Bureau Buitenland

En: Özcan Akyol vertelt over Kemal Atatürk. (01:00) Turkije verdeeld over steun Palestijnen President Erdogan verraste vriend en vijand door Hamas een bevrijdingsorganisatie te noemen. De Turkse leider koos na de aanslagen van 7 oktober juist voor een bemiddelende rol in het conflict. Maar de laatste tijd lijkt de toon van Erdogan scherper te worden tegen Israël. Onder de Turkse bevolking is er juist verdeeldheid over de vraag of Palestijnen door Ankara gesteund moeten worden, legt VPRO-journalist Cevahir Varan uit.     (14:08) Nationaal Eiwitplan Denemarken  Denemarken komt als eerste land ter wereld met een Nationaal Actieplan voor meer plantaardige eiwitten op het bord. Volgens het ‘Food Action Plan’ moet de klimaatvoetafdruk van de landbouw naar beneden. Denemarken-kenner René Passet over dit ambitieuze plan en de voortrekkersrol van de Denen in Europa.     (21:48) Europa draait door: Honderdjarig jubileum Turkije  Deze week ontvangen Tim de Wit en Arend-Jan Boekestijn televisiemaker Özcan Akyol. Hij vertelt over de rol van de nationale held Kemal Atatürk, die nog altijd belangrijk is in het moderne Turkije.    Presentatie: Chris Kijne

En Orkaan blaast flamingo's tot aan Wisconsin. (00:52) Amerikaanse lessen voor Israël De Israëlische krijgsmacht lijkt de Gazastrook met grondtroepen te willen invallen. Vannacht was er de eerste gerichte operatie met tanks ter voorbereiding naar de “volgende fase van de gevechten”. Israëlische commandanten zeggen dat Amerikaanse officieren betrokken zijn bij de planning. Het Amerikaanse leger voerde in het Iraakse Falluja zelf een bloedige stadsguerrilla in 2004. VRT-journalist en defensie-deskundige Jens Franssen volgde toen de gevechten. Aan hem vragen we wat we ons bij zo'n stadsoorlog moeten voorstellen. (12:36) Sprankje hoop op vrede in Soedan Na zes maanden gaat de machtsstrijd in Soedan nog onverminderd door. Maar toch lijken de vechtende partijen bereid om elkaar te spreken. Beiden sturen een afvaardiging naar het Saudische Jeddah om te praten. Thirsa de Vries, van vredesorganisatie PAX, over de gevechten en de kans op vrede. (21:03) Buitenland Uitgelicht: Amerika Vogelaars in de VS gaan uit hun dak. Door orkanen worden vogels weleens meegesleurd naar andere delen van het grote land, ver buiten hun leefgebied. Dit keer keken de natuurliefhebbers wel heel gek op toen ze een roze vogel op lange poten voorbij zagen vliegen. VPRO-journalist Christianne Alvarado over dit merkwaardige fenomeen en de hype erom heen. Presentatie: Tim de Wit.

En een bijzonder nieuw woordenboek in Japan. (01:00) Russische spionnen ongemoeid in Brussel Belgische inlichtingendiensten waarschuwen voor spionageactiviteiten van Russische diplomaten bij de Europese Unie. En toch worden de Russen ongemoeid gelaten door de EU. Onderzoeksjournalist Lars Bové zocht voor de Belgische krant De Tijd uit waarom. (10:24) Groeiende anti-Israëlkritiek in VS Amerika staat van oudsher bekend als een loyale bondgenoot van Israël. President Joe Biden benadrukte dat nog eens tijdens zijn recente bezoek aan Tel Aviv. Maar niet iedereen is daar even blij mee: grote groepen studenten en liberale joden in de VS keren zich tegen het huidige Israëlbeleid. Correspondent Karlijn van Houwelingen over de trend in Amerika. Buitenland Uitgelicht: Japan Een nieuw Japans woordenboek voor het vocabulaire in manga en anime. Liefhebbers hebben nu eindelijk een document om moeilijke woorden op te zoeken. Anoma van der Veere over dit bijzondere initiatief.  Presentatie: Chris Kijne

En ophef over de verdachte vrijgevigheid van grote Chileense bedrijven. (00:49) Duitse 'nieuwkomer' Wagenknecht populair Sahra Wagenknecht was tot voor parlementslid voor de radicaal-linkse Die Linke, maar sinds gisteren heeft ze zich met een aantal van haar collega-volksvertegenwoordigers afgesplitst. Ze begint aan een nieuwe beweging op teleurgestelde Duitse kiezers.  En die lijken volgens de laatste peilingen hiervoor te porren. Duitslandkenner en journalist Ulrike Nagel over de populaire politicus. (10:53) Eén jaar Sunak: de eerste barsten Rishi Sunak zit in al een jaar aan het roer als minister-president van zijn land. De Britse politicus is gekozen na een roerige periode binnen zijn conservatieve regeringspartij. Maar onder leiding van Sunak dalen de Tories in de peilingen. Er klinkt ook onvrede bij zijn partijgenoten, zeker nu aartsrivaal Labour twee districten afsnoept in tussentijdse parlementsverkiezingen. Oud-correspondent Verenigd Koninkrijk Hieke Jippes over de spanningen binnen Sunaks partij.  (21:42) Buitenland Uitgelicht: Chili Teletón, de jaarlijkse inzameling voor Chilenen met een handicap is elk jaar heel populair in het land. Maar dit jaar ontstond er ophef over de verdachte vrijgevigheid van grote Chileense bedrijven. Correspondent Boris van der Spek legt uit waarom het Latijns-Amerika hierover valt. Presentatie: Tim de Wit.

En Italië is in rep en roer over een blauwe krab! (00:51) Zowel Rusland als Oekraïne intensiveren eigen offensieven De winter nadert en in Oekraïne voelen ze dat nu heel nabij. De Russen zetten vol in op de verovering van de Oostelijke stad Avdiivka. En Oekraïners slaan op hun beurt toe met aanvallen langs de Dnipro-rivier. Intussen maakt president Zelensky zich op voor een belangrijke vredestop in Malta om de steun te winnen van landen in de Global South. Met Oost-Europa verslaggever Michiel Driebergen bespreken we de laatste ontwikkelingen. (09:03) Hoever durft Iran te gaan in confrontatie met Israël? Na de bloedige aanval van Hamas op het Israëlische muziekfestival sprak de Iraanse leider Khamenei zijn bewondering uit. En sindsdien klinkt er weer volop dreigende taal richting aartsvijand Israël. Via steun aan Hezbollah en Hamas mengt Iran zich volop in de oorlog, maar blijft zelf nog buiten zicht. Hoeveel controle heeft Iran over de bondgenoten in de regio? En wat betekenen de oplopende spanningen voor Libanon, waar de strijd tussen Israël en Hezbollah grote gevolgen heeft? Te gast zijn Iran-kenner Peyman Jafari en Nieuwsuur-verslaggever Zainab Hammoud, net terug uit Zuid-Libanon. (21:43) Buitenland Uitgelicht: Italië De spaghetti alle vongole komt in gevaar, door een ongewenste indringer in de Italiaanse lagunes. Collega Sonja Pleumeekers, die voor Bureau Buitenland Italië volgt, vertelt er meer over. Presentatie: Tim de Wit

En hoe populair is Hamas in de Gazastrook? (01:15) Argentijnse Trump doet gevestigde orde beven Argentijnen maken zich op voor de belangrijkste verkiezingen in tijden. Het land zucht al jaren onder economische malaise. Nu is er een presidentskandidaat die zich afzet tegen de gevestigde traditionele partijen: Javier Milei belooft op radicalewijze het land op sleeptouw te nemen. Geroemd om zijn Trumpiaanse stijl is deze politieke outsider grote kanshebber om straks het roer over te nemen. We blikken vooruit op de Argentijnse presidentsverkiezingen met correspondent Remi Lehmann.  (11:23) Stemmen uit Gaza De Gazastrook wordt nu al bijna twee weken lang gebombardeerd door het Israëlische leger na de bloedige aanval van Hamas. Het dodenaantal blijft oplopen, ook is er gebrek aan water, voedsel en stroom. Dat laatste zorgt ervoor dat families en hulporganisatie soms dagenlang geen contact kunnen krijgen met hun geliefde en werknemers in Gaza. Verslaggever Edwin koopman laat stemmen uit het oorlogsgebied horen.  (20:23) Buitenland Uitgelicht: Europa draait door  In de nieuwe aflevering van onze podcast Europa draait door is voormalig Israël-correspondent Derk Walters te gast. Daarin aandacht voor de macht van Hamas: hoe populair is Hamas nou in Gaza zelf?  Presentatie: Tim de Wit.

En in Engeland liggen veel dialecten op sterven. (00:32) Zal Hezbollah ingrijpen in de oorlog tussen Israël en Hamas? ‘Als de tijd voor actie komt, zijn wij er klaar voor’, zei de militante groepering Hezbollah over de mogelijkheid dat zij mee zou strijden aan de zijde van Hamas. Nu de onrust aan de grens tussen Libanon en Israël toeneemt, stijgt ook de vrees voor escalatie. Hoe groot is de kans dat Hezbollah zich echt in de oorlog zal mengen? En hoe nauw is de samenwerking met Iran? Daarover Reinoud Leenders, Hezbollah-deskundige en onderzoeker verbonden aan het King's College in Londen.  (14:05) Argentijns dorp in Calabrië In het zuiden van Italië hoor je steeds vaker Spaans. Hele groepen Argentijnen strijken neer in Calabrië. Correspondent Angelo van Schaijk zocht deze nieuwe Italianen op in San Lucido, die via hun voorouders aanspraak maken op een Italiaans paspoort. (22:39) Buitenland Uitgelicht: VK  Het Yorkshire dialect is aan het uitsterven, net als veel andere Engels dialecten. Correspondent Anne Saenen vertelt over een poging om dat tegen te gaan. Presentatie: Sophie Derkzen.

En wie gaat Maduro verslaan? (00:27) Bombardement Gazaans ziekenhuis leidt tot woede en protest in regio Het is inmiddels ruim 15 uur geleden dat het bombardement op het Al Ahli-ziekenhuis in de Gazastrook die volgens lokale autoriteiten tot zeker 500 doden leidde. Hoewel de precieze toedracht nog onduidelijk is, zorgt deze ramp tot veel woede en protest in omringende landen. Daarover correspondent Ruth Vandewalle. (07:56) Oorlogswetgeving voor Hamas én Israël Oud-hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof Luis Moreno Ocampo twittert dat allebei de partijen in het gewapend conflict in Gaza en Israël zich schuldig lijken te maken aan het schenden van het internationaal recht. Maar hoe onderzoek je zulke misdaden? En hoe reëel is het om te verwachten dat verdachten zich moeten melden bij het Internationaal Strafhof in Den Haag? Hoogleraar militair recht Marten Zwanenburg is hierover te gast. (16.21) Wie gaat Maduro verslaan? Venezuela staat aan de vooravond van voorverkiezingen van de gezamenlijke oppositiepartijen, komende zondag. Dan moet duidelijk worden wie het volgend jaar namens de hele oppositie gaat opnemen tegen de almachtige Nicolas Maduro. Regering en oppositie in Venezuela hebben namelijk een akkoord bereikt over het houden van vrije presidentsverkiezingen eind volgend jaar. Verslaggever Edwin Koopman stapte in de auto met politicoloog Carlos Romero en maakte een politieke roadtrip langs de partijkantoren in de hoofdstad Caracas. Presentatie: Sophie Derkzen

En een Turks model komt in de problemen na rondlopen in bikini. (00:34) Oekraïne wil Amerikaanse steun niet verliezen Nu alle ogen gericht zijn op de oorlog tussen Israël en Gaza en een mogelijke uitbreiding van het conflict, begint men zich zorgen te maken in Kyiv. Kan Oekraïne straks nog wel rekenen op Amerikaanse steun, die zo belangrijk is in de oorlog tegen Rusland? Vooral nu de Verenigde Staten struikelen over binnenlandse thema’s. Daarover Oost-Europa verslaggever Michiel Driebergen en Casper Thomas, oud-correspondent Amerika voor de Groene. (20:48) Buitenland Uitgelicht: Turkije In onze rubriek Uitgelicht aandacht voor een Turkse bikini-activiste die vrouwenrechten op de kaart wil zetten. Collega Cevahir Varan praat ons bij. Presentatie: Tim de Wit.

En Gambiaanse rapper met groene plannen.  (00:43) Politieke omslag in Polen Het werden de belangrijkste verkiezingen in Polen sinds de val van het communisme genoemd, en de opkomst doet daar eer aan. Sinds 1989 gingen niet zoveel mensen het stemhokje in. Met als resultaat dat regeringspartij PiS flink moet inleveren. Dat is goed nieuws voor de oppositie, want de kans is groot dat zij nu een regering kunnen vormen om hun beloofde koerswijzigingen door te voeren. We bespreken het met journalist Dore van Duivenbode. (09:27) Woede op Netanyahu In Israël groeit de druk op premier Netanyahu. Veel Israëli's nemen het hem kwalijk dat het leger de bloedige aanval van Hamas niet zag aankomen. Progressief-liberale Israëli's, die al veel langer kritisch zijn op Netanyahu en zijn extreemrechtse beleid, zijn zelfs tegen een mogelijk grondoffensief, en pleiten voor een andere oplossing voor het conflict. Daarover is te gast Erella Grassiani, een Nederlands-Israelische antropoloog aan de UvA en medeoprichter van platform Gate 48, dat oproept tot een einde aan de bezetting van Palestijnse gebieden. (21:31) Buitenland Uitgelicht: Gambia In de rubriek Uitgelicht aandacht voor een Gambiaanse rapper met groene plannen. Daarover correspondent Joost Bastmeijer. Presentatie: Tim de Wit.