De Wereld | BNR

Rusland erkent de twee afvallige provincies in Oekraïne en wil troepen sturen. Ondertussen kondigen Amerika en Europa een scala aan sancties af tegen de Russen. Wat is er gaande en welke scenario's kunnen zich de komende uren, dagen en weken voltrekken?In deze tijden van oplopende geopolitieke spanningen is het opnieuw tijd om de BNR-alliantie bijeen te roepen. Het ongebruikelijke verbond van ALLE geopolitieke podcasts van BNR in een nieuwe Oekraïne Special.Liever kijken dan luisteren? Klik dan hier.Hugo Reitsma ontvangt: Universitair docent internationale betrekkingen Arend Jan Boekesteijn, van Boekesteijn en de WijkBuitenlandcommentator Bernard Hammelburg, van BNR De Wereld en de Amerika podcast (Oost-) Europa verslaggever Geert Jan Hahn, van de Europapodcast en de perestrojkast en Europa correspondent Stefan de Vries, van de EuropapodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Er komt géén oorlog in Oekraïne, zegt Poetin herhaaldelijk. Toch is de rest van de wereld daar nog niet zo zeker van. Volgens president Biden is de kans op een Russische inval juist heel groot. Te gast is journalist en Ruslandkenner Hubert Smeets. Luister ook | Nederlandse server betrokken bij cyberaanval Oekraïne offline; bedrijf hostte eerder extreemrechtse vizier op links Europa Update Europaverslaggever Geert Jan Hahn heeft nieuws uit Oekraïne. Cyberaanvallen op het Oekraïense ministeries en banken liepen via een Nederlandse server. En dat heeft grote gevolgen voor Oekraïne, maar ook voor Europa. Te horen is ook Lada Roslycky, ze adviseert bedrijven en landen op het gebied van defensie, veiligheid en cyberveiligheid.  Luister ook | #50 Het deksel op de Poolse en Hongaarse neusIran-deal De Verenigde Staten sluiten het liefst zo snel mogelijk een Iran-deal. Heeft Iran zelf ook haast? Of hebben ze hun ogen gericht op China? Dat vragen we aan politiek analist en Iran-kenner Damon Golriz.Luister ook | #115 'Bad mother-truckers'Postma in Amerika De Amerikaanse congresverkiezingen zijn pas in november. Maar in Texas is de verkiezingsgekte al begonnen. Daar kun je al stemmen voor de primaries. En bij de Super Bowl was de eerste verkiezingsspot te zien. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de Oekraïense kwestie heeft Joe Biden makkelijk praten. De lopen van de Russische tanks staan niet op de Verenigde Staten gericht, en handelsbetrekkingen hebben Amerika en Rusland nauwelijks. Tussen Europa en Rusland zit dat totaal anders – die hebben enorme handelsbelangen. Oorlog en sancties zouden voor de Russen en voor ons desastreus zijn.  Poetin en de Europese leiders, Macron en Scholz,, maar ook Rutte, hebben ongetwijfeld een calculator, een stukje papier, een potlood en een vlakgommetje op hun bureau liggen om de consequenties van hun militaire tromgeroffel uit te rekenen. Poetin, schrijft diplomatiek correspondent Steve Erlanger van de New York Times, heeft twee opties: ofwel hij verovert Oekraïne, of hij behoudt de handelsrelatie met Europa. Allebei is onmogelijk,  Die handelsrelatie is enorm. De belangrijkste Russische exportartikelen zijn natuurlijk olie en gas, en Europa neemt, als grootste handelspartner van Rusland, daar zoveel van af dat de economie zonder die export in elkaar zou storten. De verkoop van Russische fossiele brandstof aan China, die de laatste jaren enorm is opgevoerd, kan het verlies aan Europese klandizie bij lange na niet compenseren.  Het zou ook voor Europa rampzalig zijn. Nederland, bijvoorbeeld, heeft een robuust handelsoverschot met Rusland. Door het wegvallen van Rusland als markt gaan we niet failliet, maar het is wel een gevoelige dreun. Toch is het voor Rusland ernstiger, want behalve China heeft het geen snel te ontwikkelen, potentiële nieuwe markten.  Alleen de dreigende economische ravage is al een goede reden om van oorlog af te zien. Maar het geeft ook een inkijkje in de rol van Amerika. Poetin beschouwt alleen Biden als echt serieuze gesprekspartner, omdat alleen die, als leider van de grootste militaire mogendheid en de NAVO, de voor Rusland verlossende woorden kan spreken dat Oekraïne geen NAVO-lid wordt. Voor Biden gaat het in de eerste plaats om de suprematie van Amerika in het geopolitieke spel. Daarbij heeft het Europese economische belang niet de hoogste prioriteit, wat bijvoorbeeld blijkt uit zijn dreigement om Nord Stream 2 niet in gebruik te nemen. Terwijl hij er niet over gaat – het is een Russisch-Duits project.  Beteugeling van de Oekraïense crisis is primair een zaak tussen Rusland en Europa. Het is goed dat Macron en Scholz zich zo uitsloven. Een beleefd telefoontje met Biden om zich een beetje gedeisd te houden zou geen kwaad kunnen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is erop of eronder voor de Europese Unie in het conflict rond Oekraïne. De Franse president Macron doet zijn uiterste best om de gemoederen te bedaren. En het verdrag van Maastricht viert deze week zijn dertigste verjaardag. Lukt het de Europese Unie om te laten zien wat ze waard is? Te gast is Mathieu Segers, hoogleraar Hedendaagse Europese Geschiedenis aan Maastricht University en maker van de podcast Café Europa. Luister ook | Alles wat je moet weten over de Oekraïnecrisis. Met Hammelburg, De Wijk en Hahn. Europa Update Het was weer een week voor diplomatieke krachtmetingen in Europa, en dat gold vooral voor Macron. Hij was bij Poetin, bij de Oekraïnse president Zelenski, en belde met Verder overlegt hij met de 'Weimar Dreieck' én in het Normandië-format met Duitsland.  Macron schaakt op allerlei borden tegelijk.  Luister ook | #49 Een overvloed aan Europese studenten De Indische Doofpot De Verjaringswet uit 1971 moest verhinderen dat oorlogsmisdaden niet zouden verjaren. Dat gebeurde ook, met één uitzondering. De misdaden uit de dekolonisatieoorlog met Indonesië. Te gast onderzoeksjournalist Maurice Swirc, die schreef een boek over hoe het kan dat die misdaden nooit zijn vervolgd.  Luister ook | #114 De strijd tegen keizer Trump Postma in Amerika Dat Trump documenten uit het Witte Huis mee naar huis nam, krijgt een serieuzer vervolg. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steun onder de bevolking is de basis van het coronabeleid. Een snel groeiende meerderheid is van mening dat de pandemie is veranderd in een endemie, al is de wetenschap nog niet zo ver. Maar de protesten nemen toe, en de marge waarbinnen regeringen, wetenschappers en de gezondheidszorg manoeuvreren wordt met de snelheid van het geluid kleiner. De ontwikkelingen in Canada zijn evenzeer een teken aan de wand als de razend populaire actie van Mona Keijzer.  In Canada, waar de vaccinatiecampagne, met ruim 84 procent, goed is geslaagd, barstte totaal onverwacht de protestbom in Ottawa. Vrachtautochauffeurs, woedend over de vaccinatieplicht bij transporten naar de Verenigde Staten, trokken massaal naar de hoofdstad, blokkeerden overal het verkeer en begonnen een toeterconcert dat nooit meer leek te stoppen. Er waren meer truckers dan politieagenten, en dus kondigde de burgemeester de noodtoestand af. Het was inmiddels niet meer een demonstratie, maar een bezetting. Dit ‘Vrijheidskonvooi,’ uitstekend georganiseerd en gefinancierd, trok allerhande andere groepen aan, van de inmiddels bekende holocaust-vergelijkers tot neonazi’s met hakenkruisvlaggen, ultrarechtse activisten – kortom, het beeld van het keurige Canada liep behoorlijke averij op.  Van de zuiderburen kwam onmiddellijk steun. Donald Trump noemde premier Trudeau ‘een extreemlinkse gek,’ die Canada ‘heeft vernietigd met zijn krankzinnige vaccinatieplicht.’ De Texaanse minister van justitie prees de ‘patriottische’ Amerikanen die geld hadden overgemaakt aan de Canadese truckers. En het protest breidde zich uit naar Toronto, Edmonton, Halifax en Vancouver.    Die woede en agressie hebben natuurlijk verschillende bronnen. Het is een ideale actie voor anti-vaxxers, maar er zijn ook heel veel doodgewone burgers die vinden dat het afgelopen moet zijn met de coronamaatregelen. Die beweging begint een universeel karakter te krijgen. En dat zie je ook in de actie van Mona Keijzer. Haar inzet is wat minder radicaal, want de afschaffing van de coronapas is een eis die op niet al te lange termijn ongetwijfeld toch wel in vervulling gaat. De formulering lijkt wél op het Canadese protest: ‘Overal gaat de maatschappij weer open, behalve in betwetersland Nederland.’   Tekenend is, behalve de honderdduizenden Nederlanders die haar petitie tekenen, een peiling die het Dagblad van het Noorden hield over de vraag of zij gelijk heeft. 79 procent van de deelnemers vond van wél. Dat is echt veel. Nederland gaat de komende week verder open. Net op tijd, want voordat je het weet, heb je Canadese toestanden. Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.

SP-senator Tiny Kox is gekozen tot voorzitter van de parlementaire vergadering van de Raad van Europa. Hij treedt aan in een tijd waarin ook de Raad wordt geconfronteerd met de Oekraïnecrisis. Maar er zijn ook zorgen over Turkije en Bosnië-Herzegovina. Hij roept op tot het leveren van verstand en diplomatie, niet op het leveren van wapens. Luister ook | Alles wat je moet weten over de Oekraïnecrisis. Met Hammelburg, De Wijk en Hahn. Europa Update De Oekraïense hoofdstad Kiev was het diplomatieke epicentrum van de wereld deze week. Wereldleiders kwamen en gingen. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn was erbij. Hij omschrijft vooral de manier waarop premier Rutte en minister Hoekstra werden ontvangen als een 'stoelendans'. Luister ook | #48 Europese veiligheid en de aanhoudende Russische dreiging Olympische Spelen De Olympische Spelen in Beijing gaan vrijdag van start. De Spelen worden overschaduwd door corona en diplomatieke boycots. Bij de vorige Spelen van Beijing in 2008 was het beeld van China nog heel anders. Te gast is voormalig China-correspondent Oscar Garschagen. Luister ook | #113 Biden valt uit zijn rol Postma in Amerika Gerrymandering is een begrip dat Democraten altijd woest maakt. Het zijn immers de Republikeinen die het vaak toepassen. Maar nu doen de Democraten het opeens zelf. Het was ook de week waarin de Democraten zich rot schrokken. Een senator belandde in het ziekenhuis waardoor de partij zijn meerderheid in de Senaat opeens kwijt was. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met zijn 58 jaar is Viktor Orbán oud genoeg om de Hongaarse toetreding tot de NAVO, in 1999, en tot de EU, in 2004, te hebben meegemaakt, maar tijdens de Hongaarse Opstand van 1956 was hij nog niet geboren. Zijn illustere voorganger Imre Nagy, door de Russen geëxecuteerd, en verzets-kardinaal Mindszenty, die de Amerikaanse ambassade in Boedapest binnenvluchtte en daar vijftien jaar zou blijven, kent hij alleen uit de verhalen.  De Russische bezetting, het neerslaan van de opstand op 4 november 1956 door het Sovjetleger, de minstens 6.000 doden en 13.000 arrestaties – het zijn de macabere herinneringen van een Oostblokland dat zich vergeefs uit de Russische wurggreep trachtte te ontworstelen. Orbán noemt het de strijd tegen het communisme, en voor hem zijn de Sovjets van toen niet de Russen van nu. Voor veel Hongaren is dat lariekoek en moet het een gruwel zijn dat Orbán de schoothond is van Vladimir Poetin.  Feit is dat Orbán meer is dan de luis in de pels van NAVO en EU. Hij noemt de kwestie-Oekraïne een Amerikaans-Russisch conflict. Hij steunt, tot ontsteltenis van de westerse wereld, maar tot grote tevredenheid van Poetin, de Servische enclave Republika Srpska in Bosnië. Hij koopt een Russische kernreactor en méér aardgas, en bestelt massaal het Russische Sputnik-vaccin. Hij houdt immigratie tegen, discrimineert homo’s en transgenders, kijkt neer op de liberale democratie, zoals wij die kennen, en noemt zijn land trots een onliberale democratie. Een autocratie, dus, naar voorbeeld van zijn inspirator en vriend Donald Trump. Trump steunt hem  en zijn Fidesz-partij voor de verkiezingen van begin april, en overweegt campagne voor hem te komen voeren. Voor wat hoort wat, want Orbán steunde Trump in 2020.  De oppositie, een combinatie van zes partijen, staat in de peilingen ongeveer gelijk met Orbáns populistische coalitie. Maar er is gegronde vrees voor fraude, zoals dat sinds de laatste echt democratische verkiezingen in 2010 steeds gebeurt. Orbán voegt elke keer trucs toe aan zijn arsenaal. Zo legaliseerde hij ‘verkiezingstourisme’: Hongaren en etnisch-Hongaren die in grensstaten wonen, kunnen zich inschrijven en meestemmen in ‘swing states’ in het thuisland. In de Hongaarse verkiezingen wordt het erop of eronder. De EU en Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa moeten alles op alles zetten om een leger waarnemers te sturen. Dat zijn we verplicht aan de oppositie, en al die Hongaren die zich 1956 wél herinneren. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In tijden van oplopende geopolitieke spanningen en dreigend conflict is de rationele oplossing: een alliantie. Vandaar dit ongebruikelijke verbond van ALLE geopolitieke podcasts van BNR in één in deze Oekraïne Special. Aan tafel bij Roos Abelman: Rob de Wijk, Bernard Hammelburg en Geert Jan Hahn. Wat is de kern van het conflict over Oekraïne, welke rol speelt de EU, was die speech van Biden over de gevolgen van een ‘minor incursion’ nou briljant of idioot, en wie trekt er in deze ruzie aan het langste eind? Je hoort het in deze eenmalige special van de geopolitieke podcasts van BNR. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Juist nu Europa bedreigd wordt door het conflict aan de grens met Oekraïne, blijven de Europese landen verdeeld over het antwoord daarop. Minister Hoekstra noemde de EU ‘eensgezind’, toch is er nog geen akkoord. Bernard Hammelburg praat erover met Rem Korteweg, senior onderzoeker Europa van Instituut Clingendael. En Europa-verslaggever Geert Jan Hahn heeft het laatste nieuws. Luister ook | Als de Russen (online) komen Italiaanse presidentsverkiezingen Italië kiest, op bijna Vaticaanse wijze, een nieuwe president. Meer dan duizend afgevaardigden zijn al sinds maandag bij elkaar in Rome om een keuze te maken. De grote vraag is of ‘Super Mario’ Draghi het roerige premierschap opgeeft voor het rustige presidentschap. Te gast is Catherine de Vries, hoogleraar politicologie aan de Bocconi Universiteit van Milaan. Lees ook | Van premier tot president: verruilt Draghi zijn functie? Postma in Amerika President Biden mag een rechter gaan kiezen voor het Hooggerechtshof nu Stephen Breyer heeft aangekondigd met pensioen te zullen gaan. Biden wordt nu geconfronteerd met een verkiezingsbelofte, die hij deed tijdens de voorverkiezingen deed in South Caroline: het benoemen van een zwarte vrouw. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nou, nou, zeg, wat een kinderachtige klaagzang uit de Kamer. Over lekken. Alsof daar iets mis mee is. Alsof die 150 Tweede Kamerleden niet over minstens zulke goede bronnen beschikken als de journalisten. Hoort de Kamer als eerste te worden geïnformeerd? Natuurlijk, maar als dat zo is, waarom verwijzen zoveel Kamerleden in hun vragen dan zo vaak naar politieke primeurs van diezelfde media?  Lekken zijn zo oud als de politiek, en ze horen er gewoon bij. Soms zit er een boze bron  achter. De Pentagon Papers, bijvoorbeeld, die ambtenaar Daniel Ellsberg in 1971 lekte, en waaruit bleek dat de Amerikaanse regering al lang wist dat de oorlog in Vietnam niet winbaar was. Of Deep Throat, de bron van het Watergate-schandaal. Of een MI6-spion, die in 2005 lekte dat premier Tony Blair al negen maanden voor de inval in Irak wist dat daar geen massavernietigingswapens waren. Of de formatie voor Balkenende II, in 2003, toen het CDA zoveel informatie lekte dat de PvdA buiten spel kwam te staan en de VVD binnen glipte.  In de Amerikaanse media wordt vaak als bron ‘een hoge regeringsfunctionaris’ genoemd. Met regelmaat is dat een minister, die zelf een belangrijke onthulling lekt om te kijken hoe een voornemen van de regering bij politiek en publiek valt. Als de reacties negatief zijn, gaat het voornemen van tafel, en wordt de zaak afgedaan als fake nieuws. Amerikanen doen ook nauwelijks aan embargo’s. Als de president zijn state-of-the-union toespraak houdt, worden de belangrijkste stukken tekst al van tevoren naar de media gestuurd.  Nederland worstelt met zijn eigen embargo-cultuur. Jarenlang probeerde het kabinet wanhopig de Troonrede geheim te houden, tot het besef doordrong dat het er niet zoveel toe doet als de politieke voornemens al voor Prinsjesdag bekend zijn. In de kwestie van de corona-persconferenties, waarover een anti-lek motie werd aangenomen, spelen waarschijnlijk meerdere factoren een rol. In de eerste plaats, op z’n Amerikaans, het meten van de temperatuur onder het volk. Als blijkt dat de quarantaineregeling in het onderwijs zowat tot een opstand leidt, kan de regeling nog even worden bijgeschaafd. Als 20 uur voor de naar vertier smachtende burger te vroeg is, kan dat nog snel naar 22 uur.  En misschien wel het belangrijkste: als je informatie onder voorbehoud lekt, genereer je extra aandacht. Er zijn meer mensen die nieuwsgierig zijn of de geruchten kloppen, en dus trekt de persconferentie meer kijkers. Wat héét – miljoenen meer. Waaronder 150 Kamerleden die de beledigde onschuld spelen.   Over Bernard Hammelburg Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.See omnystudio.com/listener for privacy information.