Bureau Buitenland

Onder de rechts-conservatieve PiS-partij was Polen nog een paria in de EU, maar inmiddels zijn ze Europa's hoop in bange dagen. Met een groot leger en een duidelijke verdedigingsstrategie. Ook de nieuwe Duitse bondskanselier Friedrich Merz riep het onlangs weer: 'ik ga straks eerst naar Parijs en dan meteen naar Warschau'. Verschuift het centrum van de Europese macht zich naar het oosten? Dat is de vraag die we stellen aan journalist Dore van Duivenbode. (15:38) Japan omringd door kernmachten Met maar drie liefst drie kernmachten als buurland - Rusland, China en Noord-Korea - zit Japan in een lastige positie. Met de groeiende dreiging, groeit ook de noodzaak voor een sterke defensie. Een historisch keerpunt in het van oorsprong pacifistische land. Hoe verhoudt Japan zich in de regio en naar buiten toe? Is het opgewassen tegen de dreiging? Met universitair docent Oost-Azië Studies Casper Wits bespreken we de lastige geografische positie van Japan en de oplopende spanningen. Presentatie: Sophie Derkzen.

Spanningen in Jemen nemen toe Een voor de Houthi’s belangrijke oliehaven in Jemen is door het Amerikaanse leger gebombardeerd. Het was een van de grootste luchtaanvallen van de Amerikanen tot nu toe. Ondertussen ruiken de tegenstanders van de Houthi’s in Jemen hun kans: zou het mogelijk zijn in coördinatie met de VS de Houthi’s te verslaan? In Bureau Buitenland arabist Leo Kwarten over deze mogelijk nieuwe escalatie. (10:59) Leven aan de Koreaanse grens De grens tussen Zuid- en Noord-Korea is een van de strengst bewaakte grenzen ter wereld. De situatie is er heel gespannen: aan beide zijden staan zwaar bewapende militaire eenheden opgesteld achter prikkeldraad, wachttorens en mijnenvelden. Noord- en Zuid-Korea houden elkaar scherp in de gaten. Maar dicht aan de grens wonen ook nog steeds burgers. Korea-deskundige en journalist Casper van der Veen zocht hen op en wil weten hoe het leven daar is. Presentatie: Tim de Wit

In Hongarije gaat het razendsnel de verkeerde kant op. Die zorgelijke conclusie trekken meerdere Europarlementariërs die deze week nog in Boedapest waren. Ze slaan alarm over de verslechterende staat van de rechtsstaat, de vrije pers en het politieke klimaat – en roepen de EU op om snel in actie te komen. Net terug uit Boedapest is Tineke Strik, lid van het Europees Parlement namens GroenLinks.  (11:27) Europa wil AI-grootmacht worden In een wereld waarin Amerika zich steeds meer terugtrekt en China kunstmatige intelligentie strategisch inzet, rijst de vraag: welke rol blijft er nog over voor Europa? Met de AI Continent Act wil Brussel zich profileren als onafhankelijk én ethisch AI-continent. Maar hoe haalbaar is dat? En wat is ervoor nodig om echt een geloofwaardig alternatief te bieden? We vragen het aan geopolitiek analist en AI-expert Paul Verhagen (HCSS). Presentatie: Tim de Wit

Dag in dag uitgaat het Israëlische leger door met het bombarderen en verwoesten van Gaza, waarbij veel doden vallen, waaronder ook veel vrouwen en kinderen. Premier Netanyahu houdt vol dat zijn doel het uitschakelen van Hamas is en het redden van de gijzelaars. Maar is dat echt zo? Wat zien we eigenlijk gebeuren in Gaza en wat is het plan daarachter? Is er wel een plan? Collega Edwin Koopman ging te rade bij Israëlische deskundigen. (14:19) Wie is de Salvadoraanse man die in de VS uitgroeit tot een politieke kwestie? De migrant Kilmar Ábrego García is onterecht door de Amerikaanse overheid naar El Salvador gedeporteerd, ondanks een rechterlijk bevel dat hem beschermde tegen uitzetting. Sinds 2019 woonde hij in Maryland met zijn vrouw en kinderen. De deportatie werd later erkend als een administratieve fout, maar de Amerikaanse regering weigert tot nu toe actie te ondernemen om hem terug te halen. Momenteel zit hij in El Salvador vast in een beruchte gevangenis. Journalist Carol Rock vertelt wie García is en waarom zijn zaak nu politiek tot grote beroering leidt. Presentatie: Tim de Wit

De Amerikaanse overheid bevriest 2,2 miljard dollar aan publieke financiering voor een van 's werelds meest prestigieuze universiteiten. Reden: Harvard weigert te buigen voor een lijst politieke eisen uit Washington – een ongeziene confrontatie tussen academische vrijheid en machtsvertoon vanuit het Witte Huis. Amerika-deskundige Casper Thomas over academische vrijheid onder de huidige regering in Washington. (11:03) Zuidoost-Azië klem tussen Beijing en Washington Terwijl de Verenigde Staten dreigen met hoge invoerheffingen op Zuidoost-Aziatische producten, probeert China de banden met de buren juist aan te halen. President Xi Jinping arriveerde deze week in Vietnam met een koffer vol deals: 45 nieuwe akkoorden, al op dag één van zijn bezoek. Maar achter die economische toenadering schuilt een spanningsveld. Want uitgerekend vanwege de Chinese maritieme intimidatie in de Zuid-Chinese Zee zoekt Vietnam bijvoorbeeld juist militaire samenwerking met Washington. Economisch lonkt Beijing, maar voor zijn veiligheid kijkt Hanoi naar Washington. Wat betekent deze spagaat voor de regio? We vragen het aan Jasper Roctus, China-onderzoeker aan het Egmontinstituut en de Universiteit van Gent. Presentatie: Chris Kijne

Onder leiding van het VK, Frankrijk en Duitsland komen morgen in Londen twintig landen bijeen om te zoeken naar oplossingen voor de oorlog in Soedan, een conflict dat inmiddels is uitgegroeid tot de grootste humanitaire crisis ter wereld. Vooral de aanwezigheid van de Verenigde Arabische Emiraten roept vragen op, vanwege hun steun aan de RSF, die wordt beschuldigd van genocide. Daarover Afrika-correspondent Joost Bastmeijer en Soedan-kenner Anette Hoffmann van Instituut Clingendael. (13:08) Hoe de Russen burgers aanvallen De Russische raketaanval op de Oekraïense stad Soemy was volgens Donald Trump niet met opzet gericht op burgers. Meer dan 30 mensen kwamen er gisteren om het leven. Toch was het zeker niet de eerste Russische aanval waarbij alleen maar burgers werden gedood. Wat wil Rusland hiermee bereiken? We spreken onze correspondent Michiel Driebergen vanuit de getroffen stad. Presentatie: Chris Kijne

Wel importheffingen, en dan toch weer niet. Economisch lijkt er weinig logica achter het beleid van Trumps importheffingen te zitten. Maar wat als niet economie, maar iets heel anders het doel is? En zien we nu al de contouren van een nieuwe wereldorde? Daarover econoom en NRC-journalist Maarten Schinkel. (15:26) Staat Meloni aan de kant van Europa of Trump? Ook we zoomen in op de Italiaanse premier Giorgia Meloni, die komende week - middenin deze crisis - op bezoek gaat bij Trump. Staat de radicaal-rechtse Meloni nou aan de kant van Europa of aan de kant van de Amerikaanse president? Eveline Rethmeijer over het ware gezicht van Meloni. Dat doen we met EenVandaag-verslaggever en oud-Italië-correspondent Eveline Rethmeier. Presentatie: Tim de Wit

Dit weekend brengt de Syrische leider Ahmed al-Sharaa een bezoek aan Turkije, waar hij onder andere met president Erdogan zal spreken. De ontmoeting valt in een tijd van oplopende spanningen tussen Turkije en Israël, die botsende belangen najagen in het politiek nog instabiele Syrië. Zo bombardeert Israël Syrische doelwitten, om te voorkomen dat het een ‘Turks protectoraat’ wordt. Wat willen beide buurlanden bereiken, en wat is in het belang van Syrië zelf? Daarover arabist Leo Kwarten.  (09:38) Podcast: Europa draait door In onze podcast Europa draait door ontvangen Tim de Wit en Arend Jan Boekestijn deze week VRT-journalist en defensiedeskundige Jens Franssen.  (11:24) Nervositeit over Trump stijgt in VS  Ook binnen de VS stijgt de nervositeit over het beleid van Donald Trump. Door het hele land zijn honderdduizenden mensen de straat op gegaan om te demonstreren tegen de president. Maar waar blijft het verzet vanuit de Democratische Partij, zeker nu ook Republikeinen openlijk kritiek op Trump uiten? Te gast zijn correspondent Karlijn van Houwelingen en journalist en VS-kenner Casper Thomas van De Groene Amsterdammer. Presentatie: Eva Koreman.

Zo’n 970 reservisten van het Israëlische leger, onder wie piloten en officieren, hebben een brief ondertekend waarin ze oproepen tot het beëindigen van de oorlog in Gaza. Ze weigeren niet hun dienstplicht, maar willen niet meewerken aan wat zij zien als politiek gemotiveerd militair geweld. Antropoloog en Israël-kenner Erella Graciani duidt deze opvallende actie én de felle reactie vanuit de legertop. (08:29) Oud-Duits minister over de nieuwe wind in Berlijn Naar verwachting wordt CDU-leider Friedrich Merz in de week van 5 mei tot bondskanselier gekozen, waarna zijn nieuwe regering van start gaat. De coalitie met de SPD heeft grote ambities, zowel op nationaal als internationaal vlak. Prominent lid van het CDU en voormalig minister Peter Altmaier over Duitslands leiderschap en de grote uitdagingen waar zijn land voor staat.  Presentatie: Sophie Derkzen

De kogel is door de kerk in Duitsland: de formerende partijen zijn tot een regeerakkoord gekomen. Dat betekent dat de christendemocraten en de sociaaldemocraten het de komende jaren samen zullen moeten rooien, met Friedrich Merz van de CDU/CSU als de nieuwe bondskanselier. Wat zijn zij van plan met Duitsland? En wat voor leider zal Merz zijn? We bespreken het met Marja Verburg van het Duitsland Instituut en Jeroen Reygaert, VRT- journalist.  (12:55) China reageert hard op Amerikaanse tarieven  China reageert fel op de torenhoge Amerikaanse importtarieven door tegenmaatregelen te nemen en zegt tot het einde te willen vechten. Amerika is een belangrijk exportland voor China. Hoelang kan China deze economische klappen verduren? En waarom kiezen ze voor een harde tegenaanval? Frank Pieke, hoogleraar moderne China studies aan de Universiteit Leiden, over de harde reactie vanuit China.  Presentatie: Sophie Derkzen