Bureau Buitenland

En: Zweedse gamers zijn klaar met seksistische scheldpartijen (00:59) Groene praatjes vullen geen gaatjes in het klimaatbudget De eerste dag van de klimaattop in Dubai leidde gelijk al tot een grote doorbraak: het instellen van een schadefonds voor de gevolgen van klimaatverandering in armere landen. Maar wie trekt de portemonnee voor het verminderen van de wereldwijde CO2-uitstoot? Directeur van het Sustainable Finance Lab Rens van Tilburg is net terug van de COP en vertelt wat hij gehoord heeft.   (12:38) Argentinië zet zandzakken voor de deur bij inauguratie Zondag wordt Javier Milei beëdigd als de nieuwe president van Argentinië. Hij won stemmen met radicale ideeën, maar gaat hij die ook allemaal uitvoeren? Verwacht wordt dat vakbonden hun messen zullen slijpen. Argentiniëkenner Michiel Baud over hoe rechts Milei in werkelijkheid zal zijn.   (22:08) Buitenland Uitgelicht: Zweden Zweedse gamers zijn er helemaal klaar mee: uitgescholden worden omdat ze vrouw zijn. Daarom hebben ze nu een woordenboek uitgebracht gevuld met die scheldwoorden, met de boodschap deze woorden niet meer te gebruiken. Zweden-correspondent Tjade Michels heeft het woordenboek bestudeerd en praat ons bij.   Presentatie: Tim de Wit

En in Canada wordt een bijna-uitgestorven taal nieuw leven ingeblazen. (00:49) Vrachtwagenchauffeurs blokkeren de Pools-Oekraïense grens Kilometerslange files aan de Pools-Oekraïense grens, waar Poolse vrachtwagenchauffeurs hun vrachtwagens uit protest op de weg hebben gezet. Oekraïense chauffeurs moeten daardoor dagen en soms zelfs weken wachten voordat ze de grens kunnen oversteken. Correspondent Michiel Driebergen legt uit waarom de Poolse chauffeurs dwarsliggen. (07:00) Twee keer nee uit Boedapest richting Oekraïne In Kyiv zijn de ogen nerveus op Brussel gericht. Op de EU-top volgende week besluiten de lidstaten over nieuwe financiële steun aan Oekraïne én over het starten van onderhandelingen voor EU-lidmaatschap van het land dat dolgraag bij Europa wil horen. Maar de Europese droom van Oekraïne dreigt in duigen te vallen, want ten aanzien van beide onderwerpen klinkt vanuit Boedapest een aanhoudend ‘nee’. Waarom zet Orbán zijn hakken in het zand, en kan hij nog op andere gedachten worden gebracht? Correspondent Tijn Sadée praat ons bij vanuit Hongarije. (21:05) Buitenland Uitgelicht: Canada Veel van de First Nation-talen in Canada worden met uitsterven bedreigd. Correspondent Tom Bijvoet vertelt over een poging om een van deze talen te redden.  Presentatie: Sophie Derkzen

En in Mexico maken ecologen zich zorgen om de schattige axolotl! (00:43) Schaakspel Israël & Hamas Nu de gevechten in Gaza zijn hervat, richt het Israëlisch leger zich op het zuiden. Intussen klinken alarmbellen vanuit de Verenigde Staten: minister van Defensie Lloyd Austin waarschuwt Israël voor een strategisch verlies. Hoe succesvol is het Israëlisch leger nog? En wat is de strategie van Hamas in deze fase van de oorlog? We vragen het Midden-Oostendeskundige Mouin Rabbani.  (11:46) De stevige grip van de Taliban Toen de Taliban opnieuw aan de macht kwam beloofden ze zich milder en constructiever op te gaan stellen dan voorheen, maar in de afgelopen anderhalf jaar is daar maar weinig van terug te zien. Vrijheden van vooral meisjes en vrouwen werden stap voor stap ingeperkt. Uit recent onderzoek van Afghan Witness blijkt nu dat ook het uitvoeren van lijfstraffen weer aan de orde van de dag is. Wat zegt dat over de Taliban, en waar putten Afghaanse meisjes en vrouwen hun hoop nog uit? We bespreken het met medeoprichter van The Afghanistan Analysts Network Martine van Bijlert. (21:56) Buitenland Uitgelicht: Mexico Mexicaanse ecologen zijn een campagne gestart voor de redding van de axolotl. Dit unieke salamandertje kan belangrijk zijn voor de geneeskunde, maar staat op het punt van uitsterven. Redacteur Edwin Koopman praat ons bij.

En een opvallende fraudezaak in Turkije. (00:46) Op hoeveel steun kan Oekraïne nog rekenen van het Westen? “De winter komt eraan en dat zal de strijd aan het front nog ingewikkelder maken”, zo stelt de Oekraïense president Zelensky. Nu de eerste sneeuw is gevallen wordt het steeds lastiger voor de Oekraïners om dit jaar nog terrein terug te winnen. Maar dat heeft ook te maken met de gebrekkige steun vanuit het Westen, zo stellen de Oekraïners zelf. Wat kan Oekraïne vanuit het Westen nog verwachten? Daarover Han Bouwmeester, hoogleraar militaire wetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie. (11:26) Campagnekoning Trump neemt het op tegen Republikeinse partij Het duurt nog even tot de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2024, maar de interne strijd is al losgebarsten in de Republikeinse partij. Trump staat in de peilingen mijlenver voor op zijn partijgenoten, maar de concurrentie in de partij hoopt de voormalige president nog te kunnen inhalen. Rijke donateurs tasten diep in de buidel om de rechts-populistische politicus alsnog te verslaan in de aanstaande voorverkiezingen. Ook de partijleiding worstelt met steun aan Trump, die verwikkeld is in allerlei rechtszaken. Oud-Amerika-correspondent Casper Thomas van weekblad De Groene Amsterdammer over deze belangrijke fase in de interne Republikeinse strijd. (22:09) Buitenland Uitgelicht: Turkije In de rubriek Uitgelicht aandacht voor een grootschalige en opvallende fraudezaak in Turkije. Daarover redacteur Cevahir Varan, die Turkije volgt.  Presentatie: Tim de Wit

En deed de winst van de PVV de Britten denken aan de Brexit? (00:42) Waar is Sarah #3: Melk en Honing  In de derde aflevering van de zesdelige podcastserie ‘Waar is Sarah?’, arriveren Rob Timmermans en zijn collega’s in de Siciliaanse havenstad Messina. Onder de ruim 400 migranten aan boord is veel vreugde, maar Rob heeft dubbele gevoelens: voor de meesten zal het geen sprookje worden in Europa. Rob ontdekt met podcastmaker Laura Stek dat Sarah en haar moeder waarschijnlijk Nigeriaans zijn. Laura vraagt zich af waarom Nigeriaanse vrouwen, zoals de moeder van Sarah, hun hele leven achterlaten om naar Europa komen.  (24:14) Buitenland uitgelicht: Europa draait door   In de nieuwe aflevering van onze podcast ‘Europa Draait Door’ bespreken Tim de Wit en Arend Jan Boekestijn het Verenigd Koninkrijk. Ook daar bleef de winst van de PVV niet onopgemerkt. Hoe kijken ze naar onze verkiezingen? En deed het de Britten misschien ook wel denken aan de Brexit? Correspondent Arjen van der Horst schuift aan.   Presentatie: Tim de Wit

En gratis geld voor Servische scholieren. (00:38) Wat onze democratie kan leren van Polen en Hongarije Rechtswetenschapper John Morijn doet onderzoek naar de afglijdende rechtsstaat in Polen en Hongarije, waar de positie van rechters en journalisten onder druk kwam te staan. Dat proces van democratische terugval verloopt volgens hem steeds volgens hetzelfde patroon en dus moeten we alert zijn als we dezelfde dingen in ons eigen land zien gebeuren. Na de overwinning van Wilders waarschuwt hij ook Nederland. Waar baseert hij zijn vrees op? John Morijn, hoogleraar bij Princeton University en Rijksuniversiteit Groningen, is te gast.   (11:29) Hennepvrees in Duitsland Duitsland gaat het gebruik van marihuana gedeeltelijk legaliseren. Toch zijn de gebruikers niet blij, want er zijn strenge voorwaarden verbonden aan het opsteken van een jointje. Verslaggever Edwin Koopman bezocht het Berlijnse hennepmuseum om te spreken met de pleitbezorgers van vrije marihuana, en maakte een reportage.   (20:51) Buitenland Uitgelicht: Servië Servische middelbare scholieren kunnen in de komende dagen 10.000 dinar – zo’n 85 euro – krijgen. De president heeft aangekondigd dat de regering ze dat geld gratis gaat uitdelen. Maar niet iedereen is enthousiast: de actie vindt namelijk vlak voor de verkiezingen plaats. Journalist Arja Mari belicht de situatie.   Presentatie: Sophie Derkzen

En in San Francisco geven bibliotheken gratis boeken weg aan verslaafden. (00:51) Kremlin duimt voor Wilders  Als eerste werd PVV-leider Geert Wilders op de verkiezingsavond van de 22ste november gefeliciteerd door de Hongaarse premier Viktor Orbán. Al vrij snel volgden de andere geestverwanten aan de politieke rechterzijde met hun gelukwensen aan de Nederlandse politicus. Maar ook buiten de EU kan de verkiezingswinst op warme belangstelling rekenen. In Moskou reageren ze voorzichtig opgetogen op de zevenendertig zetels winst van Wilders. De stille hoop is dat Nederland zich aansluit bij het Europese blok dat het Kremlin gunstiger gezind is. Ruslandkenner Hubert Smeets over de Russische reactie op de Nederlandse stembusgang. (11:46) Moldavië worstelt nog altijd met tuberculose Moldavië, aan de rand van Europa, is hard bezig tbc te bestrijden. Het land wil in 2030, tegelijkertijd met toetreding tot de EU, tuberculosevrij zijn. Maar of die ambitieuze doelstelling gehaald gaat worden is nog maar de vraag: het arme land worstelt met corruptie en grenst bovendien aan Oekraïne, waar de helft van de tbc-patiënten door de oorlog over het hoofd wordt gezien. Journalist Janneke Juffermans nam een kijkje in het Oost-Europese land. (21:45) Uitgelicht: Verenigde Staten  In San Francisco geven bibliotheken gratis boeken weg aan verslaafden. Het is een initiatief in de strijd tegen de hardnekkige drugsproblemen in de metropool. Hoe de bibliothecarissen dat proberen te bereiken legt correspondent Mari Meyer uit.    Presentatie: Sophie Derkzen

En Spaanse narco spant rechtszaak aan om imago te redden. (00:32) De opties voor Netanyahu Het bestand tussen Hamas en Israël is met twee dagen verlengd. Dit moet de vrijlating mogelijk maken van nog eens twintig gegijzelden van Hamas in ruil voor Palestijnse gevangenen. De druk op Benjamin Netanyahu om het bestand nog verder te verlengen is groot, maar is dat ook in Netanyahu’s eigen belang? We bespreken het met hoogleraar Joodse Studies Bart Wallet van de Universiteit van Amsterdam. (12:11) Oppositieleden verdwijnen in Zimbabwe In Zimbabwe worden prominente oppositieleden gearresteerd, ontvoerd, of zelfs dood teruggevonden. En doordat de afgelopen verkiezingen volgens critici onrechtmatig zijn verlopen, gaan de Zimbabwanen nu vervroegd naar de stembus. Is er daarmee weer hoop voor de democratie in het land? Daarover Hugo Knoppert, die zich met het Zimbabwe Europe Network bezighoudt met de mensenrechtensituatie in Zimbabwe. (22:41) Buitenland Uitgelicht: Spanje Een scène uit de populaire misdaadserie Fariña viel bij een Spaanse crimineel niet goed: hij meent dat zijn imago hierdoor is geschaad. De man, die zelf een cruciaal persoon was in de drugsmokkel in de jaren 80, spant nu een rechtszaak aan. Spanje-correspondent Carlijn Teeven vertelt meer over deze bijzondere zaak. Presentatie: Sophie Derkzen

En is er in Duitsland een einde gekomen aan een televisie tijdperk. (00:43) De ondergrondse bewoners van Avdiivka Rond de stad Avdiivka in de oostelijke regio Donbas vindt momenteel een reusachtige veldslag plaats. De Russen proberen de Oekraïense troepen in het stadje te omsingelen, met enorme verliezen tot gevolg. Zo'n duizend van de oorspronkelijk ruim dertigduizend bewoners zijn achtergebleven in Avdiivka. Zij overleven al bijna twee jaar in de kelders onder hun flatjes. Onze verslaggever Michiel Driebergen zocht deze ‘ondergrondse bewoners’ op. (11:23) Diepe begrotingscrisis brengt Duitse coalitie aan het wankelen Na een uitspraak van het Duitse constitutionele hof ontstond plots een gapend gat in de begroting van bondskanselier Olaf Scholz. Want zestig miljard aan investeringen in de Duitse economie, gefinancierd met overgebleven geld uit het coronaherstelfonds, zijn volgens de rechtbank onrechtmatig. Wat betekent dat voor het Duitsland Instituut. Te gast is Hanco Jürgens (21:19) Buitenland Uitgelicht: Duitsland Het is het einde van een tijdperk voor de Duitsers: Afgelopen zaterdag keeken ze naar de laatste uitzending van het razend populaire ‘Wetten dass’ met de legendarische presentator Thomas Gottschalk. Daarover Duitslandkenner Ulrike Nagel. Presentatie: Sophie Derkzen

(00:46) Waar is Sarah #2: Parallelle werelden In de tweede aflevering van de zesdelige podcastserie ‘Waar is Sarah?’ vaart Rob Timmerman op het reddingsschip ‘Sea Watch 3’ naar de Search and Rescue zone. In dit deel van de Middellandse Zee verkeren veel mensen in rubberen en houten bootjes in grote nood. Via spraakberichten houdt Timmerman contact met Radiomaker Laura Stek. Zo hoort Stek hoe Rob Timmerman op zee de ene redding na de andere uitvoert. Ze vraagt zich af: wat zijn nu eigenlijk de regels op zee? Met hulp van de Italiaanse researcher Angela wordt de zoektocht naar Sarah voortgezet.  (22:46) Buitenland Uitgelicht: Europa Draait Door Het is vrijdag, dus daarom ook uitgebreid aandacht voor onze podcast Europa Draait Door. Deze week bespreken Arend Jan Boekestijn en Tim de Wit de verkiezingswinst van de PVV. Want wat betekent dat voor Europa, en hoe wordt er vanuit Brussel nu naar ons gekeken? Europa-correspondent Kysia Hekster en politiek journalist Kees Boonman schuiven aan.  Presentatie: Sophie Derkzen