De Jortcast

In plaats van in te krimpen, is het ambtenarenapparaat in Nederland alleen maar gegroeid. De staat is verregaand bureaucratisch georganiseerd en dat is inherent aan de moderne bestuurscultuur, legt prof. dr. Paul Frissen in deze aflevering uit. Hij ziet dat we verslaafd zijn aan de staat, die elk probleem voor ons moet oplossen - en zo positioneert diezelfde staat zich ook. Frissen meent dat we nog wel wat kunnen leren van het wantrouwen dat Italianen jegens de staat voelen. Dat en meer in deze laatste aflevering van deze Jortcast XL zomerserie, met de emeritus hoogleraar Bestuurskunde van de Tilburg University Links: De integrale staat (https://www.boom.nl/filosofie/100-12806_De-integrale-staat) van prof. dr. Frissen.

Beschermd opgevoed in met vanaf moment één een online identiteit betreedt Gen Z nu langzaamaan de werkvloer. Wat kenmerkt de generatie van ruwweg 1995 tot 2015, en is een generatie überhaupt in een archetype te vangen? Dr. Jos Alhers schetst de grove lijnen: ze kunnen heel hard werken en zijn pragmatisch, maar hebben moeite met hiërarchie en voelen minder loyaliteit voor hun baas ten opzichte van millennials en andere generaties.

In de vierde aflevering van de Jortcast Zomerspelen duiken we in de sekshormonen te duiken. Oestrogeen, progesteron, testosteron, cortisol – ze zijn allemaal van cholesterol gemaakt en kunnen in elkaar worden omgezet. Dat gebeurt in de lever, maar ook in de hersenen en in vetweefsel. Volgens prof. Dr. Iris Sommer zijn sekshormonen een onontgonnen terrein zijn waar nog veel gezondheidswinst te behalen is, vooral voor de psychiatrie. En: pilgebruik gaat in NL achteruit. Door huisartsen wordt nog steeds de oude pil voorgeschreven, die meer bijwerkingen heeft en mogelijk risico op borstkanker. Maar inmiddels is de nieuwe generatie pillen toch echt beter. Bovendien: een mannenpil, wordt het daar niet eens tijd voor? Past wel bij de emancipatie van mannen, aldus prof. dr. Sommer.

De 19e eeuw staat alom bekend als een duffe, muffe periode. Maar het is voor prof. dr. Beatrice de Graaf een van de meest interessante periodes in de geschiedenis. In deze aflevering ruim baan voor een hoofdrolspeler uit die tijd: Otto von Bismarck, de IJzeren kanselier waarvoor in het recente politieke debat, met name in Duitsland, hernieuwde belangstelling is. Maar geen enkele partij lukt het om Bismarck geheel toe te eigenen. De ambities van Bismarck, de rol van Pruisen daar in, de oorlogen tegen Denemarken (1864), Oostenrijk(1866) en Frankrijk (1870-1871): prof. Dr. De Graaf opent de deuren naar dit grijze verleden en blaast het nieuw leven in. Aanbevolen lectuur: "Bismarck: A Life" door Jonathan Steinberg "Iron Kingdom: The Rise and Downfall of Prussia, 1600-1947" door Christopher Clark

De lezer kan geen onderscheid meer maken tussen de schrijver en diens ik-figuur – een typisch kwaaltje van deze tijd, meent prof. dr. Lotte Jensen. Wat is onze relatie tot literatuur en hoe is die in historisch opzicht aan verandering onderhevig? Welke rol speelt het geschreven woord in ons leven? Deze en meer kwesties bespreekt dr Kelder in het tweede deel van de Zomerspelen, een zeskamp hersenatletiek namens de Jortcast – omdat het hoofd in deze warme dagen wel wat koele feiten kan gebruiken. Wetenschappers beantwoorden onder andere de grote vraag: wat is een waarheid waar vrijwel niemand het over met je eens is? In deze aflevering: neerlandicus en historicus prof. dr. Lotte Jensen.

De Europese muntunie is niet stabiel en niet bestendig tegen negatieve schokken. Ondertussen wordt elke crisis gebruikt om verder te integreren. Is dat erg? Verdienen we nu per saldo aan de euro en betaalt het zich allemaal terug, of niet? Dat lijkt vrijwel geen wetenschapper of econoom te willen becijferen, maar dr. Christiaan van der Kwaak schuwt de kwestie niet. Dit is het eerste deel van de Zomerspelen, een zeskamp hersenatletiek namens de Jortcast – omdat het hoofd in deze warme dagen wel wat koele feiten kan gebruiken. Wetenschappers beantwoorden onder andere de grote vraag: wat is een waarheid waar vrijwel niemand het over met je eens is? In deze aflevering: dr. Christiaan van der Kwaak, macro-econoom verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. De besproken onderzoeken van dr. Van der Kwaak zijn te vinden op zijn website: https://sites.google.com/site/christiaanvanderkwaak/popular/eurozone-crisis?authuser=0 (https://sites.google.com/site/christiaanvanderkwaak/popular/eurozone-crisis?authuser=0) Ander onderzoek van dr. Van der Kwaak te vinden via: https://www.rug.nl/staff/c.g.f.van.der.kwaak/research?lang=nl (https://www.rug.nl/staff/c.g.f.van.der.kwaak/research?lang=nl)

De Amerikaanse verkiezingsstrijd is in alle heftigheid losgebarsten. Vorige zaterdag nog werd Trump getroffen door een kogel. Deze week scanderen zijn aanhangers de naam van vicepresidentskandidaat Vance. Is hij, de hillbilly uit Ohio, degene die Trump in het schild zal hijsen? Welke problematiek zal de aankomend president voor de kiezen krijgen? En welke houdbaarheidsdatum mag redelijkerwijs gehanteerd worden bij de selectie van de leider van een natie? Deze week schuift aan; empirisch filosoof dr. Jelle van Baardewijk die vanuit zijn professie een licht laat schijnen op de overzeese politiek. Doctorsassistent Milou Brand sluit toepasselijk af met een gedicht dat Trump vaker aanhaalde: ‘The Snake’ van Oscar Brown jr.

Volgens de voorspellingen stijgt onze zeespiegel aan het einde van deze eeuw met één meter.  Dr. Allert Bijleveld is gedragsecoloog en onderzoekt hoe dieren zich aanpassen, met name op de Waddenzee. Wat maakt de kanoet flexibeler dan de scholekster? Dr. Bijleveld legt het uit.

ASML wordt een geopolitieke speelbal: de VS wil dat 'onze' chipmachinefabrikant niet meer levert aan of onderhoud doet voor China. Hét moment, vindt empirisch filosoof dr. Jelle van Baardewijk, om pal voor ASML te staan. Het is namelijk niet zomaar een bedrijf – het is politiek goud. Dat en meer bespreekt hij in deze aflevering.

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 20 juli waar Jort Kelder belt met Europarlementariër Bart Groothuis (VVD) over de sancties tegen Rusland. Hij bespreekt de gevolgen van de globalisering voor het bedrijfsleven met dr. Jelle van Baardewijk. Onze jonge dr. Joeke Kuyvenhoven deed onderzoek bij kinderenen hoeveel last ze hebben van een verhuizing. En dr. Allert Bijleveld weet alles over de Waddenzee en de gevolgen van klimaatverandering op dit UNESCO-gebied.