Column Corné van Zeijl | BNR

Veel beleggers volgen de Amerikaanse verkiezingsstrijd op de voet. Enerzijds vanwege het grote spektakel. Ik hoor veel verschillende meningen over waarom de ene of de andere kandidaat zou winnen. Op 5 november weten we het (hopelijk). Anderzijds omdat het voor beleggers nogal wat uitmaakt wie er gaat winnen. Deze verkiezingen gaan bepalen hoe de Amerikaanse maatschappij en economie er in de komende jaren en waarschijnlijk ook na de volgende presidentsperiode uit gaan zien. Meestal doet de Amerikaanse beurs het niet zo goed richting de verkiezingen — zeker als het een spannende race is, en dat is het. Om na de verkiezingsdag weer te herstellen, wie er ook wint. Mijn mailbox zit al propvol met rapporten over de impact van de nieuwe president op de financiële markten. Simpel samengevat zeggen ze: Trump wil belastingen verlagen en dat is goed voor aandelen, Harris wil belastingen verhogen en dat is slecht. Maar na de afgelopen verkiezingen bleken alle scenario’s nutteloos. In 2016 was bijvoorbeeld de consensus dat onder Trump de obligatierente zou stijgen omdat de Amerikaanse staatsschuld zou exploderen. Die staatsschuld steeg inderdaad fors, maar de rente daalde. Interessanter is het om te kijken naar wat de beurs over de verkiezingen zegt, in plaats van andersom. Een van de mooiste indicatoren is het aandeel Trump Media. Het bedrijf draaide over de afgelopen twaalf maanden een omzet van slechts $1,6 mln en had daarin $135,7 mln aan kosten. Het zal waarschijnlijk failliet gaan als Trump niet verkozen wordt. Maar goed, dat zijn beleggers in Trumpbedrijven wel gewend. Ten tijde van het televisiedebat tussen Biden en Trump en de aanslag op laatstgenoemde, steeg de koers van Trump Media. Deze gebeurtenissen verhoogden Trumps kans op het presidentschap. En als hij president wordt, zal dat ongetwijfeld goed zijn voor zijn socialemediakanaal Truth Social, onderdeel van Trump Media. De gokmarkten (als dat onder financiële markten mag worden verstaan) geven ook een oordeel. Op dit moment krijgt u een hogere uitbetaling als Trump wint. Ergo, men schat de kans op winst voor Harris hoger in. Ze ligt daar nu 12% voor op Trump. Voordat u als Harrisfan gaat juichen: Biden lag bij de vorige verkiezingen 25% voor, maar hij won maar ternauwernood. Verder is er een sterke correlatie tussen de koers van de bitcoin en de kansen van Trump. Helemaal onlogisch is dat niet. Trump is erg pro-crypto en wordt flink gesponsord door de cryptogemeenschap. Al is de genoemde correlatie de laatste paar weken weer zoek, doordat andere factoren de koers van de bitcoin doen zwalken. Al met al lijken de financiële markten ervan uit te gaan dat Harris gaat winnen. Maar de marges zijn zo dun dat ik gewoon 5 november zou afwachten. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Apple mag €13 mrd aan de Ierse regering betalen. De hoogste Europese rechter bekrachtigde afgelopen week die belastingnavordering. Apple-ceo Tim Cook noemde het ‘total political crap’. Dat zou ik ook roepen als ik opeens een belastingaanslag van 13 miljard op de deurmat zou vinden. Naast die extra 13 miljard heeft Ierland al jaren een budgetoverschot. Ierland was altijd een land met te veel inwoners en te weinig geld. Nu is het een land met te weinig mensen en te veel geld. Dat klinkt als een luxeprobleem dat we allemaal wel zouden willen hebben. Hoe zouden wij ook dit soort ‘problemen’ kunnen krijgen? Als eerste een laag belastingtarief. Die route hebben we in Nederland reeds gevolgd en ik denk dat we als Nederland besloten hebben dat dát niet de juiste weg is. Ierland hanteert een belasting van 12,5%. Het gemiddelde in Europa is 21,3%. Maar ook Ierland zal moeten voldoen aan de Global Minimum Tax Rate van 15%. Het loonde de moeite voor Ierland om een laag belastingtarief in te voeren. Er waren namelijk toch nauwelijks grote bedrijven. De overheidsinkomsten ondervonden dus bijna geen schade van die lage tarieven. Maar op deze manier trok het wel nieuwe bedrijven aan. Maar er zijn meer redenen waarom buitenlandse (en vooral Amerikaanse) bedrijven zich graag in Ierland willen vestigen. Ten eerste spreekt men er uitermate goed Engels. Logisch, maar Nederlanders beheersen die taal ook prima. Een andere reden die we moeilijk kunnen na-apen, is dat 9,5% van de Amerikanen aangeeft van Ierse afkomst te zijn. Dat schept toch een band. Slechts 0,27% is van Nederlandse afkomst. Daarnaast heeft Ierland een stabiel politiek systeem. Na de brexit werd dit een uitermate belangrijke factor. Een stabiel politiek systeem zou ik ook wel willen, maar ja dat is aan de kiezers. En natuurlijk moet het land wel onderdeel van de EU zijn, anders heb je geen toegang tot een regio met 450 miljoen inwoners. Tja, en dan wat te doen met die 13 miljard? Er gaan al plannen op om er leuke dingen mee te doen. Maar dan giet je extra olie op een economie die toch al oververhit is. In de nasleep van de financiële crisis vanaf 2008, klapte de oververhitte Ierse huizenmarkt, met dramatische gevolgen. Ik zou daar dus een beetje voorzichtig mee zijn. Doe ‘een Noorwegen’, zou ik zeggen. Begin nog een staatsfonds (Ierland heeft er al een, à €17 mrd), maar dan een dat belegt in start-ups. Daar heb je wat aan voor de toekomst. En maak het bestendig zodat toekomstige politici niet in deze pot kunnen graaien om alsnog op korte termijn gerichte leuke dingen te doen voor de mensen. De Ierse lessen geven vooral aan dat je een beetje lief en een beetje betrouwbaar voor bedrijven moet zijn. Net als in een goede relatie. Want zonder bedrijven, geen werk en geen bloeiende economie. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het heeft even geduurd, maar Mario Draghi’s plan is er. De conclusie van de oud-president van de Europese Centrale Bank is dat Europa hopeloos achterloopt bij de Verenigde Staten en China. Dat klopt. Als we naar de economische groei over een lange periode kijken, loopt Europa bijna een procentpunt per jaar achter op de VS. Vrijwel alle grote technologiebedrijven zijn Amerikaans. Als een fanfare die voor het circus uitloopt, kwamen Duitse autofabrikanten in de afgelopen weken met dramatisch bedrijfsnieuws om dat beeld te bevestigen. Volkswagen overweegt het sluiten van fabrieken omdat de kosten te hoog zijn. Een gemiddelde werknemer in de fabriek in Wolfsburg verdient €65.000 per jaar. De beurswaarde van VW is nog maar de helft van die van tien jaar geleden. Duitsland was altijd de locomotief van Europa, maar heeft last van hoge energiekosten, bovenmatige regelgeving en een sterke terugval van de export naar China. Draghi stelt minder regels voor en een soepele omgang met fusies, vooral bij technologiebedrijven. Maar bovenal meer schulden. Draghi wil dat Europa €800 mrd per jaar gaat lenen. Dat is 5% van de totale economie, te besteden aan digitalisering, een schonere economie en een vergrote defensiecapaciteit. Van extra schulden maken is nog nooit iemand rijker geworden, tenzij diegene het goed investeerde. De besteding van het Europese coronaherstelfonds laat zien dat de lidstaten goed zijn in geld uitgeven, maar niet in structureel hervormen om de economie op gang te helpen. De inkt van Draghi’s plan was nog niet droog of Brussel kwam al met het plan om nog eens €350 mrd aan gezamenlijke schuld uit te geven. Terwijl er toch duidelijk in het Verdrag van Maastricht staat dat we dat niet zouden doen. Wat helpt dan wel? Hogere productiviteit. Slimmer en efficiënter werken dus. Dat betekent ook structurele hervormingen op de arbeidsmarkt. Pijnlijk en politiek gezien moeilijk om door te voeren, maar nodig. Anders gaat het werk gewoon weg. De keiharde reorganisaties in de Duitse auto-industrie zijn daar een goed voorbeeld van. Investeren voor de lange termijn, in onderwijs bijvoorbeeld. Zorg ervoor dat buitenlandse studenten willen blijven komen. Ja, ze moeten ergens wonen en dat geeft druk op de woningmarkt. En misschien blijven er een aantal hangen. Maar dat wil je juist. Ze leveren een bovenmatig positieve bijdrage aan de economie. En zoals Draghi voorstelt: minder regels. Regels zijn in principe goed. Ze zijn er om de maatschappij te beschermen. Maar van een overvloed van regels wordt de maatschappij niet beter. Als de regelmakers een beetje gezond verstand gebruiken en nadenken over de toegevoegde waarde, zou dat al veel helpen. Noem me sceptisch, maar sinds het begin van de euro is duidelijk dat extra schulden niet de oplossing zijn. Verre van. Anders zou Italië een heel welvarend land zijn, toch? Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Soms heb ik het idee dat ik een van de weinige overgebleven beren ben in deze markt. Als iedereen zegt dat je ongelijk hebt, wil dat niet zeggen dat dat ook zo is. Maar je kunt weleens extra nadenken waarom dat verschil er is. Zijn zij nou zo dom of ben ik zo slim? Genoeg reden om nog eens op te schrijven waarom ik somber ben. Op zich is dat simpel. Allereerst is de winstgroei die analisten verwachten momenteel erg hoog. De consensus gaat uit van een stijging van 13,4%. Dat ligt ver boven het historisch gemiddelde, en komt eigenlijk alleen maar voor net na een recessie of toen tijdens de belastingverlaging van toenmalig Amerikaanse president Donald Trump. Het zou natuurlijk kunnen dat er een sterk herstel komt, maar voorlopig worden de vooruitzichten voor de Amerikaanse economie alleen maar somberder. Bovendien zal er ook niet meer zoveel hulp van de consument komen. Joe Sixpack spaart nog maar 3,9% van zijn inkomen, bijna het laagste percentage sinds de grote financiële crisis. Daarbij is die hoge winstgroei ook nog eens hoog gewaardeerd. Amerikaanse aandelen staan nu op 21,4 keer de verwachte winst. Alleen in de periode rond de internetbubbel in 2000 en net na corona waren aandelen duurder. Ja maar, meneer van Zeijl, de Fed gaat de rente toch verlagen? Iedereen weet toch dat dat goed is voor aandelen? Dat klopt. Maar iedereen weet ook al dat die renteverlaging er aan gaat komen. Er zou weleens een ‘’t bezit van de zaak, is ‘t eind van het vermaak’-correctie kunnen komen. Bovendien regeert de aandelenbeurs helemaal niet zo positief op zo’n eerste verlaging. Zakenbank UBS heeft het onderzocht. De laatste zestien keer na zo’n eerste verlaging deed de markt het niet goed. Alleen als de economie daarna weer sterk herstelt, krijg je ook een mooie beurs. UBS meet het herstel van de economie als een stijging van de ISM index van vijf punten of meer. En stel nou dat Kamala Harris de verkiezingen wint. Dan krijgen we wellicht een belastingverhoging van 21% naar 28% voor bedrijven. Daar gaan de winsten een flinke knauw van krijgen, precies het tegenovergestelde van 2018. Toen gingen de winsten fors omhoog, omdat Trump de belastingen voor bedrijven verlaagde. Tegenwoordig dragen Amerikaanse bedrijven nog maar 8% bij aan het totale inkomen van de staat. Die belastingverlaging had vrijwel geen positief uitwerking op de economie. Maar het had wel een permanent negatief effect van maar liefst $2300 mrd op het begrotingstekort. Natuurlijk kan ik ongelijk krijgen. Aandelen kunnen nog duurder worden. De winstgroei kan nog hoger worden. De economie kan onverwacht toch harder groeien. Alles kan, maar voorlopig zie ik genoeg reden om aan de berenkant te blijven. Ook al is het hier stil. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze zomer zagen we een flinke correctie in de aandelenmarkt. 9% eraf in drie weken tijd is een serieuze daling. Bijzonder is dat deze correctie alweer helemaal gecorrigeerd is. Wie in die periode op vakantie is gegaan, zag bij terugkomst dezelfde koersen op de borden staan. Al die drukte voor niets. Een van de verklaringen voor die grote daling is de carrytrade met de yen. Dat klinkt slim en interessant, en de meeste beleggers weten niet hoe dit een dergelijke koersdaling moet verklaren. Maar goed, de Japanse Nikkei-index ging heel hard omlaag en er was iets met de Japanse rente, dus dat zal wel met elkaar te maken hebben. Natuurlijk is er een relatie. Veel handelaren zaten al heel lang short in de Japanse munt. Dat was makkelijk geld verdienen. Je leende tegen een lage rente in yens. En dat geld belegde je weer in Amerikaanse obligaties, waarop je een hoge rente kreeg. Dat renteverschil kun je dus iedere keer in je zak steken. Dat is de carrytrade met de yen, en die munt daalde ook nog. Dus als je je geleende yens terugbetaalde, waren ze ook nog eens goedkoper. Dat ging goed, totdat het fout ging. De centrale bank van Japan verhoogde de rente en opeens steeg de yen zowaar in koers. En dus tuimelde iedereen over elkaar om deze trade weer terug te draaien. Een stijgende yen is slecht voor de Japanse aandelenkoersen en dus kelderde de beurs in dat land. Een andere verklaring voor de scherpe correctie was de Amerikaanse recessieangst. Diverse commentatoren kwamen ineens met de Sahm-indicator op de proppen. Menigeen had er nog nooit van gehoord. Deze regel van mevrouw Claudia Sahm zegt dat als de werkloosheid met een half procent stijgt, er een recessie volgt. En inderdaad, sinds de Tweede Wereldoorlog heeft deze indicator nog geen fout signaal gegeven. Het bijzondere is dat Sahm zelf zegt dat je voorzichtig moet zijn. Volgens haar kan het zijn dat deze indicator in niet werkt in tijden van toenemende arbeidsparticipatie en hoge immigratie. Nog een verklaring waren de berichten dat de nieuwe chips van Nvidia niet goed werkten en dat Warren Buffett de helft van zijn Apple-aandelen had verkocht. Allemaal argumenten die van tevoren niemand had aangegeven, maar die achteraf de correctie prima verklaren. Ik denk dat de belangrijkste verklaring is dat het sentiment overmatig optimistisch was en dat beleggers terug op aarde vielen. Maar nu de koersen weer gestegen zijn, is het optimisme ook weer terug. Aangezien september historisch gezien een slechte maand is voor aandelen, zou ik nog een beetje voorzichtig zijn. Net als met je vakantieplannen: als je weet op basis van statistieken weet dat er op je favoriete vakantiebestemming in een bepaalde periode veel orkanen zijn, waarom zou je er dan heen willen? Wacht even tot het orkaanseizoen voorbij is, zou ik zeggen. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor de meeste mensen is de vakantieperiode zo goed als voorbij, maar centrale bankiers gaan nu pas op zomerkamp. Dit weekend hebben ze hun jaarlijkse meeting in het Amerikaanse Jackson Hole, waar ze hun visies delen. Deze keer is het onderwerp de impact van het monetaire beleid op de economie. Daar valt genoeg over te zeggen. Kijk je naar de huidige situatie, dan lijkt het beleid weinig effect te hebben. De Fed heeft zijn beleidsrente enorm snel en veel verhoogd: in slechts vijftien maanden ging hij van 0% naar 5,25%. We moeten ver terug in de tijd om een dergelijke sterke renteverhoging van de Fed te zien. Toch is er amper sprake van afzwakkende economische groei. Hoe zinvol is zo’n rentebeleid eigenlijk? Is het niet een beetje trekken aan een monetair touwtje? Zo verhoogde de Fed in de periode 2004-2006 de rente van 1% naar 5,25%, maar kwam de recessie pas in 2008. En dan nog kun je je afvragen of dat echt het gevolg was van de gestegen rente. De kredietcrisis werd vooral veroorzaakt door de geklapte huizenbubbel. De gestegen rente was hooguit de brandende lucifer bij de lont van de woningmarkt. Er zijn meerdere verklaringen. Om te beginnen: het duurt altijd even voordat de impact op de economie te zien is. Je gaat als bijvoorbeeld de rente op je creditcard stijgt, niet direct minder geld uitgeven. En het aantal consumenten dat besluit geen nieuwe auto te kopen omdat de rente nu echt te hoog is geworden, is beperkt. Het percentage dat zegt dat het een slechte tijd is voor zo’n aanschaf, is momenteel net zo hoog als in 2021, toen de Fed nog helemaal niets aan de rente had gedaan. Wel groeit het aantal Amerikanen dat hun creditcardschulden en autoleningen niet meer kan betalen. Een andere belangrijke verklaring: het percentage huizenbezitters met een lange rentevaste periode is enorm toegenomen. Zij gaan natuurlijk niet meer verhuizen, want dat zou betekenen dat hun hypotheeklasten enorm stijgen. De huizenmarkt gaat daardoor op slot, maar het zorgt er ook voor dat deze consumenten geen last hebben van stijgende rentelasten, terwijl dat in de vorige rentecyclussen wel het geval was. Ze kunnen hun geld dus aan andere dingen uitgeven, wat de economische impact van een rentestijging beperkt. Waarschijnlijk komen de centrale bankiers met dezelfde conclusies naar buiten, maar klinkt het een stuk gewichtiger. Of zouden ze ook nog andere verklaringen hebben gevonden? Misschien toch maar de vakantie van volgend jaar eens in Jackson Hole plannen. Wellicht worden we er wat wijzer van. Zo’n economisch zomerkamp lijkt me best interessant. Nu nog kijken of ik ook mevrouw Van Zeijl zo gek kan krijgen. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Enige tijd geleden had ik een discussie met een beleggingsprofessional die zei dat je altijd overwogen in aandelen moet zitten. Aandelen leveren immers een hoger rendement op. Ik schrok een beetje van deze redenering. Overwogen betekent dat je op korte termijn meer in aandelen belegt ten opzichte van de basisportefeuille die de klant heeft gekozen. Maar het is de keuze van de klant om meer of minder in aandelen te beleggen. Op deze manier heeft de klant meer risico dan hij heeft aangegeven te willen. Dat vind in principieel onjuist. De basis in deze portefeuilles waren Duitse staatsobligaties en wereldwijde aandelen. Toen ik weer rustig achter mijn bureau zat, heb ik de spreadsheets erbij gehaald. Als je voor één maand belegt, doen aandelen het in 56% van de gevallen beter en obligaties in 44%. Met een 12 maandshorizon liggen deze percentages op 61 en 39. Dus ja, hoewel ik principieel tegen ben, heeft deze expert rekenkundig gelijk. Sinds 1970 heb je met wereldwijde aandelen 8,6% verdiend en met Duitse staatsobligaties 5,7%. Dat verschil lijkt niet zo groot, maar het betekent wel dat een investering van €100 aan het begin nu tot ruim €9000 is uitgegroeid. Bij Europese obligaties is dat maar €2000. Zie hier het effect van het rente-op-rentewonder. Of het achtste wereldwonder zoals Albert Einstein het noemde. Ondanks deze klinkende rendementscijfers, ben ik terughoudend met de stelligheid van deze opmerking. Dit soort opmerkingen hoor je vooral als koersen lekker omhooggaan. Bij een beurscrash verdwijnt die stelligheid als sneeuw voor de zon. De belangrijkste vraag is misschien wel: waarom doen aandelen het ‘altijd’ beter? De voornaamste reden is natuurlijk de onderliggende winstgroei van de bedrijven. Hoe hoger de winsten, hoe hoger de koersen. Die bedrijfswinsten stijgen door een betere productiviteit, het herinvesteren van niet-uitgekeerde winsten en inflatie waardoor winsten automatisch meegroeien. Dat hebben staatsobligaties allemaal niet. Die keren gewoon rente uit, meer niet. Als je de grafiek erop naslaat, vallen wel een paar andere dingen op. In de jaren zeventig was er een enorm hoge inflatie, maar liepen aandelen hopeloos achter bij obligaties. De belangrijkste verklaring is dat er wel een hoge inflatie was, maar dat dit vooral naar de werknemers ging. Bedrijven kregen een steeds kleiner deel van de koek. En, als je de pech had om in 1970 vol in aandelen te zijn gestapt, dan had je in 2012 nog steeds geen extra rendement behaald ten opzichte van de saaie veilige staatsobligaties. Tweeënveertig jaar is lang, zelfs voor een langetermijnbelegger. Maar in 2012 hoorde je deze beleggingsadviseur niet over het overrendement op aandelen. De conclusie is duidelijk. Ja, aandelen doen het op lange termijn ‘altijd’ beter, maar lange termijn kan weleens héééél lang zijn. Veel langer dan menig belegger aankan. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Niet beleggen in de Verenigde Staten zou u in de afgelopen jaren heel wat rendement hebben gekost. Tot en met 2014 liepen de Amerikaanse en de Europese beurzen aardig met elkaar in lijn, maar dat beeld is sindsdien dramatisch veranderd. Met de MSCI Europa Index had u de afgelopen tien jaar 109% verdiend (inclusief ontvangen dividend), terwijl de S&P 500 met 314% steeg. Een gigantisch verschil. Een van de verklaringen is het verschil in economische groei. Over het afgelopen decennium groeiden de VS gemiddeld 1% per jaar meer dan de Europese economieën. Strategen lijken het een vanzelfsprekendheid te vinden dat Amerika harder groeit. Tijd om naar de oorzaken te kijken. Enerzijds komt het doordat de Amerikaanse bevolkingsgroei ook hoger is. Dat laatste effect is goed voor de helft van het groeiverschil. Overigens moet het aantal werkenden in dezelfde mate meegroeien, anders heeft het economisch geen zin. Daarnaast heeft de Amerikaanse overheid onder president Joe Biden de boel flink aangejaagd met allerlei fiscale stimulansen. Een groot deel daarvan werd besteed aan langetermijninvesteringen, zoals chipfabrieken, infrastructuur en vergroening. De overheidsfinanciën zijn na Donald Trumps belastingverlaging nog verder uit de hand gelopen, maar het geld is wel nuttig besteed. Naast de fiscale stimulans is de flexibiliteit van de Amerikaanse arbeidsmarkt een belangrijke factor. Dat is niet altijd even fijn als werknemer, maar het zorgt er wel voor dat bedrijven makkelijker investeren. En als laatste geeft de Amerikaanse consument heel gemakkelijk zijn geld uit. Alle extra spaarcenten na corona zijn uitgegeven. Dat was goed voor de economie, maar dat potje is nu wel op. Hoe anders is het beeld in Europa. Daar zit men nog steeds op zijn spaarcenten. In de meeste Europese landen is die coronaspaarpot bijna niet aangesproken. Goed voor de potentiële groei, maar van potentiële groei kun je niet leven. In Europa hebben we veel meer last van vergrijzing, terwijl de pensioenleeftijd in de meeste landen niet (genoeg) stijgt. Dat, gecombineerd met starre arbeidsmarkten, zorgt voor sombere vooruitzichten, zeker in het huidige populistische klimaat. Zo’n arbeidsmarkt is een politieke keuze, maar een van de consequenties is lagere economische groei. En we hebben een overvloed aan bureaucratie, dat wel. Voeg daarbij het stilvallen van exportmarkten zoals China en het plaatje is compleet. Gelukkig heeft zuidelijk Europa nog een paar plusjes. Enerzijds de enorme fiscale stimulans vanuit Brussel en anderzijds de positieve toerisme effecten. Met verwondering kijk ik daarom naar de diverse antitoerismeprotesten. Als je er economisch zo van afhankelijk bent, is een dergelijke beweging erg gevaarlijk. Dus blijft dat groeiverschil zo groot? De aanjagers van de Amerikaanse economie - bevolkingsgroei, het coronaspaarpotje en de fiscale stimulans - zullen ongetwijfeld in een lagere versnelling gaan draaien. Maar een economische revival in Europa? Hoe goed je ook kijkt, ik zie niet waar het vandaan moet komen. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De zoete droom van een belegger is dat hij met een glazen bol in de toekomst kan kijken. Hoe zou dat zijn? Stel, het is 1972 en u ziet in uw opgepoetste bol dat in 2024 één op de vijf verkochte auto’s elektrisch is. U had die ochtend net in de krant gelezen dat Volkswagen voor het eerst een elektrisch busje heeft gemaakt, met een actieradius van 75 kilometer. Een behoorlijke range, zeker voor die tijd. Dan is de beleggingsbeslissing snel gemaakt. U koopt snel VW-aandelen en weet dat het wel goed zit met uw pensioen. In 2024 kijkt u weer naar uw VW-aandelen en u ziet dat ze niet eens de brede index hebben bijgehouden. Dat kan gebeuren, maar het is niet wat u had verwacht. Nog een voorbeeld. In 2000 zag u al dat we twintig jaar later alles met een telefoonachtig apparaatje zouden doen, zelfs op het internet surfen. En dat apparaat hadden we altijd bij ons. Het is de lifeline met de rest van de wereld. Wie gaat er tegenwoordig nog de deur uit zonder? Op dat moment was er het beursgenoteerde bedrijf Palm. Met een Palm kon je bellen, het was een adresboek en je agenda stond erin. En belangrijker, Palm was de eerste met de technologie om draadloos connectie te maken met het internet. Dan moest je wel in deze marktleider beleggen, toch? Het resultaat: de concurrentie haalde Palm keihard in en niemand heeft ooit meer van het bedrijf gehoord. Het beleggingsresultaat? In 2000 was Palm $45 mrd waard. In 2010 werd het uit zijn lijden verlost door een overname van $1,2 mrd door Hewlett Packard. Dat was overigens nog een heel rijkelijk bod, want een paar jaar later werd deze overname volledig afgeschreven. Nog eentje dan. In datzelfde jaar zag u in de bol ook dat mensen met hun telefoon foto’s maakten en die naar familie en vrienden stuurden. En op het internet plaatsten. Logisch dat je dan in KPN moet beleggen. De koers stond toen boven de 100 gulden … Misschien overbodig om te noemen, maar er is geen aandelensplitsing geweest. Ik moest aan deze voorbeelden denken toen ik de enorme investeringen van de grote vier technologiebedrijven zag. Een kleine $200 mrd alleen al in 2024. Deze grote vier zijn goed voor 54% van Nvidia’s omzet. En beleggers zijn er blij mee, want de cloud en AI zijn de toekomst. Daar heb je geen glazen bol voor nodig. Die blijheid doet me denken aan die van KPN’s aandeelhouders in 2000. Nee, zo’n glazen bol is leuk, maar het wil niet zeggen dat je er ook geld mee kan verdienen. Mocht u er een tegenkomen die werkt, kijk dan vooral naar de koersenpagina’s. Daar heb je wel wat aan. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Duitse overheid is wakker geworden. Zij wil een pensioenfonds oprichten, om te voorkomen dat de pensioenuitkeringen onbetaalbaar worden. Op zich een goed idee, het land is in een rap tempo aan het vergrijzen en het gros van de huidige pensioenen wordt door de overheid betaald. De pensioenrekening is nu al opgelopen tot €110 mrd per jaar. Duitsland wil ieder jaar €12 mrd uitlenen aan het nieuwe fonds, dat het geld dan in aandelen belegt. Die pensioenpot moet uiteindelijk uitgroeien tot een vermogen van €200 mrd in 2035. Ik heb het even nagerekend, dan moet je op aandelen 8,5% per jaar verdienen. Dat is ambitieus, om het zachtjes uit te drukken. Even ter vergelijking, ons pensioenvermogen is €1500 mrd. En er zijn ongeveer vijfmaal zoveel Duitsers als Nederlanders. Maar, zoals gezegd, op zich is het een goed idee. Aandelen leveren op langere termijn een hoger rendement op. Al is het wel beleggen met geleend geld. Wij hebben de pensioenpot over een lange periode opgebouwd met een deel van ons salaris. Bovendien hebben we net een prachtige aandelenperiode achter de rug, met rendementen die ver boven het historische gemiddelde liggen. Op zich is het vreemd dat het fonds wil gaan beleggen met geleend geld. Want Duitsers hebben van nature een antipathie voor risico. Daarom bezit slechts 40% van de bevolking een huis. In andere landen is dat percentage veel hoger. Het verklaart ook waarom men zo weinig in aandelen belegt. Volgens de Oecd bestaat de gemiddelde Duitse beleggingsportefeuille voor slechts 10% uit aandelen. Bij Amerikanen ligt dat percentage op 40. En uit recent onderzoek bleek ook nog eens dat áls Duitsers uiteindelijk gaan beleggen, ze er slecht in zijn. Een van de belangrijkste verklaringen daarvoor is dat ze van nature pessimistisch zijn ingesteld. En pessimisten maken minder rendement dan optimisten. Ze kunnen niet zo goed tegen verlies. Misschien is dat de reden voor de enorme gedrevenheid van Duitse voetballers om in die laatste minuut toch nog even de beslissende goal te maken. Bovendien zijn Duitsers extreem slecht in het timen van de beurs. Ze durven niet te beleggen als de markten omhooggaan, maar zijn net zo somber als ieder ander op de bodem van de beurs. Dat is jammer, wel de downside, maar niet de upside van hun beleggingen. Een prachtig voorbeeld is de oprichting van de technologiebeurs Neue Markt in 1997. Het moest de Duitse versie van de Nasdaq worden. Na het klappen van de internetbubbel werd deze markt in 2001 weer gesloten. Ik vrees met grote vreze. De voortekenen zijn slecht. Duitsers zijn slecht in beleggen en slecht in timen. En dan willen ze nu, net na een prachtige aandelenperiode, pensioenvermogen opbouwen door te beleggen in aandelen met geleend geld. Dat klinkt als een recept voor ellende. Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.See omnystudio.com/listener for privacy information.