De Dag

De exodus uit Nagorno-Karabach is in volle gang. Tienduizenden etnische Armeniërs ontvluchten de enclave onder druk van Azerbeidjan. Inmiddels is een groot deel van de bevolking vertrokken. Na de opname van deze podcast kwam het nieuws binnen dat de president van Azerbeidjan een decreet heeft ondertekend waarin is bepaald dat de zelfverklaarde republiek Nagorno-Karabach per 1 januari ophoudt te bestaan. De Armeense premier zegt dat er een 'etnische zuivering' aan de gang is. Rick Lawson, hoogleraar Europese mensenrechten, was vorig jaar in Armenië en kent de dreigende situatie. Hij denkt dat Azerbeidzjan uiteindelijk kan worden berecht. En waar blijven de reacties uit de internationale gemeenschap? De EU sloot vorig jaar een nieuwe energiedeal met Azerbeidzjan. Daardoor is Brussel niet bereid om een stevige positie in te nemen in dit conflict, vertelt Moniek de Jong, onderzoeker Europees energiebeleid aan de Universiteit van Gent.

Vanmiddag speelde Ajax opnieuw tegen Feyenoord. De wedstrijd werd uitgespeeld, nadat'ie zondag was gestaakt omdat Ajax-hooligans meerdere keren vuurwerk op het veld gooiden. Daarna moest de politie traangas inzetten tegen rellende supporters. Het was het zoveelste dieptepunt bij de Amsterdamse club. Waar Ajax een paar jaar geleden nog alles leek te kunnen winnen, lukt nu niks meer. Zondag werd technisch directeur Sven Mislintat ontslagen, vanwege mogelijke belangenverstrengeling. Guido van Gorp, onderzoeksjournalist bij NOS Sport ontdekte die mogelijke belangenverstrengeling. In de podcast vertelt hij dat de problemen bij Ajax al veel ouder zijn. Er was een grote leegloop van spelers en staf die de club zo groot maakten. En er was niemand die het heft in handen nam. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Te midden van een historisch grote staking van fabrieksarbeiders in de auto-industrie, hebben zowel president Biden als Donald Trump aangekondigd dat zij de stakers deze week gaan bezoeken in Michigan: Biden vandaag, Trump morgen. Daarmee wordt de staking het toneel van wat opnieuw een verkiezingsstrijd lijkt te worden tussen deze twee oude bekenden van elkaar. In deze podcast vertelt Amerika-correspondent Marieke de Vries hoe in deze electorale slag om de fabrieksarbeider verschillende thema's samenkomen die mogelijk van cruciaal belang zijn in aan loop naar de presidentsverkiezingen van volgend jaar. Want de staking in de Amerikaanse auto-industrie draait voor Biden en Trump om meer dan salaris-eisen van de arbeiders, het gaat ook over strategische kiezersgroepen, economie en de groene energietransitie. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Al jaren zijn er zorgen over de vervuiling van chemiebedrijf Chemours in Dordrecht, maar sinds deze zomer is de discussie in een stroomversnelling geraakt. Er ligt onder meer een massaclaim van omwonenden, er zijn emotionele hoorzittingen, demonstraties voor de poort en deze week volgt een belangrijk juridisch moment, want de rechter doet uitspraak in een zaak die door vier omliggende gemeenten is aangespannen. Zij stellen het bedrijf aansprakelijk voor ernstige milieuschade die ook mensen in gevaar brengt. Aanleiding voor de groeiende druk op Chemours zijn onthullingen van Zembla-journalist Roelof Bosma. In deze podcast vertelt hij hoe het langslepende dossier aan het schuiven is geraakt, en hoe de leiding van het bedrijf zich daar nog altijd met hand en tand tegen verzet. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Begin jaren tweeduizend was hij opeens overal: Russel Brand. De Britse acteur, comedian en presentator was flamboyant, snel, geestig, had spraakmakende relaties met popsterren als Katy Perry en Danii Minogue en - zijn handelsmerk - hij zocht de grenzen op. Nu blijkt dat hij die grenzen waarschijnlijk ook overging en grappen waar eerder smakelijk om werd gelachen, klinken nu onsmakelijk en wrang. Russel Brand wordt door meerdere vrouwen beschuldigd van seksueel geweld en verkrachting. Interessant is, zegt mediawetenschapper Dan Hasller Forest in deze podcast, hoe de context waarin dit gebeurde gelijkenissen vertoont met misbruikzaken van andere mediapersoonlijkheden. De vraag die rijst: kijkt de mediawereld niet alleen te snel weg als talentvolle persoonlijkheden pervers gedrag vertonen, of wordt dat gedrag misschien zelfs gefaciliteerd? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is de de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen. Vandaag komt demissionair premier Rutte aan het woord, nadat gisteren de Tweede Kamer debatteerde over de Miljoenennota en de plannen voor komend jaar. Twee onderwerpen springen er dit jaar uit: fossiele subsidies en bestaanszekerheid. Gisteren maakten we al een aflevering over het eerste onderwerp. Vandaag gaan we dieper in op die bestaanszekerheid. Wat verstaan we daar precies onder en hoe gaan de verschillende politieke partijen d'r mee om? Lex Heerma van Voss is bijzonder hoogleraar economische en sociale geschiedenis. Hij ziet dat het begrip bestaanszekerheid door de jaren heen steeds terugkomt en een andere betekenis krijgt. Politiek verslaggever Arjan Noorlander vult in hoe de partijen er nu hun draai aan geven.

Extinction Rebellion wist het onderwerp de afgelopen maanden op de kaart te zetten, en nu wordt het waarschijnlijk een belangrijk verkiezingsthema: het afbouwen van fossiele subsidies. Al decennia hebben luchtvaart, scheepvaart en industrie miljarden euro voordeel bij het stoken van fossiele brandstoffen. Overheden geven veel meer geld uit aan fossiele subsidies dan aan klimaat-maatregelen. Volgens vooraanstaande economen is het alsof je tegelijkertijd de verwarming en de airco aanzet. Gisteren, op Prinsjesdag, werd een analyse gepresenteerd waarin wordt beschreven wat er gebeurt als Nederland deze subsidies afbouwt. Maar hoe zijn die fossiele voordelen eigenlijk ooit ontstaan? Wat hebben ze ons opgeleverd? En hoe snel kunnen ze worden afgeschaft? In de podcast vertelt onderzoeksjournalist en hoofdredacteur van platform Investico Thomas Muntz, hoe de Nederlandse overheid jarenlang inzette op fossiele industrie, maar ook hoe de publieke én politieke opinie kantelden. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Correspondent Daisy Mohr heeft voor haar werk veel ramp- en oorlogsgebieden bezocht, maar nog nooit zag ze zoiets als in Derna - de Libische stad die verwoest is door overstromingen. Als een van de weinige buitenlandse journalisten kon ze, samen met cameravrouw Edmée van Rijn, in het centrum van de stad komen en mensen spreken die daar voor hun ogen hun wereld zagen vergaan. Daisy hield de afgelopen dagen een audiodagboekje bij, dat ze in deze podcast laat horen. Ze vertelt ook over de indrukken die ze opdeed: indrukken van een ramp van ongekende proporties en waarvan de gevolgen nog altijd niet te overzien zijn. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het demissionaire kabinet wil af van megastallen, maar er komen er juist steeds meer bij. Dat blijkt uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd. Volgens demissionair landbouwminister Adema past dit type landbouw niet meer bij Nederland, maar de realiteit is dat het aantal stallen met grote aantallen dieren alleen maar toeneemt en ironisch genoeg heeft dat juist te maken met aangescherpte natuur-eisen. In deze podcast legt Thomas Spekschoor uit hoe dat zit en óf het wel een probleem is, want de veestapel als geheel groeit niet. Thomas volgt voor de NOS het landbouw- en stikstofdossier en ging langs in in Maasbommel in Gelderland, waar op dit moment plannen zijn voor drie nieuwe megastallen. Update: Halverwege deze podcast wordt gesproken van een groei van het aantal megastallen met bijna 15 procent tussen 2018 en nu. Dat percentage blijkt niet te kloppen. Het aantal megastallen is in de afgelopen jaren wel toegenomen, maar hier gebruikten we niet de juiste getallen. Zie dit artikel voor meer info: https://nos.nl/artikel/2490803-steeds-meer-megastallen-terwijl-kabinet-er-juist-minder-wil  Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Een machtsstrijd tussen bestuur en fractievoorzitter, een cultuurstrijd tussen traditionalisten en vernieuwers, of toch een couppoging van Esther Ouwehand: wat is er aan de hand bij de Partij voor de Dieren? En hoe kan er zo'n chaos uitbreken vlak voor de verkiezingen? Een week lang wordt er nu in en via de pers geruzied over een conflict dat al jaren sluimert en waarschijnlijk ook nog wel even door ettert. In deze podcast schetst Nieuwsuur-verslaggever Arjan Noorlander hoe de problemen passen in een partijgeschiedenis die zich kenmerkt door aan de ene kant twintig jaar aan electorale successen en aan de andere kant ook grote interne conflicten en kritiek op het 'gesloten bastion' dat de partij van oudsher is. Reageren? Mail dedag@radio1.nl