorzitter, tevens partij-ideoloog, plots vertrekken.Zeer riskant is de verleiding om BN'ers en spraakmakende columnisten aan te trekken als stemmentrekker. Of het nu Theo Hiddema, Annabel Nanninga, Zihni Özdil, Yesim Candan of Rosanne Hertzberger betreft, de risico's loeren overal. Parmantig meningen verkondigen is zelden een adequate voorbereiding voor gedegen parlementair handwerk. Wilders heeft daarom bewust gekozen voor 'een dictatoriaal voluntarisme'. Er is bij hem geen screening of selectie, er is zijn strikt persoonlijke personeelsbeleid dat nu zelfs een loyale kracht als Harm Beertema tot rebellie voert.De derde afgrond is die van de gedachte 'Het Volk Wil Het'. Als nieuwe groeperingen zelf gaan geloven wat aan soms bijna messiaanse verwachtingen op hen geprojecteerd wordt, verlezen ze snel het zicht op de realiteit. Dat overkwam de LPF en zijn vele afsplitsingen, nu weer JA21.NSC zal hier heel alert moeten zijn. Zo zijn enthousiaste vrijwilligers in zo'n fase vaak 'linke soep'. Opvallend is dat alle eerdere voornemens van die nieuwe partij over omvang, lijst, program en een mogelijke premierskandidaat snel weer achterhaald bleken.***Verder lezenI&O Research - Politieke peiling 27 september 2023***Verder luisteren370 - Nieuwe coalities en gratis bier365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start364 - Een krankzinnige campagne362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen'195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder?162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht161 - Hans van Mierlo, een politieke popster134 - 40 jaar CDA, 10 jaar CDA-congres in de Rijnhal. 'Doe dit ons land niet aan'110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:48:18 – Deel 201:25:51 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is in de Haagse debatten over bestaanszekerheid 'de olifant in de kamer'. Maar in heel Europa is het in zowat elk bedrijf en organisatie het allergrootste probleem. Het tekort aan mensen, nieuwe talenten en de passende kennis en vaardigheden.Jaap Jansen en PG Kroeger praten met experts uit alle hoeken van Europa die op dit terrein hun sporen hebben verdiend."Jobs are looking for people". The labour market in Europe has entered a radical new phase. How to meet these challenges? At the Amsterdam 'Forum of Vocational Excellence 2023' experts and role models from vocational projects, schools, institutions and companies exchanged ideas, practices and 'lessons learned' on the best examples of 'what works'. The 'European Year of Skills' was made very visible and practical. In this podcast we present such role models and their 'lessons learned' from all over Europe. Landscaping companies working on for climate change in Denmark and Romania. Inclusion of new groups in employment in the Basque region and Italy. Dutch centres of vocational excellence. Green education revolution in the Baltic region and much more.'This is a Dutch podcast, but after 7 minutes the conversation starts and continues in English! The complete description of this podcast can be found here***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Platform Talent voor Technologie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op*** Hoe krijgen we veel meer mensen in opleiding en aan ‘t werk? Hoe innoveren beroepsonderwijs en bedrijven vooral samen en hoe kan een leven lang ontwikkelen dat versterken? Op het Forum on Vocational Excellence 2023 in Amsterdam waren deze week honderden denkers en aanpakkers bijeen, uit vmbo tot en met hoger beroepsonderwijs en universiteiten. Daar kwamen alle brandende vragen op tafel én de kansrijke oplossingen. Wat kunnen we van elkaar leren? Chiara Riondino is de Italiaanse die in Brussel bij de Europese Commissie leiding geeft aan de 'unit' die de initiatieven op dit grote terrein aanjaagt. Zij vertelt hoe 2023 als 'European Year of Skills' hieraan een fikse impuls geeft. En dat is hard nodig want overal in de EU zijn ‘banen op zoek naar mensen’.Een succesvolle aanpak van zulke uitdagingen vormen de 'Centres of Vocational Excellence' die overal in Europa worden opgericht. Nederland en Baskenland blijken de voorlopers en dit soort intensieve, innovatieve samenwerkingsprojecten van beroepsonderwijs en beroepspraktijk ontstaan nu in veel landen in hoog tempo. "We moeten doen wat werkt en dat kunnen we laten zien nu”, zegt Riondino.Drie rolmodellen vertellen erover. Paolo Nardi van het GIVE-project in Italië werkt aan het slim verbinden van al die centra en bedrijfssectoren om 'van elkaar leren wat werkt' aan te jagen van Finland tot Roemenië. Een groot initiatief in Baskenland laat zien hoe duizenden mensen met een handicap naar nieuwe, innovatieve banen worden begeleid.Melanie Henke werkt vanuit Hamburg aan 'vergroening' van opleidingsvormen en de daarmee verbonden bedrijven in een reeks van landen rond de Oostzee, geïnspireerd door de oude Hanzesteden en hun netwerken. Onderwijsrevoluties zoals in Litouwen worden hierdoor mogelijk.Jakob Arler werkt vanuit zijn Deense landschapsarchitectuurbedrijf OK Nygaard met collega's en beroepsopleidingen uit de EU aan een ingrijpende transitie. Zij richten zich op de klimaatadaptatie van urbane omgevingen door vergroening van het stadsleven. "We gaan niet langer wat boompjes planten hier en daar, maar wonen in de stad als bos," schetst hij. Dat vereist veel nieuwe vaardigheden en een leven lang ontwikkelen met jonge talenten die de bedrijven van binnenuit innoveren.De Nederlander Boudewijn Grievink van Katapult EU werkt aan de overdracht van al deze kennis in heel Europa en interactie met de Nederlandse 'voortrekkers' op dit terrein. Essentieel is volgens hem dat de succesvolle initiatieven nu 'opschalen', zodat nog meer opleidingen en bedrijven ermee aan de slag kunnen.De Italiaanse Rossella Riccò beaamt dat al die initiatieven zeer de moeite waard zijn, maar dat er nog veel moet gebeuren. Haar Gi Group werkt als HR-dienstverlener in heel Europa en ziet de grote verschillen in structuren, culturen en kwaliteit tussen landen en regio's. Werken aan inclusie is in sommige noordelijke landen al langer prioriteit, maar in het zuiden en oosten vaak nog maar net begonnen. Voor vrouwen bijvoorbeeld is er vaak een gebrek aan faciliteiten en nog maar weinig opleidingstrajecten naar voormalige ‘mannenbanen’. Ook hier kunnen onderwijsstelsels, bedrijven en overheden veel van elkaar leren. "Het grootste obstakel is dat we verandering van gewoonten maar lastig vinden en proberen te vermijden."***Verder luisteren324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op?278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten201 - Het geheim van het hbo-succes183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei130 - Joost Korte, een Nederlander aan de top van 'Het sociaal Europa'126 - De kracht van hoger onderwijs78 - Roberto Viola: Shaping Europe's Digital Future***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:51:09 - Deel 201:22:11 - Einde  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Algemene Politieke Beschouwingen 2023 waren bijzonder en echt de moeite waard. Want in aanloop naar de Tweede-Kamerverkiezingen van 22 november moest elke partij haar eigen positie opnieuw bepalen, nieuwe bondgenoten zoeken en soms ook een nieuwe aanvoerder uitproberen of een oude uitzwaaien. Jaap Jansen en PG Kroeger zagen de panelen schuiven.De Kamerfracties deden drie dingen tegelijk. Ze zochten nieuwe allianties. Ze focusten op de cruciale thema's voor de campagne. En sommige aanvoerders verrasten met helderheid terwijl anderen pijnlijk door de mand vielen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Al direct viel op dat de Rutte IV coalitie verdampt is. Niet één voorstel kwam uit de koker van die vier fracties samen. Daarmee was ook de leidende rol van de VVD verdwenen. Die fractie had het gedurende heel de APB zichtbaar moeilijk met haar positie.Jesse Klaver had de rol van 'stand in' voor Frans Timmermans in de nieuwe samenwerking van GroenLinks/PvdA. Hij bouwde aan een ‘nieuwe sociale meerderheid’ waarin D66 met Rob Jettens nummer 2 Jan Paternotte (D66) en andere grote en kleine fracties een fors pakket extra maatregelen op het bordje van het kabinet legden. Zouden premier Mark Rutte en minister van Financiën Sigrid Kaag dat zonder morren verwerken? Tegelijkertijd ontvreemde Klaver het thema 'bestaanszekerheid' met concrete stappen van Pieter Omtzigt (NSC) en de kleine fracties op links.Opvallend waren de rollen van CDA’er Henri Bontenbal en DENK-voorman Stephan van Baarle. Die laatste liet zich door een aangebrande premier Mark Rutte niet intimideren. Hij hield zijn spijkerharde maar stevig onderbouwde betoog over de VVD overeind.Bontenbal trad op alsof hij al jaren politiek leider was en attaqueerde opponenten als Geert Wilders, VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans en Caroline van der Plas (BBB) met ingetogen en doeltreffend doorvragen. Zijn ‘gratis bier’ aanduiding van warrige plannen van BBB en NSC trof doel.Die twee fracties hadden het zwaar. Voor zover zij kwamen met concrete voorstellen, werden die door andere fracties en door Rutte van tafel geveegd. "Volstrekt ondeugdelijk", zei de premier.Het debat liet ook zien, dat pogingen om 'migratie' het grote verkiezingsthema te maken zijn mislukt. Centraal stonden extra zekerheden voor mensen met minimumloon en voor de middenklasse. En ook het klimaat- en energiebeleid, naast nadruk op Europese solidariteit met Oekraïne.Partijen op rechts waren op oorlogspad tegen windmolens op zee. FVD en Wybren van Haga wilden gewoon weer gas pompen in Groningen. Vanuit 'het midden' daarentegen kwam een interessant initiatief om een Europese kopgroep te vormen bij de aanpak van fossiele subsidies.Premier Rutte had duidelijk moeite met zijn nieuwe rol als uitzwaaiend aanvoerder. Soms al te jolige momenten wisselde hij af met bitse uithalen en onverwachte staatkundige renovaties rond de rol van de koning en het nieuwe fenomeen van het ‘dubbel ontraden’ van verregaande voorstellen uit de Kamer. En ondertussen was Caroline van der Plas al bezig de gordijnen op te meten in de nieuwe vleugel in het Kamergebouw die BBB claimt voor na de wat haar betreft ongetwijfeld komende overwinning op 22 november.***Verder luisteren369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start364 - Een krankzinnige campagne362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA)332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen'117 - Tien wetten die elke lijsttrekker zich moet inprenten***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:36 – Deel 201:25:23 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op weg naar de verkiezingen van 22 november 2023 praten Jaap Jansen en PG Kroeger met minister voor Klimaat en Energie en lijsttrekker van D66 Rob Jetten. Dat doen ze op de Open Energie Dag tussen de windmolens en zonnepanelen van energiepark Nijmegen-Betuwe. De voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie Olof van der Gaag zit ook aan tafel.Jetten verklapt alvast dat D66 in het verkiezingsprogramma, dat vrijdag verschijnt, bepleit de klimaatdoelen veel sneller te realiseren, niet pas in 2050.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en door onze donateurs. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Volgens Jetten moet in Europa nog intensiever worden samengewerkt. Hij verwijt de Europese Commissie – waarin GroenLinks/PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans verantwoordelijk was voor klimaatbeleid - te weinig vaart te hebben gemaakt met het afschaffen van fossiele subsidies. “De modernisering van de energiebelasting zit in Brussel muurvast.” Zelf heeft hij al zes miljard euro van die ‘subsidies’ geschrapt. Het totaal is in Nederland 40 à 46 miljard.Jetten wil alle burgers helpen bij het klimaatneutraal maken van hun huis, ‘niet alleen de happy few’. Om de energietransitie te versnellen moet scherp gekeken worden welke industrie nog toekomstperspectief heeft. "De Botlek zal er over 25 jaar echt heel anders uitzien.”Volgens Jetten valt in de komende kabinetsperiode niet te ontkomen aan bezuinigingen op overbodige uitgaven en zullen ook sommige lasten worden verzwaard. “Als we onze planeet goed willen doorgeven aan volgende generaties, moeten we ook de schatkist op orde houden, zodat we mensen na ons niet opzadelen met forse schulden.”Jetten is blij dat na de Rutte-jaren nu een generatie aantreedt die rond het midden vanuit ideeën het debat wil voeren. Hij pleit voor een open, niet dichtgetimmerde samenwerking ‘op waarden’ met een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet.***Verder luisteren365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start364 - Een krankzinnige campagne362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA)338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie27 - Rob Jetten wil muren slopen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:13 – Deel 200:54:47 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jaarlijks houdt de president van de Europese Commissie een beleidsrede tot het Europees Parlement om het politiek debat over strategie en prioriteiten van de Unie een forse impuls te geven. Deze week was het de laatste keer voor Ursula von der Leyen in deze vijfjarenperiode. Jaap Jansen en PG Kroeger kammen die ‘Staat van de Europese Unie’ (hashtag: SOTEU) en detail uit. Want ook voor onze nationale verkiezingen zet dit de toon.Maar eerst vertelt PG over deze rede als ‘uitgevonden traditie’; welhaast een 'cultural appropriation' van de Verenigde Staten en hun 'State of the Union'. Speelt Brussel hier een beetje Washington DC? Wie bedacht dit en sinds wanneer is dit een ding?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De historie van de SOTEU laat zien dat elke eerste editie van een nieuwe commissiepresident kwam op een moment van existentiële crisis in de EU. En elke president benutte dit zonder aarzelingen. 'Never waste a good crisis!' lijkt hun verborgen motto. José Manuel Barroso, Jean-Claude Juncker en Von der Leyen haalden maximaal effect uit het podium dat hen hier geboden werd en met aanzienlijke politieke consequenties. Die van Juncker in 2015 blijkt zonder meer profetisch te zijn geweest.De laatste SOTEU van Ursula von der Leyen verdient het daarom met een precies kammetje geborsteld te worden. Jaap en PG belichten waarom zij ineens tijdens haar rede overschakelt naar een andere taal en waarom zij indringend Xi waarschuwt waar zij óók Joe Biden bedoelt.Boeiend is ook hoe zij het klimaatbeleid van Timmermans vol vuur verdedigt en tegelijkertijd elementen daarvan met behulp van Wopke Hoekstra's komst naar Brussel achter het gordijn probeert te schuiven. Hogere politiek voor de fijnproevers!Opmerkelijk in haar speech is hoe grote Europeanen als Mario Draghi en Jacques Delors ineens naar het voorste plan worden teruggeroepen. Daaruit blijkt dat zij economische en sociale uitdagingen voorop zet als deel van de grote transities van klimaat, energie en geopolitiek. Een congres in Amsterdam binnenkort over ’leven lang ontwikkelen’, beroepsonderwijs en tekort aan talent staat zo ineens in het hart van het EU-beleid.Met een behendige manoeuvre in haar rede zorgt Von der Leyen ook nog dat de discussies over het EU-lidmaatschap van Moldavië, Oekraïne en de West-Balkanlanden een meer praktische kant op gestuurd worden. Daarmee helpt zij Emmanuel Macron en Olaf Scholz en zet ze demissionair Den Haag in oktober voor het blok in de gezamenlijke EU- en EPG-top in Granada.Het bewijst meteen dat haar speech ook in Nederland fikse impact zal hebben. Jaap en PG schetsen welke grote thema's juist in verkiezingscampagne hier centraal zouden moeten staan. Een meer evenwichtige, coherente aanpak van klimaat, energie, stikstof en groene industrie bijvoorbeeld. Een nuchtere, niet alarmistische sturing van migratie. Een opmerkelijke herleving van de 'sociale dialoog' van Delors voor een echt goed werkende Europese arbeidsmarkt.En Jaap en PG markeren hoe agrarisch Nederland failliet zou gaan als het programma van BBB wordt uitgevoerd. Ondertussen bleef in Straatsburg de vraag hangen 'wil Ursula door'? Niettemin concluderen we uit de signalen in haar speech: ze wil haar karwei in de komende vijf jaar afmaken.***Verder luisteren348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa124 - 95 jaar Jacques Delors109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:41:19 – Deel 201:32:28 – EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Binnenkort zijn er Tweede-Kamerverkiezingen. En die vinden plaats in een gepolariseerde, soms zelfs vijandige politieke cultuur, waarin spindoctors een strakke regie handhaven. En als een politicus twijfelt, tonen de media weinig begrip. Hoe komt dat, hoe is dat ontstaan?We bespreken het met een veteraan uit de politieke journalistiek: Jan Tromp (1949, Vara, Haagse Post en Volkskrant). En met een jonge Haagse journalist: Coen van de Ven (1992, De Groene Amsterdammer). Zij constateren dat politiek en pers van elkaar zijn vervreemd. Ze vormen niet meer één familie, zoals vroeger. En ze hebben een interessante stelling: ook de gebouwen waarin politiek en pers met elkaar verkeren, beïnvloeden hun werkwijze. Van het oude Binnenhof in de jaren ’70, een heus doolhof, via de nieuwbouw in de jaren ’90 naar de betonnen bunker met doodlopende gangen nu.Jaap Jansen en PG Kroeger praten met ze naar aanleiding van hun boek dat vandaag verschijnt: Wantrouwen in de wandelgangen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend kun je meedingen naar een exemplaar van het boek van Tromp en Van de Ven. Uitgeverij Balans stelt er vijf beschikbaar. Op de site kun je (maar alleen als je vriend bent of het nu nog snel wordt) lezen hoe je in aanmerking kunt komen!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Winston Churchill zei over het Britse Lagerhuis: "Wij vormen onze gebouwen en daarna vormen onze gebouwen ons." Nergens beleef je dit zozeer als in de Haagse politiek. Het oude Binnenhof 1a had allerlei kleine ingangen en was een doolhof van kruip-door-sluip-door nissen en gangen. Er heerste de wet van de permanente krapte. Zelfs de groene bankjes in de vergaderzaal waren te nauw, zegt Jan Tromp. "Iedereen zat op elkaars lip en dat zorgde voor een cultuur van intimiteit, ontmoeting en vertrouwen."Tromp vond het zowel een huiskamer als een moederschoot. En sociëteit Nieuwspoort was een verlengstuk van die huiselijkheid voor de avond en de nog latere uren. Het effect was dat de discussies permanent en heftig waren, dwars door partijen en redacties heen. Pers en Kamerleden waren leden van eenzelfde stam, leek het wel. "Je was natuurlijk kritisch en scherp, dat wist je ook van elkaar. Maar je naaide de ander niet."Het veranderde met de nieuwbouw in 1992. Modieuze termen als openheid en transparantie domineerden, ook fysiek en logistiek in het nieuwe parlementsgebouw. Tromp en Van de Ven vonden verrassende reflecties daarop, bijvoorbeeld van een haast profetische Ruud Lubbers. En de nieuwe zaal bereikte al snel exact het omgekeerde van wat de Kamerleden was voorgespiegeld.De Kamer was een kantoorgebouw geworden en een beetje een Amerikaanse Mall met roltrappen. Nieuwe fenomenen doken op, van de 'patatbalie' tot de macht van de spindoctor. Kamerleden werden afgericht op beeldvorming en eenvormige boodschappen. Misschien wel vooral uit angst dat de wispelturige kiezers complexe, gelaagde boodschappen niet meer wilden begrijpen. In die nieuwbouw werd de televisie dominant, na de vele decennia waarin in het oude Binnenhof de krant en het weekblad, de journalist met pen en schrijfblok de toon aangaven.Met het besluit om in 2021 tijdelijk te verhuizen ontstond een nieuw breukvlak in de politieke cultuur van pers en parlement. Men ging van dat kantoor naar een besloten burcht. In die vroegere kantoortoren van Buitenlandse Zaken lopen alle gangen dood. Er zijn geen echte wandelgangen meer. Hoe kunnen zo nog ontmoeting, dialoog en intimiteit ontstaan? En een deel van de media wil ook nog dat hun verslaggevers dagelijks voor entertainment zorgen. Het advies aan Coen van de Ven van Jaïr Ferwerda om voortaan met een groene plopkap zijn werk te gaan doen is onbedoeld veelzeggend.De verhoudingen tussen pers en politici zijn verzakelijkt. Bij beiden is een sterk toegenomen nadruk ontstaan zich te richten op 'controle'. Niet zozeer analyse en proberen te begrijpen wat er gebeurt en wat politici drijft. Beeldtaal en filmpjes op sociale media zijn dominant. Focus op 'relletjes', van 'de ophef van de dag' en 'verkleutering', zoals Tromp het noemt. Want er moet wel wat te lachen zijn, hè?Daarbij noteren de auteurs een opvallend verschijnsel. Doordat politiek en media ervan uit gaan dat burgers geen afwegingen, gelaagdheid, twijfel en voortschrijdend inzicht meer accepteren, moet de politicus zich uitdrukken in uniforme soundbites. Vragen van journalisten krijgen een antwoord van voorlichters en spindoctors, alsof een Kamerlid niet over de eigen portefeuille zou kunnen spreken. Het is wrange ironie dat men van politici authenticiteit eist en ze juist daarom slechts door anderen 'voorgekookte' oneliners mogen brengen.***Verder kijkenJan Driessen (Netwerk) voelt in 1991 al nattigheidVan Mierlo (D66) en Schmelzer (KVP) nemen afscheid van de oude Tweede Kamer (1992)De laatste aflevering van Den Haag Vandaag uit de oude vergaderzaal (1992)Opening nieuwe Tweede-Kamerzaal met toespraken van Kamervoorzitter Deetman en premier Lubbers (1992)***Verder luisteren351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep161 - Hans van Mierlo, een politieke popster127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers74 - Nooit Gebouwd Den Haag62 - 100 jaar radio: Hans Prakke en Wilco Boom over politieke radioverslaggeving43 - Binnenhof: eeuwenoud ratjetoe33 - Special: Leven en werk van Max van Weezel. Met Mark Rutte, Khadija Arib, Esther Voet, Alexander Pechtold, PG Kroeger en Thijs Broer***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:46:55 – Deel 201:51:34 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jarenlang was Duitsland de motor van de Europese economie; het plechtanker van de Europese Unie. In de Trump-jaren werd toenmalig bondskanselier Angela Merkel zelfs 'the leader of the free world' genoemd. Met de komst van een coalitie van SPD, Groenen en FDP leek na jaren van CDU-dominantie nieuw elan en meer dynamiek mogelijk. Tegelijk bood de nieuwe kanselier Olaf Scholz een 'safe pair of hands'. Halverwege beklaagt hij nu zélf de verlamming van economie en politiek.Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren de Duitse situatie en praten met een zeer openhartige Otto Fricke, liberaal zwaargewicht in de Bondsdag. Deze week was daar het grote begrotingsdebat en Fricke becommentarieert Scholz' pogingen om met zijn nieuwe 'Deutschland-Pakt' de economie een slinger te geven.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Duitsland erbovenop helpen lukt niet vanzelf. Groei en voorspoed staan zwaar onder druk. De verbroken energierelatie met Rusland en de forse achteruitgang van de handel met China raken Duitsland harder dan andere EU-lidstaten. Bovendien lukt het maar moeilijk de structurele problemen van bureaucratie, digitaliseringsachterstand, vergrijzing en dure energie echt aan te pakken.Binnenkort houden cruciale deelstaten verkiezingen. Otto Fricke onderstreept hoe wezenlijk deze voor de Duitse politiek altijd zijn. Dit alles zet druk op zowel de regering als oppositiepartij CDU en elk van de drie delen van coalitie. Fricke windt er geen doekjes om: hij ziet de coalitie in gevaar komen door intern gedoe bij de Groenen. En als FDP’er weet hij hoe narigheid in eigen kring tot rampen leidt.Fricke schetst de financieel-economische perikelen en hoe zijn FDP-voorman, vice-kanselier Christian Lindner, die als minister van Financiën wil aanpakken. Dat de CDU hem prijst voor een allesbehalve links beleid kan hij goed plaatsen. Maar de CDU heeft zelf ook een fors strategisch probleem. Bij partijchef Friedrich Merz liggen jonge rivalen op de loer.Heel bijzonder is hoe Nederland-kenner Otto Fricke tot slot van het gesprek de politieke situatie in Nederland beschouwt. Zijn persoonlijke verhaal van meer dan twintig jaar met Mark Rutte en zijn blik vooruit naar 22 november onderstrepen dat ook met een Duitse blik Europa binnenlandse politiek is.***Verder luisteren331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann***Tijdlijn00:00:00 – Deel 1: Jaap en PG over de economische en politieke situatie in Duitsland00:43:48 – Deel 2: gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke (FDP)01:30:12 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de val van Rutte IV en het vertrek van een reeks toonaangevende politici zien we in Nederland een nieuw politiek landschap ontstaan. Nu de lijsttrekkers en zelfs aspirant-premiers zijn aangewezen en de verkiezingsprogramma’s verschijnen, kijken Jaap Jansen en PG Kroeger naar de eerste contouren van de kaart van dat nieuwe landschap. Ze werpen daarbij op welke serieuze, grondige vragen de komende maanden aan de verschillende partijen gesteld moeten worden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Een duidelijk nieuw fenomeen is de presentatie van een 'kandidaat-premier van buiten'. En zeker zo nieuw is de nadruk bij de BBB en het NSC dat hun aanvoerder hoe dan ook geen premier wordt. Deze bewegingen veranderen de dynamiek in de campagnes die partijen voeren.Het roept pikante vragen op. Zou bijvoorbeeld Mona Keijzer (nummer 2 van BBB) deel gaan nemen aan het 'premiersdebat' bij RTL en niemand namens het NSC van Pieter Omtzigt? Komen er diepte-interviews met de aspiranten hoe zij hun rol in het Torentje gaan spelen nu na dertien jaar Mark Rutte toch echt een nieuwe tijd aanbreekt? Wat doet Dilan Yesilgöz anders dan Rutte? Wat doet Rob Jetten anders dan Sigrid Kaag? Is Keijzer de BBB-premier voor over de grens en Caroline van der Plas de facto die tussen Zevenaar en Hazeldonk?Omdat juist nu het inhoudelijk debat door de partijen rond het midden gevoerd lijkt te gaan worden en zij daarbij nadrukkelijker hun ideologische drijfveren zichtbaar willen maken - zoals bijvoorbeeld Henri Bontenbal (CDA) onderstreept - is het de moeite waard juist daar dan de inhoudelijke vragen op te richten. De kiezer krijgt dan meer diepgang en helderheid over de koers en de politieke strategie.Jaap en PG geven vast een voorschot hoe zulke indringende discussies zouden kunnen gaan. GroenLinks-PvdA zal moeten vertellen hoe het de sociale schade die het VVD/PvdA-kabinet Rutte II aanrichtte wil repareren (Groningen! Toeslagen!), terwijl tegelijkertijd grote investeringen nodig zijn voor de klimaat- en energietransitie. En hoe wil Frans Timmermans héél links verenigen, of is een nieuw Paars kabinet het echte doel?Zulke strategische vragen aan de VVD zijn even nuttig als nodig voor de liberale koers in het post-Rutte tijdperk. Welke uitkomsten van die 13 jaar zal men fier presenteren en verdedigen? Waarin wordt de liberale diepgang en overtuiging zichtbaar en koersbepalend en waarin zijn de ideologische verschillen met Europees geestverwant D66 markant? Wat betekent het dat de VVD rond stikstof nu in feite de politieke lijn van de naar Brussel vertrokken oud CDA-leider Wopke Hoekstra adopteert?Dat aan BBB zulke strategische vragen gesteld moeten worden, is met de aanwijzing van Keijzer en het binnenhalen van voormalige PVV- en JA21 (eigenlijk: FvD)-mensen nog duidelijker. Zijn die de dragers van een nieuwe koers? Krijgen de boeren de 58 miljard die ze claimen en hoe financiert BBB dit?Ook de speech waarmee Rob Jetten aantrad bij D66 biedt boeiende stof voor diepere vragen. Waarom komt ook hij opeens met een lofzang op zijn katholieke roots? Ook zijn nadruk op D66 als 'middenpartij' verdient ideologische uitdieping. En ook hij leent een beeld van Wopke Hoekstra…***Verder luisteren364 - Een krankzinnige campagne362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002358 - Henri Bontenbal over klimaat- en energiebeleid166 - Verkiezingsdebatten: hoe je ze wint of verliest165 - Verkiezingen 2021: succesvolle campagnestrategieën + tips voor lijsttrekkers27 - Rob jetten wil muren slopen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:31:00 – Deel 201:25:22 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.