De Dag

De koning spreekt morgen, op Keti Koti, mogelijk in navolging van premier Rutte in december ook excuses uit voor het Nederlandse slavernijverleden. Een geschiedenis waarin zijn eigen familie een prominente rol speelt. Persoonlijk is de koning niet verantwoordelijk, maar erfelijk wel - zegt historicus Raymund Schütz in deze podcast. Hij vond, per toeval, het eerste harde bewijs dat de voorouders van de koning geld verdienden aan de slavenhandel. En correspondent Nina Jurna bezocht een dorp in Suriname waar ze een lange en speciale geschiedenis met het Koningshuis hebben. Daar zeggen ze: alles in de koloniale tijd gebeurde uit naam van de koning, dan moeten de excuses ook nu uit zijn mond komen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

De Podcast-aflevering van afgelopen maandag van De Dag heette 'Poetins dreigende stilte na de storm'. We zijn drie dagen verder, en Poetin heeft de stilte doorbroken. Met twee speeches: één voor tv en één voor militairen in het Kremlin. Daarin bedankte hij de Wagner-huurlingen. Poetin heeft gesproken, maar wat hebben we eigenlijk gehoord. We vragen het aan onze Rusland-correspondent Iris de Graaf. En we praten met verslaggever Sander van Hoorn over wat de gevolgen kunnen zijn voor de oorlog in Oekraïne.

NAVO-baas Jens Stoltenberg was gisteren op bezoek in Den Haag, waar hij samen met premier Rutte en zes andere Europese regeringsleiders voorbereidingen trof voor de grote NAVO-top op 11 en 12 juli in Litouwen. Die top staat natuurlijk in het teken van de oorlog in Oekraïne, en de wens van dat land om NAVO-lid te worden. Vóór die top moet ook worden bepaald wie de opvolger van de hoogste baas, secretaris-generaal Stoltenberg, wordt. De grootste kanshebber? Stoltenberg zelf, zo lijkt tot nu toe het beeld in de media. Wat maakt hem dan zo'n goede kandidaat? Daarover vertelt in deze podcast Dick Zandee, defensiespecialist bij Instituut Clingendael. Volgens hem is het proces van benoeming duister, maar kun je uit Stoltenberg en zijn voorgangers wel een profielschets opmaken.

ChristenUnie-leider Mirjam Bikker is niet blij met de provinciale samenwerking van haar partij met de PVV in Flevoland. Ze krijgt er een "naar gevoel" bij, zegt ze, omdat de PVV volgens haar "de democratische rechtsstaat niet erkent". Ze zegt het aan de vooravond van een overleg,  in Flevoland van ChristenUnieleden, die er uiteindelijk over gaan. De ChristenUnie loopt de laatste tijd vaker aan tegen de vraag of de principes van de partij niet te veel worden losgelaten om maar bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen, vertelt politiek verslaggever Lars Geerts in deze podcast. Ook bij het Landbouwakkoord, het Groningendebat en vooral het migratie- en vluchtelingendossier zie je een worsteling. Met de nieuwe partijleider nu een tijdje aan het roer, rijst de vraag: hoe principieel is de partij onder Mirjam Bikker en wat betekent dat voor de toekomst van de coalitie? Reageren? mail dedag@radio1.nl

Twee dagen na de razendsnelle opmars van Wagner-troepen richting Moskou, en de daaropvolgende even zo snelle aftocht, is het opvallend stil in Rusland. De Russische bevolking, en de rest van de wereld, zit vol vragen, maar antwoorden zijn er nog nauwelijks. In deze podcast reflecteert Laura Starink, oud-correspondent in Rusland en journalist van het kennisplatform 'Raam op Rusland' op die stilte: de stilte van Poetin zelf, maar vooral ook van de mensen om hem heen. Een stilte die dreigend aanvoelt, zegt ze, want op welke manier zal Poetin zijn land en de wereld duidelijk gaan maken dat alleen hij in controle is? Ook oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif vreest voor de reactie uit het Kremlin op het slagveld. En hij vertelt wat de interne machtsstrijd volgens hem zegt over de kwetsbaarheden van het Russische leger. Want wat doet het met je als je als Russische soldaat in de loopgraven ligt en hoort dat je bazen elkaar in de haren vliegen? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Hij werd gezien als een groot talent binnen de VVD, een mogelijke opvolger van Rutte misschien zelfs; Dennis Wiersma. Maar na terugkerende klachten over grensoverschrijdend gedrag stond zijn functioneren dermate onder druk dat hij gisteravond - met pijn in het hart, zo schreef hij op twitter - zelf besloot om op te stappen als Minister van Onderwijs. In deze podcast vertelt politiek verslaggever en VVD-watcher Wilma Borgman over de worsteling van de VVD met Dennis Wiersma - over wie in de partij heel verschillend werd gedacht. Is hij wel goed begeleid? En wat betekent zijn vertrek voor andere prominente VVD'ers van wie ook bekend is dat ze flink uit hun slof kunnen schieten? Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Morgen en overmorgen komen Greenpeace en omwonenden in actie tegen Tata Steel. Greenpeace bouwt een groot actiekamp om te demonstreren voor 'schone lucht'. De twee cokesgasfabrieken van staalproducent Tata bij IJmuiden moeten zo snel mogelijk aan milieu-eisen voldoen. Tata moet een verbeterplan opstellen. En als het de problemen met de vervuilende installaties niet snel genoeg verhelpt, dan wil de omgevingsdienst dwangsommen opleggen. Of zelfs de vergunning voor de fabrieken intrekken. In het verleden kwam Tata Steel regelmatig weg met ongelukken met grafietwolken en gifuitstoot. Maar het tij is aan het keren, zegt economieverslaggever Rob Koster in deze aflevering van De Dag. En Jaap Venniker, die vlak naast de fabriek woont, vindt dat de meest vervuilende delen van Tata Steel uiteindelijk moeten sluiten.

Het is een week geleden dat een boot vol migranten zonk voor de Griekse kust. Tot nu toe zijn 81 doden geborgen, volgens de VN zijn er nog zo'n 500 vermisten. Mensen die veel geld betalen om vanaf het Afrikaanse continent naar Europa te reizen, in de hoop op een betere toekomst. In Europa blijft het ondertussen vrij stil over alle doden en hun verhaal. Tot frustratie van journalist en oud-correspondent Bram Vermeulen, die meerdere reportages maakte over migranten en bootvluchtelingen. Wat zegt dit over onze verhouding tot migranten? En je hoort ook Tineke Strik, hoogleraar migratierecht en Europarlementariër voor GroenLinks - op dit moment op werkbezoek in Tunesië, waar vandaan ook veel mensen via boten de oversteek wagen. Draagt Europa bij aan de oplossing, of juist aan het probleem?

Landbouwminister Piet Adema staat aan de vooravond van een cruciale week voor het Landbouwakkoord, waar voor het kabinet veel van afhangt. Het is deze week erop of eronder en daarom lichten we in de podcast de twee sleutelfiguren aan de onderhandelingstafel uit. Gisteren een profiel van LTO-voorzitter Sjaak van der Tak, vandaag is het de beurt aan Piet Adema. Politiek verslaggever bij Omrop Fryslân Onno Falkena vertelt over 'minister Piet', zoals boeren Adema op bijeenkomsten in zaaltjes soms noemen. Hij kent Piet Adema nog uit zijn tijd als provinciaal bestuurder in Friesland en volgt de onderhandelingen nauwgezet. Reageren? Mail dedag@radio1.nl

Het is de week van de waarheid voor het Landbouwakkoord, waar voor boeren én voor het kabinet veel vanaf hangt. Na een bewogen onderhandelingsweek vorige week, waarbij de grootste boerenorganisatie LTO wegliep van de onderhandelingstafel maar ook weer terugkeerde, zei voorzitter Sjaak van der Tak dat hij deze week de knoop doorhakt over stoppen of doorgaan. Sjaak van der Tak is een van de belangrijkste personen aan tafel. Hij vertegenwoordigt naar eigen zeggen ongeveer tweederde van de boeren. In deze podcast vertelt Arjan Noorlander, die voor Nieuwsuur het Landbouwakkoord volgt, over de sleutelrol die Van der Tak speelt. Hij is een onverstoorbare, zakelijke een meer dan door de wol geverfde onderhandelaar die - zo lijkt het - doet wat lang onmogelijk leek: de boeren en het kabinet met de neuzen dezelfde kant op krijgen. Reageren? Mail dedag@radio1.nl