Betrouwbare Bronnen

De Tweede Kamer ligt met zichzelf overhoop. Oud-Kamervoorzitter Khadija Arib is boos opgestapt. Het presidium ligt onder vuur daarom en voorzitter Vera Bergkamp wordt door de een te slap en door de ander te partijdig gevonden. Hoe komt men uit deze narigheid en hoe raakte de Kamer hierin verzeild? Jaap Jansen en PG Kroeger gaan te rade bij de nestor van de politieke en parlementaire historici, oud PvdA-senator Joop van den Berg.In zijn betoog strijden nuance en scherpte om voorrang. Ja, Arib was geen lieverdje - maar de Kamer koos ook bewust voor iemand die daarom bekend stond. Ja, het presidium en voorzitter Vera Bergkamp hebben ongelukkig geopereerd, maar het is de Kamer zélf die hen de opdracht gaf de teugels aan te trekken. Van den Berg wijst erop dat vele jaren de sfeer eerder was van 'moet kunnen' en 'meer straattaal in het debat'.Als kenner van het parlement als complexe organisatie zegt de nestor - in ernst en luim - dat de Kamer per definitie een anarchistisch geheel vormt. De warrige combinatie van een bedrijfsmatige structuur en medewerkers plus een politiek machtscentrum maakt het overal en bij elke voorzitter weer een worsteling om de zaak overeind te houden. De versplintering van fracties en de opkomst van sociale media hebben die anarchie niet verminderd.Dat er klachten waren over Arib is geen nieuws, onderstreept hij. Wel dat daar – tot voor kort - nooit reden in gezien was er iets aan te doen. Waarom, dat blijft schimmig en dit beschadigt iedereen. Van den Berg is daarbij niet mals over zijn partijgenoot in het Kamerpresidium Henk Nijboer.Uit zijn betoog wordt ook helder dat de Kamer na het vertrek uit 'de Oude Zaal' ook door architectuur en design niet erg geholpen is geweest. De troebelen rond renovatie en tijdelijke verhuizing waren dat trouwens ook niet. Hier heeft Arib flink steken laten vallen, erkent hij.Het komt goed van pas dat Joop van den Berg een gloednieuw boek publiceert waarin al deze zwarigheden geanalyseerd en van mogelijke oplossingen worden voorzien. Jaap en PG lopen die met hem langs als aanmoediging voor Bergkamp en haar collega’s om nu toch echt helder en daadkrachtig te werk te gaan. Van den Berg schuwt hierbij de controverse niet: hij wil minder jonge leden in de Kamerzetels en minder transparantie in het complexe wetgevingsproces!PG legt hem een gedachte voor van een nieuwe Kamervoorzitter die schoon schip kan maken en als D66'er zou kunnen ruilen met Vera Bergkamp. En Jaap deelt een bokaal uit voor het Kamerlid dat in de kwestie-Arib ‘het lied van de hypocriet’ zong.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Voor de vrienden stelt uitgeverij Prometheus vijf exemplaren van het nieuwe boek van Joop van den Berg Humeurig volk, verkrampte politiek en hoe het anders kan beschikbaar. Hoe je hiervoor in aanmerking kunt komen verschijnt in een bericht (alleen voor vrienden, dus word het snel nog even) op die site.Heb je belangstelling om ons met je bedrijf of organisatie te sponsoren of in de podcast te adverteren? Stuur dan een mailtje aan adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenBrief van het Presidium over de reactie op het besluit tot feitenonderzoek naar aanleiding van anonieme brieven, bijlage 1 Besluitvormingsproces, bijlage 2 advies Pels RijckenJoop van den Berg - Gezaghebbend voorzitterschapBert van den Braak - Het beeld van het voorzitterschap van Arib***Verder luisteren294 - Algemene Beschouwingen 2022: samenwerking vanuit fundamentele overtuigingen. En: de wappies als verliezer249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? (de vorige aflevering met Joop van den Berg)09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:53:46 – Deel 201:46:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Is vicepremier Sigrid Kaag opgeleid als spion? En wat heeft dit dan weer van doen met de Wiedervereinigung van Duitsland die op 3 oktober weer gevierd wordt? En wie waren Günther Guillaume en Sir Anthony Blunt? In deze aflevering van Betrouwbare Bronnen duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in de legendes, ware verhalen en baarlijke nonsens die rondgaan over spionnen in regering, parlement en ambtenarij.FvD-fractieleider Thierry Baudet uitte in de Algemene Politieke Beschouwingen de verdachtmaking dat Kaag was opgeleid aan een college in Oxford waaruit geheime diensten hun personeel rekruteren. Het kabinet had er genoeg van en verliet demonstratief de plenaire zaal van de Tweede Kamer. Baudet werd geschorst. Jaap en PG denken daarover nog eens door vanuit de feiten, omstandigheden en historie. Want hoe plausibel is Baudets suggestie eigenlijk?Wie het werk van spionagediensten analyseert ziet al snel dat Sigrid Kaag eminent ongeschikt is voor dat werk. Ze valt veel te veel op en haar loopbaan in de meest spanningsvolle gebieden ter wereld was veel te opzichtig.PG neemt je mee langs een serie van de meest explosieve voorbeelden van spionnen op cruciale posten in de politiek of rond toppolitici. Wat dacht je van Hamilton Fish, prominent 'America First' politicus en vijand van FDR? Of al die Stasi-spionnen in en rond de Westduitse poiitiek in Bonn? En wel heel bijzonder en effectief als spion was de kunsthistoricus die voor Queen Elizabeth II werkte.In eigen land is ook wel een en ander gaande geweest. Van de kring rond Greet Hofmans bij koningin Juliana tot het Oekraïne-referendum. En in de Koude Oorlog – de periode van de kruisraketten - probeerde de Stasi ook nog door te dringen tot de top van het ministerie van Onderwijs. PG zat erbij en keek ernaar. En hij licht ook nog even een sluier op van de verhalen rond CDA’er René van der Linden. Shaken, not stirred!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijken1974 - Der Kanzlerspion (histoclip)Der Fall Otto John***Verder luisteren294 - Algemene Beschouwingen 2022: samenwerking vanuit fundamentele overtuigingen. En: de wappies als verliezer294 - Algemene Beschouwingen 2022: samenwerking vanuit fundamentele overtuigingen. En: de wappies als verliezerBB 270 - Hoe Sigrid Kaag de hoogste Nederlander werd bij de Verenigde Naties260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie44 - PG over Franklin D. Roosevelt32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen *** PG Kroeger: Europa loopt voorop in ruimtevaartstrategie, waar blijft Amerika?18 - Pieter Omtzigt strijdt tegen corruptie in de Raad van Europa13 - PG Kroeger over liberalen, volkscultuur en Stalin***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:43:04 – Deel 201:18:48 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De eerste Algemene Politieke Beschouwingen van het kabinet Rutte IV vertoonden onverwachte en opmerkelijke momenten, trends en politieke bewegingen. Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee door drie dagen van intens debat, verrassende allianties en een bekentenis van Mark Rutte.Een cruciaal aspect deed zich voor op Prinsjesdag. Demonstrerende boeren en 'wappies' besmeurden nationale symbolen en scholden de het koninklijk gezin uit voor 'landverraders'. Dat had meteen effect op het debat. De partijen op de rechterflank werden vanuit het 'brede midden' stevig aangepakt en bleken merkwaardig onvoorbereid op deze vruchten van hun verbaal geweld en protestacties.Jaap en PG zien vier opmerkelijke trends in dit debat en de consequenties die het Binnenhof wel eens krachtig konden bepalen de komende jaren. Allereerst valt op dat de fracties van het 'brede midden' zich nadrukkelijk vanuit hun inhoudelijke overtuigingen presenteerden. Het debat was opvallend ideologisch geladen. En dat leidde juist niét tot polarisatie, maar tot sterke dialoog. En tot onverwachte allianties. Van VVD met SP tot CDA met DENK kwamen initiatieven en moties die het kabinet een nieuwe richting wilden geven. En oppositiepartijen PvdA en GroenLinks spelen opeens een hoofdrol die VVD en CDA hen in de kabinetsformatie nog niet gunden.Dit leidde tot een pijnlijke afgang van extreemrechts en de populistische fracties. Niet alleen van de in QAnon en Steve Bannon sferen afgedwaalde Thierry Baudet. Geert Wilders werd al aan het begin van zijn bijdrage meedogenloos getackeld door D66-fractieleider Jan Paternotte. BBB overkwam hetzelfde bij Sophie Hermans van de VVD.Omdat de Kamer fundamentele discussies voerde, werd de naar eigen zeggen van visie gespeende Mark Rutte gedwongen zich eveneens te begeven in ideologisch debat. Ontspannen maakte hij plotseling de bocht naar een premierschap dat juist wel vanuit fundamentele denklijnen wordt ingevuld. Zijn principiële bekentenis over Europa was zonder meer opzienbarend, ook door de harde zelfkritiek die daar feitelijk in doorklonk.Waren de wappies de grote verliezers, de winnaar van de Algemene Beschouwingen was dit jaar Jan Paternotte. Jaap en PG ontdekten hierbij wel hoe hij stiekem een Amerikaanse president citeerde die bepaald geen sociaal-liberaal was! En ook Paternotte kon niet verhinderen dat de EU-olifant nog steeds midden in de Kamer staat. Hier liet met name Volt enorme kansen lopen.En Baudet? Volgens PG liet hij merken niet alleen zijn idool in de filosofie, Alexis de Tocqueville, nooit goed te hebben begrepen. Die benadrukte immers als redding voor een democratische samenleving precies alles waar FVD zo fel op tegen is.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenDag 1 Algemene Politieke Beschouwingen Tweede KamerDag 2***Verder kijkenDag 1Dag 2***Verder luisteren293 - Hoe houd je een boeiende toespraak en wat moet je vooral niet doen?289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika215 - Bijzondere Algemene Politieke Beschouwingen: samenwerken in 'het brede midden' kan best212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ (met als gast: Jan Paternotte)169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders145 - Forum voor Democratie en de alleenheerschappij van Thierry Baudet131 - Het debat van het jaar: Roderik van Grieken over de Algemene Beschouwingen57 - PG Kroeger over Alexis de Tocqueville49 - Algemene Beschouwingen met Roderik van Grieken31 – Populisten tot mislukken gedoemd***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:51:54 - Deel 201:19:30 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is Prinsjesdag en dan staat die ene grote rede van de koning centraal: de Troonrede. Maar wat is dat voor redevoering? Hoe ontstaat die? En wat zijn eigenlijk politieke speeches? Hoe maak je die? Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken dit met de absolute kenner van het vak, Renée Broekmeulen.Zij schreef het onlangs verschenen handboek De speechschrijver, de kunst en kunde van een goede toespraak. Daarin komen niet alleen vaak verrassende do's & don'ts van een speech aan de orde, maar ook vele voorbeelden van Nederlandse politici, ceo's en anderen die daar soms goed in zijn en soms wanhopig slecht.Broekmeulen vertelt hoe in Nederland het maken van speeches heel lang als een bijzaak werd gezien. Letterlijk de jongste bediende werd eraan gezet. PG en Renée delen hierin een wel heel aparte geschiedenis.Het is nu wel 'beter' in Den Haag, maar nog altijd duikt een boel amateurisme de kop op. Het idee dat een goede speech een literaire performance is en de opbouw ervan eigenlijk een beetje een symfonie van Beethoven moet lijken is nog niet overal doorgedrongen. In Nederland ‘speechen als Obama’? Niet dus. Dit land kent geen traditie van 'gospelretoriek'.En die Troonrede dan? Volgens Broekmeulen is dit geen 'speech' maar een boodschappenlijstje. Er wordt wel gepoogd het karakter te moderniseren, maar het blijft moeizaam. Dat Willem-Alexander geen John Cleese hoeft te worden, laat staan een Martin Luther King, is wel duidelijk. Maar het kan beter.In deze afleveringen tal van voorbeelden, met onder anderen de koninginnen Juliana en Beatrix, Jesse Klaver, Habtamu de Hoop, Mark Rutte en Sigrid Kaag.En wat is ‘een Ien Dalesje’ of ‘Het Doode Paerdt’ En waarom gebruikte minister Wim Deetman in een Engelstalige speech het chique woord 'imperative'?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Als vriend kun je regelmatig meedingen naar een boek. Ook nu weer: vrienden krijgen een mailtje waarin staat hoe ze kans kunnen maken op De speechschrijver. Word je nu vriend, dan kun je ook nog meedingen!Deze podcast leeft ook van sponsoring en advertenties. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl als je hierover meer wilt weten.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenQuintilianus - De opleiding tot redenaar (Groningen: Historische Uitgeverij, 2001)Peggy Noonan - On speaking well (New York: Regan Books, 1999)Robert Schlesinger - The White House Ghosts (New York : Simon & Schuster, 2008)Godfried Bomans - De man met de witte das (Amsterdam: Elsevier, 1971)Querido's Letterkundige Reisgids van Nederland***Verder luisteren: een greep uit de afleveringen waarin speeches of 1 toespraak een belangrijke rol spelen260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen!95 - Grote speeches in tijden van crisis (deel 2)94 - Grote speeches in tijden van crisis (deel 1)32 - Frits Bolkestein over Thierry Baudet en de VVD ** Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos16 - Hoe Angela Merkel haar afscheid voorbereidt***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:40:26 – Deel 201:40:50 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met de dood van koningin Elizabeth II eindigt een tijdperk. En het karakteristieke van constitutionele monarchieën is dat er dan ook meteen een nieuw tijdperk begint.Het lijkt allemaal te gaan zoals ‘t hoort, al eeuwenlang. In deze aflevering van Betrouwbare Bronnen duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in actualiteit en historie die laten zien dat dit bepaald niet zo is en dat zo'n periode van rouwbeklag en opvolging vaak vol zit met spanningen, onverwachte effecten en politieke troebelen.Het eerste dat opvalt is natuurlijk dat zodra de Queen stierf een volledig ingestudeerde en geoefende procedure in gang gezet werd. Iedereen wist wat hij moest doen. Dat is de essentie van een ritueel immers. Het is een context van handelen die de antichaos moet verzorgen. Rituelen moeten een soort tijdloosheid suggereren.De fijnproevers zien dezer dagen allerlei nieuwe elementen in het ritueel die de Queen uiteraard zélf heeft goedgekeurd of geëntameerd. Buitengewoon politiek is hoe zij haar overlijden in Schotland maximaal wist uit te buiten. Dat zij tot zo’n politieke interventie bereid is, vertelde oud-premier David Cameron een tijd geleden al. Uitermate pikant en indiscreet!Het ritueel in Londen lijkt dan weer zeer traditioneel. Maar zelfs de kerk waar haar uitvaart plaatsvindt is ongebruikelijk en duidelijk een heel persoonlijke keuze. Zoals ook de enorme stoet van wereldleiders aan haar baar allesbehalve vanzelfsprekend is. Ook hier: innovatie alom.Na de dood van een vorst is het de opvolging waar alles dynastiek en politiek om draait. PG wijst erop dat wij hierover bij ons vaak heel ouderwets en eurocentrisch over denken. En in deze fase kan heel veel heel fout gaan. Onze eigen historie kent een voorbeeld van een bijna-ramp en een van een indrukwekkend, zelfverzekerd optreden van een heel jonge Duitse prinses.Het ritueel eindigt pas als de vorst definitief is bijgezet en het gewone leven weer voort kan gaan. Ook die bijzetting is uiterst politiek en vereist de nodige finesse en stuurmanskunst. Hiervoor hadden ze vroeger in Frankrijk en Spanje zeer doordachte handelingen. Jaap wijst op het opvallende fenomeen dat juist in communistische dictaturen die afronding eigenlijk nooit gebeurt: ze openbaren de leider als een soort eeuwig aanwezig figuur, voor altijd opgebaard voor het publiek. Waarom is dat?En Europa? De Europese Unie is nog jong en heeft hier nog geen eigen tradities. Maar die komen wellicht min of meer vanzelf. De herdenkingsbijeenkomst voor Helmut Kohl – met de kist in het halfrond van het Europees Parlement in Straatsburg - was een eerste poging.Natuurlijk eindigt deze editie met passende muziek van dé Britse componist (die overigens geboren was in Duitsland). Georg Friedrich Händel schreef 'Let the bright Seraphim!' als aria bij de dood van een bijbelse held. En de favoriete diva van de Queen zingt het!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisterenIn veel afleveringen van Betrouwbare Bronnen komen koningen, koninginnen en zelfs keizers voor. Meestal over hun poltieke rol en betekenis. En ook hebben we het regelmatig over rituelen. Hier een kleine keuze:08 - Paul Rem over The Queen274 - Thorbecke, denker en doener214 - Prinsjesdag 2021: Vorstelijke verblijven, vergeten prinsessen en koninklijke drama's190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa129 - De rommelige historie van Prinsjesdag80 - Rutte en de ministeriële verantwoordelijkheid74 - Nooit Gebouwd Den Haag69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments'49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd43 - Binnenhof: eeuwenoud ratjetoeEn bij deze aflevering 292 kunnen we ook verwijzen naar:203 - De Tweede Kamer verhuist: uniek, maar ook weer niet zó bijzonder (oa over de herdenking van Helmut Kohl in Straatsburg)***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:53:33 – Deel 201:30:24 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

“Met deze intensiteit maak ik dubbele jaren”, zegt staatsecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen. Jaap Jansen praat met hem.Van Rij moet (met zijn collega-staatssecretaris Aukje de Vries) de puinhoop opruimen die is ontstaan in de kindertoeslagaffaire en het fraudesignaleringssysteem waarin sprake was van 'institutioneel racisme'. Hij moet miljarden euro's teruggeven aan benadeelde spaarders. En hij wil het belastingstelsel hervormen. Aan de vooravond van Prinsjesdag licht Van Rij alvast een tipje van de sluier van de plannen die volgende week op Prinsjesdag worden gepresenteerd. Zo vertelt hij hoe ook spaarders die in de Box 3-affaire geen bezwaar hebben gemaakt mogelijk hun teveel betaalde afdracht kunnen terugkrijgen.Ook wil hij met een aantal plannen de in Nederland zeer scheve vermogensverdeling ‘in balans brengen’.De staatssecretaris heeft kritiek op de Tweede Kamer, die in het kindertoeslagschandaal te weinig zelfreflectie toont. Een ‘minder emotioneel’ parlement en een in te stellen ‘tax payer advocate’ kan dit soort affaires in de toekomst mogelijk voorkomen.En hij vertelt hoe het kabinet mensen die hun energierekening niet meer kunnen betalen wil helpen.We hebben het ook nog even over Europa. Waarom overlegt een staatssecretaris van een land dat belastingheffing toch vooral ziet als een nationale zaak zo vaak met collega’s in de Europese Unie?En uiteraard gaat het ook over de partij waarmee het niet goed gaat, het CDA waarvan hij kortgeleden nog interim-voorzitter was. Nog steeds intens betrokken maakt hij een rondgang langs de afdelingen. Wat hoort hij daar?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars via Vriend van de Show.Als luisteraar van Betrouwbare Bronnen krijg je 30 procent korting op voorstelling Bridging Europe in het Concertgebouw: Lucas & Arthur Jussen en Iván Fischer met het Budapest Festival Orkest en leden van het Concertgebouworkest met werk van Mozart, Beethoven en Louis Andriessen. Gebruik hiervoor de code: betrouwbarebronnen (kleine letters).Ben je geïnteresseerd in sponsoring of adverteren in Betrouwbare Bronnen? Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren288 - Wachten op Remkes. Welke crisis ligt op de loer bij Rutte IV?275 - Nina Olson: Waarom Nederland net als de VS een Taxpayer Advocate moet krijgen247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:36:44 – Deel 201:08:57 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Europese Unie ontwikkelt zich in ongekend tempo. Een optelsom van crisissen maakt veel mogelijk. Dezer dagen buitelen de historische gebeurtenissen over elkaar. Jaap Jansen en PG Kroeger trekken uit de meest recente signalen een reeks lessen voor Nederland: waar moet het op Prinsjesdag en in de Algemene Beschouwingen óók over gaan?De meest opmerkelijke ontwikkelingen werden bijeengebracht in de grote Europa-rede op 29 augustus van Bondkanselier Olaf Scholz aan de Karelsuniversiteit in Praag. Impliciet was dit het lang verwachte antwoord van Duitsland op de speeches van Emmanuel Macron over 'de architectuur van de Unie'. Opvallend is dat de sociaaldemocraat Scholz zich hier profileert als een klassieke 'Realpolitiker'. Meer Bismarck en Merkel dan partijgenoot Brandt dus.Binnen dat realisme komt de kanselier niettemin met gedurfde voorstellen. Van een nieuw soort Eurotop met de 'waardenpartners' van Kyiv tot Ottawa tot een Europees waterstofnetwerk, een interne energiemarkt, een zeldzame grondstoffen strategie en een 'Made in Europe 2030' plan voor verduurzaming en industriële innovatie. En hij gaf antwoord op de Humboldt-rede van Wopke Hoekstra, die hem in 2019 traagheid verweet bij het bevorderen van Bankenunie en Kapitaalmarktunie.De Duitsers willen tempo met de EU- toetreding van de Balkanlanden. Ook moet de EU-defensietaak snel concreet gemaakt worden, wat gemakkelijker kan nu Zweden en Finland ook NAVO-lid zijn geworden.Over dit laatste sprak ook minister Wopke Hoekstra bij de opening van het academisch jaar op 5 september in Leiden. Hij wees in het bijzonder op de noodzaak om in hoog tempo te werken aan de technologische verdedigingslinies tegen 'cyberwar'.Precies op dat punt sprak die dag ook Eurocommissaris Thierry Breton aan de Technische Universiteit Eindhoven en dat was niet toevallig.En op de dag dat deze aflevering verschijnt hebben de Tsjechen (nu voorzitter van de EU) een spoedvergadering belegd om forse stappen naar een Energie Unie te zetten. Net op tijd zodat Europese-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dit en nog een aantal punten kan markeren in haar jaarlijkse State of the Union op 14 september in het Europees Parlement.Voor Rutte IV betekent dit op bijna elk groot thema extra werk, tenminste als het wil voorkomen dat het in de achterhoede terechtkomt. Jaap en PG vertellen welke bewindslieden nu fors moeten gaan leveren, meteen al op Prinsjesdag. Want zoals Scholz in zijn rede de rebelse Tsjechen uit najaar 1989 citeert: 'Wann, wenn nicht jetzt? Wer, wenn nicht wir?'***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Als je nu snel vriend wordt, kun je meedingen naar kaartjes voor deze voorstelling in het Concertgebouw. Als luisteraar van Betrouwbare Bronnen krijg je sowieso 30 procent korting! Gebruik daarvoor de code: betrouwbarebronnen (kleine letters).Ben je geïnteresseerd in sponsoring of adverteren in Betrouwbare Bronnen? Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijkenDe rede van Olaf Scholz***Verder luisteren280 - Ook het Tsjechische EU-voorzitterschap wordt van historisch belang279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa264 - De eerste honderd dagen van Rutte IV: hoe alles anders werd260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV236 – Václav Havel, de dissident die president werd233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa124 - 95 jaar Jacques Delors36 - Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:36:52 – Deel 200:56:41 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Italiaanse premier Mario Draghi stapte op en in het Verenigd Koninkrijk kwam Boris Johnson ten val. Kabinetscrisissen alom in Europa. En in ons land is ook van alles aan de hand. Rutte IV beleeft een roerige zomer waarin crisissen zich opstapelen (Energiecrisis! Stikstofcrisis! Asielcrisis!). CDA-aanvoerder Wopke Hoekstra trok voor het front van zijn collega’s een gele kaart en in alle vier de coalitiepartijen roert de achterban zich. Het wachten is ondertussen op Johan Remkes, de architect van dit kabinet die als 'gespreksleider' de stikstofcrisis moet oplossen.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de politieke geschiedenis. Ze analyseren hoe, waarom en in welke omstandigheden coalities dusdanig in beroering raken dat een crisissfeer onvermijdelijk wordt. En ze kijken wát er dan gebeurt en hóe de val van kabinetten zich dan voltrekt. Een leerzaam verhaal voor nu.Er zijn vier patronen van crisistoestanden in coalities.Zo is er de onmin tussen Kamerfracties en een kabinet wat zelf stevige eensgezindheid vertoont. Fameus voorbeeld hiervan is het kabinet-Cals (1965-1966).Maar ook gedoe binnen een kabinetsploeg terwijl de coalitiefracties elkaar goed vasthouden is een bekend patroon. Ruud Lubbers zei over het kabinet-Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981-1982) dat hij met zijn collega-fractievoorzitters vergeefs 'aldoor met zuurstofmaskers aan kwam zetten'.En dan zijn er de crises rond specifieke bewindslieden, zoals premier Jan Peter Bakenende tweemaal achtereen ondervond.Tenslotte is er de crisis die ontstaat doordat een kabinet 'de gunfactor' kwijt is, intern en onderling, zoals Joop den Uyl en later Wim Kok moesten ervaren.Het soort coalitiecrisis zegt soms maar weinig over de aard van de val van een kabinet. De diepere oorzaak is lang niet altijd de feitelijke aanleiding! Ook hier zien we vier typen ondergang. En die zijn extra leerzaam voor Rutte IV.Zo is er de val waarbij een sleutelfiguur - zoals de premier - zélf de stekker uit het kabinet trekt. Fameus is hoe Ruud Lubbers dat deed in 1989 en zeker ook hoe Maxime Verhagen en Gerrit Zalm dat in 2002 deden bij Balkenende I.Een ander type kabinetsval is waarbij een premier de greep op de coalitie en zijn collega's kwijtraakt, zoals bij Balkenende II (2003-2006).Daarnaast kennen we de ondergang waarbij voor een van de coalitiepartners de pijn te zwaar opweegt tegen de plussen van een gezamenlijke lijn. De PvdA van Wouter Bos gaf daar in 2010 een sterk voorbeeld van.En tenslotte is er de val die eindeloos gerekt wordt doordat onvoorziene omstandigheden of incidenten de feitelijke ondergang blokkeren. Zowel Willem Drees als Den Uyl beleefden dat - met dank aan het Oranjehuis.Jaap en PG tasten tenslotte nog even af waar de huidige situatie van Rutte IV het dichtst bij lijkt te komen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenJaap Stam & Pieter Gerrit Kroeger - De rogge staat er dun bij, macht en verval van het CDA 1974-1998Joris Backer - Tussen droom en daad, D'66 en de politieke crisisDuco Hellema & Margriet van Lith - Dat hadden we nooit moeten doen, de PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig***Verder luisteren213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:55:13 – Deel 201:41:44 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze eerste aflevering van alweer het vijfde seizoen van Betrouwbare Bronnen keren we terug naar het onderwerp wat in seizoen vier plotseling deze podcast ging beheersen: Oekraïne. We praten we met Robert Serry, in de periode 1992-1996 de eerste ambassadeur namens Nederland in dat toen net onafhankelijk geworden land.Serry werkte daarna nog voor de NAVO en de Verenigde Naties, maar hij bleef terugkeren naar het land waaraan hij inmiddels verknocht was geraakt. Sterker: hij had er zijn vrouw gevonden en kreeg er familie bij. Ook stuurde toenmalig VN secretaris-generaal Ban Ki-Moon hem naar de door Rusland ingenomen Krim, maar Poetins ‘groene mannetjes’ zetten hem er zonder pardon uit.Deze zomer verbleef Serry opnieuw in Kyiv en omgeving en schreef een dagboek. Zijn ooggetuige-verslag vertelt hij bij ons. Hij trof een zelfverzekerd volk dat meer dan ooit zijn lot in eigen hand neemt. Zo er al twijfels zouden zijn geweest aan de nationale cohesie en identiteit van Oekraïne, dan heeft Poetin die met zijn oorlog resoluut beëindigd, zegt hij.Serry vertelt een kleurrijk verhaal waarin de complexiteit van het land zichtbaar wordt. In alles is Oekraïne hoe dan ook een 'grensland'. Niet alleen territoriaal, ook cultureel en politiek. In veel is nog de erfenis van dictatuur en communistisme merkbaar. Wat Rusland onder Jeltsin meemaakte gebeurde bijna identiek in Oekraïne. Oligarchen, corruptie, verarming, het ontbreken van een democratische cultuur en civil society - ook Oekraïne zuchtte eronder.Toch is Serry nu optimistisch. De nieuwe generatie, zoals Volodymyr Zelensky en zijn staf, ademt een nieuwe geest van vrijheid en een Europese toekomst. Maar Serry is ook realistisch. In de verlammende Brezjnev-jaren werkte hij op de Nederlandse ambassade in Moskou. Daarna leek het of alles kon, maar veel oude structuren blijken taai of komen zelfs weer terug. Kort voor de inval in Oekraïne kwam Serry nog regelmatig bijeen met Russische en Oekraiense deskundigen. Toen bleek hem al dat het Kremlin niet meer luisterde naar de eigen experts en diplomaten.Als oud-diplomaat probeert Serry te doen wat hij kan. Ook op microniveau: hij helpt Oekraïners wier appartementsgebouwen door Poetin kapotgebombardeerd zijn met wederopbouw. Ook de luisteraars van Betrouwbare Bronnen kunnen hierbij financieel helpen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer tekst. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijken Amerikaanse onderminister aan de telefoon met Geoffrey Pyatt in opgenomen gesprek over Serry. Ze zegt: "Fuck the EU."Serry klemgezet en gedeporteerd uit De Krim (2014)***Verder luisteren279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:49 – Deel 201:40:13 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze laatste aflevering van het podcastseizoen 2021-2022 komen heel veel thema’s van dit vierde seizoen bijeen in één stad aan de Baltische kust. De exclave Kaliningrad is het restant van Stalins annexaties in 1946. Anno 2022 is het een 'flashpoint' in de geopolitieke en militaire spanningen die Europa op zijn kop zetten. Wat is dat voor stad en waarom gebeurt dit juist daar?In gesprek met Jaap Jansen vertelt PG Kroeger het verhaal van deze 'oblast' van Rusland. Het is het verhaal van ons Europese continent, onze cultuur en politiek sinds de Middeleeuwen.Het was een havenstadje van het Slavische volk der Prussen. Het werd een militair, strategisch en mercantiel centrum van de Duitse ridderordes die de Baltische kusten veroverden en met de Hanzesteden tot grote bloei brachten.Die ridders eerden hun heerser Ottokar II door de nieuwe stad Königsberg - Koningsburcht - te noemen. In de eeuwen daarna werd het de hoofdstad van de eerste protestantse staat in Europa, het machtscentrum van Brandenburg-Pruisen, rebelse stad van kunst en wetenschap.Hier schetste de geniale filosoof Immanuel Kant in de late achttiende eeuw hoe de wereld 'tot eeuwige vrede' zou kunnen komen. Fascinerend is hoe hij concreet voor zich zag hoe wij nu in de EU, met een 'rules based order' en een Erasmus-programma de poging zijn gaan wagen.PG vertelt ook over de rampen die Königsberg troffen, de verwoestingen en deportaties en dat Poetins FSB gevestigd is in het voormalige Gestapo-hoofdkwartier. De enorme spanningen nu tussen Rusland, Litouwen en Polen rond de treincorridor naar Kaliningrad zijn de echo van eeuwen.Tot slot het verhaal van het grootste mysterie in de kunst: de verdwenen Barnsteenkamer.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenHubert Smeets - Kaliningrad: sovjetkolonie die worstelt met haar identiteit (2017)Laura Starink - Russisch sabelgekletter na Litouwse stop op staaltransport naar Kaliningrad (2022)Rusland mag goederen naar Kaliningrad blijven uitvoeren, goederen met militaire toepassing worden uitgesloten***Verder luisteren279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:50:10 – Deel 201:25:10 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.