De Jortcast

In tijden van oorlog is alles geoorloofd, luidt het gezegde, maar niet heus, want er is gewoon Het Oorlogsrecht. Maar wat heb je daar eigenlijk aan? In gesprek met prof. dr. Marten Zwanenburg, hoogleraar Militair Recht aan de UvA en aan de Defensieacademie over onder andere Gaza en Israël, Poetin,  schendingen van het oorlogsrecht en de consequenties.

Dit is de gehele radio-uitzending van dr Kelder en Co van 17 feb met dr. Willeke Slingerland, dr. Jelle van Baardewijk en prof. dr. Marten Zwanenburg. Jort belt met politicus Tjeerd de Groot (D66) over het visje de spiering.  Met verder de onderwerpen; "In tijden van oorlog is alles geoorloofd?" "Het formatieproces: vast in de modder van onervarenheid" en "Patriotten versus de globalisten".    Veel luisterplezier

Nu sfeer en vertrouwen aan de formatietafel traditiegetrouw weer twijfelachtige niveaus bereiken vraagt De Jortcast zich af: hoe komt dat weer op peil? We kunnen daarvoor kijken naar het gedrag van apen, meent de Leidse hoogleraar Cognitieve Psychologie dr. Mariska Kret. Ook aan tafel politicoloog dr. Simon Otjes uit Leiden en dr. Mariken van der Velden, gespecialiseerd in politieke communicatie aan de VU. Elke aflevering verzorgt Milou Brand de door feiten geteisterde oren met zachtheid, doorgaans in de vorm van poëzie. Ditmaal: het slot van hekeldicht Geuzenvesper of Ziekentroost voor de vierentwintig, van Joost van den Vondel. Jort Kelder is er een week niet en wordt vervangen door Jeroen Pauw.

We lijken erg op mensapen en ook al denken we dat we rationeel gedreven zijn, acteren we heel vaak op basis van onze intuïtie en emoties. Dat constateert prof. dr. Mariska Kret, hoogleraar Cognitieve Psychologie te Leiden, met de kanttekening: dat is helemaal niet erg. Haar boek 'Tussen Glimlach en Grimas' plaatst de mens dichter bij het dierenrijk, in dr Kelder en Co legt ze uit hoe ze haar onderzoek met mensapen doet en wat we over onszelf te weten kunnen komen via de aap. Presentatie: Jeroen Pauw, teksten Jortcast: Milou Brand.

Nu sfeer en vertrouwen aan de formatietafel traditiegetrouw weer twijfelachtige niveaus bereiken vraagt De Jortcast zich af: kan dat niet anders? Of is het zo moeilijk, omdat het niet makkelijk kan? Invallend presentator Jeroen Pauw bespreekt de actuele gang van zaken met expert politieke communicatie dr. Mariken van der Velden van de VU en politicoloog dr. Simon Otjes. Omdat de u bekende presentator op een andere hemisfeer verkeert, is De Jortcast verder voltooid door Milou Brand.

Tijd voor Timmermans I? Het eerste hoogtepunt uit de formatiesoap 2024 diende zich afgelopen week aan, toen Pieter Omtzigt besloot niet terug te keren aan de onderhandelingstafel. Kritiek en speculatie alom, maar volgens dr. Simon Otjes, politicoloog te Leiden, is deze move niet meer dan logisch. Dat NSC uit is op iets anders dan een doorsnee meerderheidskabinet was namelijk al langer duidelijk, en met deze stap probeert Omtzigt het proces waarschijnlijk die kant uit te sturen. Dat het qua communicatie misschien wel wat soepeler had kunnen worden afgedaan, daarover schuift onze tweede politicoloog van dienst, dr. Mariken van der Velden van de VU, aan. Wat politici van apen kunnen leren Wij lijken enorm op apen, niet alleen in ons gedrag, maar zeker ook in onze emoties. Prof. dr. Mariska Kret (schrijver van het boek: Tussen glimlach en grimas), verbonden aan de Universiteit Leiden doet hier al jaren toonangevend onderzoek naar. Apen zijn net mensen, ze vinden het leuk om naar filmpjes te kijken en grappig lopende pinguïns. Wat kunnen we van elkaar leren? Moeten wij meer als apen zijn? Moeten die politici in Den Haag eens van die apenrots af? Of heeft dat gelach, gehuil en gestress ook een nuttige functie om te overleven? Via de aap komen we veel over onszelf te weten.    Kies een studie die werk oplevert, en niet eentje die bij je past Eerder deze week kwam het CPB met een rapport over de aansluiting van studierichtingen op de arbeidsmarkt. Wat blijkt: jongeren nemen baanperspectief maar mondjesmaat mee in hun afwegingen om te kiezen voor een bepaalde opleiding. Gezien de arbeidsmarktkrapte zou dat wel wat meer mogen, zo vindt VVD-Tweede Kamerlid Claire Martens. Ze manoeuvreert zich met deze mening in een lastige spagaat, zeker gezien haar roep om numeri fixi. Druist dergelijk beleid niet rechtstreeks in tegen het liberale idee van ultieme keuzevrijheid? Martens-America leg uit waarom niet tijdens het wekelijkse belletje met Den Haag.

Het formatieproces noopt tot cynisme bij dr Kelder. Waarom zo moeilijk doen? Omdat et niet makkelijk kan, denkt prof. Dr. Ronald van Raak. In gesprek met hem en dr Kelder over het sluiten van coalities en regeerakkoorden en het vinden van doorbraken in een schijnbare impasse.

Gen-Z’ers zijn conservatiever dan de generaties die hen voorgingen, en het zijn met name de mannen die richting conservatisme afbuigen. Historicus dr. Geerten Waling heeft immer de thermometer in de maatschappij en vermoedt: ze voelen zich bedreigd. Maar er is meer aan de hand, de schijnbaar donkere toekomst en dreigende onzekerheid wakkeren behoudzucht aan.

De politiek kan veel leren van 'onze' grote filosofen Erasmus en Spinoza, zeker als het aankomt op debatteren. Voormalig SP-Kamerlid en hoogleraar Erasmiaanse Waarden prof. dr. Ronald van Raak bespeurt een gebrek aan humor en plezier in het publieke debat. We worden beheerst door angst voor de ander en de PVV'er praat niet met de D66'er - en dat brengt ons niet nader tot elkaar. Van Raak pleit voor meer open discussies en het vrije woord.

Een Europees migratiebeleid? Dealtje hier, dealtje daar, opvang in de regio: het wil maar niet lukken om de asielstroom naar Europa onder controle te krijgen. Jonge dr. Jolienke Koops-Roo deed onderzoek naar de  harmonisatie van het asielbeleid in de EU. Wat blijkt? Van harmonisatie is allerminst sprake. Echter is er wel goed nieuws voor de hoge heren en dames in Den Haag: Nederland was vaak leidend op het gebied van asiel. Andere landen namen ons beleid zelfs over. Kunnen we nu de grenzen wel dichtgooien?  Alles gewoon kunnen zeggen Oud SP’er en hoogleraar Erasmiaanse Waarden Prof. dr. Ronald van Raak schreef een essay over de twee filosofen die in de Canon van Nederland staan: Erasmus en Spinoza. Ooit gehaat en verbannen uit hun eigen gemeenschappen, nu zijn hun denkbeelden verweven in onze samenleving. Wat kan de politiek leren van het debatteren zoals deze filosofen deden in het verleden? Is dit het middel tegen polarisatie?  Volgens Van Raak wordt ons leven beheerst door angst en praat de PVV'er niet meer met de D66'er. Hij pleit voor meer open discussies en het vrije woord. Vrouw, begeeft u naar het aanrecht Geijken rechten, demonstreren voor klimaatbeleid en het omarmen van de queer community? Niets daarvan! Gen-Z’ers zijn conservatiever dan de generaties die hen voorgingen. Waarom verlangen voornamelijk jonge mannen naar een leven met een ‘tradwive’? Historicus dr. Geerten Waling heeft het antwoord: ze voelen zich bedreigd. Maar er is meer aan de hand. Want de toekomst lijkt donker en dat wakkert de behoudzucht in onze ziel aan.