Macro met Boot en Mujagić | BNR

Het Italiaanse financiële systeem dreigt in handen te komen van enkele extreem vermogende figuren, vreest macro-econoom Arnoud Boot. Het gaat om de Italiaanse bouw- en vastgoedtycoon Francesco Gaetano Caltagirone en de familie Del Vecchio, met haar investeringsvehikel Delfin. 'Zij dreigen ongeveer het hele financiële systeem in Italië in handen te krijgen.'   See omnystudio.com/listener for privacy information.

De VS is van plan heffingen op te leggen aan niet-Amerikaanse schepen aanleggen in Amerikaanse havens, een ingrijpende maatregel in te voeren die gevolgen kan hebben voor de internationale scheepvaart en de wereldhandel. ‘Ook als een bedrijf veel niet-Amerikaanse schepen in de vloot heeft, komt er een heffing aan’, zegt Menno Middeldorp, hoofd van Rabo Research. De maatregel kan, wanneer deze wordt doorgevoerd, leiden tot een stijging van meer dan 500 dollar per container. Deze nieuwe heffingen zouden kunnen leiden tot grote gevolgen voor de internationale handel, vergelijkbaar met de verstoringen die we zagen tijdens de blokkade van het Suezkanaal. ‘Het kan ook impact op de inflatie hebben, met een verwachte verhoging van 0,3 tot 0,5 procent.’  Op dit moment is er echter nog onzekerheid over of het plan daadwerkelijk doorzet. ‘Het plan is bekend gemaakt, maar we weten nog niet of dit allemaal doorgaat. Als het doorzet, zal het zeker een prijsimpact hebben’, aldus Middeldorp.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het gaat werkelijk gebeuren: importheffingen van 25 procent op auto’s van buiten de VS. En dit keer zijn de heffingen permanent, bezwoer Trump, met de verwachting dat auto’s in het vervolg nog maar op één plek worden gemaakt: de Verenigde Staten van Amerika. Maar hoe je het ook wendt of keert: het is allemaal hoogst inefficiënt, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Als het efficiënt zou zijn om auto’s op één plek te maken, hadden al die fabrikanten het de afgelopen jaren gedaan.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

  De laatste cijfers over de Amerikaanse economie laten een niet geweldig beeld zien. Het consumentenvertrouwen is gedaald tot onder het niveau van vóór 2021. En toen moest de echte covidpandemie nog beginnen en stond de inflatie aan de vooravond van een historische stijging richting de 10 procent. 'Zelfs toen was het vertrouwen niet zo laag als nu', zegt macro-econoom Edin Mujagic.  Consumentenvertrouwen is één ding, wat laten andere cijfers zien?  De vooruitzichten zijn ook niet best. De groei is op het laagste punt sinds 2013 uitgekomen. Tegelijkertijd is de verwachting dat de inflatie, met 4 procent, op het hoogste niveau sinds de jaren 90 uit zal komen. Als je al somber bent of zorgen hebt over de toekomst, de economie en je eigen baan mogelijk op de tocht staat terwijl alles om je heen duurder wordt, dan is een hallelujastemming ver weg.  Maar niet heel lang geleden spraken we voornamelijk over een zeer goed draaiende economie in de VS. Wat is er veranderd?  De afgelopen jaren draaide de economie inderdaad uitstekend. Maar dat is op macroniveau. Concreet betekende dat ook dat de VS in een situatie zat waarin er per werkloze twee vacatures waren. Iedereen die wilde werken, kon zo aan de slag.  We hebben elke maand cijfers gezien waarin duizenden mensen zelf ontslag namen. Of omdat ze al een betere baan hadden gevonden, of omdat ze erop vertrouwden dat ze binnen een week wel ergens anders aan de slag konden gaan.  Inmiddels is een nieuwe president aan de slag gegaan. Heel veel mensen zijn fan van wat hij voor ogen heeft. Het komt bij heel veel Amerikanen daadkrachtig en stoer over.  Maar we zijn ondertussen in een fase aanbeland waarin dat soort dingen geïmplementeerd gaan worden. En dan zie je ook wat het betekent in je dagelijks leven. Namelijk dat heel veel spullen duurder worden, en dat raakt dus de economische groei. Dat komt nu allemaal samen en dat betekent concreet dat de gemiddelde Amerikaan een stuk zenuwachtiger is geworden. Dat leidt tot enige somberheid en dat zie je dan onder meer terug in dat consumentenvertrouwen.  Dat vertrouwen ligt op een historisch laag niveau. Wat kunnen we daaruit afleiden?  Dit is in ieder geval iets waarbij terugkijken enig houvast geeft. Wij weten uit het verleden dat een economie vooral draait op bestedingen van huishoudens. Daar heb je geld voor nodig, maar ook vertrouwen in de toekomst. Dan ga je veel makkelijker een nieuwe bank of een nieuwe auto kopen. Een somber huishouden gaat niet lukraak geld spenderen.  Ondanks een goed draaiende economie was er, net als in de VS, bij ons ook geen hallelujastemming. Maar desondanks bleef de consument wel spenderen. De vraag is dus of dat lage consumentenvertrouwen, een soft cijfer, straks terug te zien is in de harde cijfers. Gaat de consument ook echt minder geld uitgeven door dat pessimisme? Daar ga ik de komende maanden naar kijken.  Als het verleden enige waarde heeft, dan zou het niet verbazen als we deze gevoelens over niet al te lange tijd terug gaan zien in harde cijfers. En als dat inderdaad het geval is, dan denk ik dat het niet lang zal duren voordat ook de inmiddels behoorlijk verlaagde ramingen over economische groei, door onder meer de Fed, over niet al te lange tijd te optimistisch blijken te zijn.  En dan moet 2 april nog komen, de dag die door Donald Trump ‘Liberation Day’ wordt genoemd  Dat is een dag waar veel mensen naar kijken. Dan treden, als het aan de Amerikaanse president ligt, de wederkerige importheffingen in werking. Die dag kan een mini break-or-make-day worden.  Als het allemaal blijkt mee te vallen, dan kan dat een impuls geven om een deel van die somberheid ongedaan te maken. Valt het allemaal tegen, dan hebben we het over een maand over een nieuw dieptepunt in het vertrouwen.  Ik hoop in ieder geval dat die deadline gehaald wordt. Want dan is er in ieder geval meer zekerheid. Waar je niet op zit te wachten, is dat we op 1 april horen dat de plannen met een week of met twee weken worden uitgesteld. Daarmee creëer je nog meer onzekerheid.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

Inflatie, het lijkt het favoriete woord te zijn van macro-econoom Edin Mujagic. Maar dat is niet voor niets. Een nieuw Amerikaans onderzoek toont namelijk dat lang niet iedereen op de hoogte is over de exacte oorzaak van inflatie, en vooral over hoe je inflatie het beste weer de kop in kan drukken. ‘Je valt van je stoel als je dit leest.’   See omnystudio.com/listener for privacy information.

De huidige geopolitieke situatie wordt misbruikt door allerlei instanties die proberen er nu ideeën doorheen te krijgen die ons niet sterker, maar juist zwakker maken. In de economie en financiële sector merkt macro-econoom Arnoud Boot dat partijen nu hun kans schoon zien door onder het mom van een krachtig Europa, met gevaarlijke suggesties te komen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze week publiceerde de OESO het Global Debt Report, waaruit blijkt dat de rentelasten in veel OESO-landen een groter deel van hun uitgaven vormen dan voorheen. In 2021 was dat gemiddeld nog 2,4 procent van het bbp, in 2024 steeg dat naar bijna 3,5 procent. ‘En vorig jaar was nog een gunstig jaar door renteverlagingen, maar nu stijgen de lange rentes weer, wat slecht nieuws is voor landen met hoge schulden’, zegt macro-econoom Edin Mujagic.  Waarom lopen die lange rentes weer op? Dat zijn twee redenen voor. De eerste reden is de vrees van steeds meer beleggers dat de hoge inflatie voorlopig aan zal houden. De tweede reden is de bezorgdheid over de houdbaarheid van de schulden bij verschillende landen. Er is een groeiende angst dat landen die worstelen met hoge schulden, inflatie zullen gebruiken om hun schuldenlast te verlichten. Deze twee factoren versterken elkaar, en dat kan leiden tot een vicieuze cirkel.  Maar, centrale bankiers zeggen toch dat het gevecht met inflatie bijna achter de rug is? Ja, maar dit is iets wat we al lange tijd horen. Eerder deze week was er natuurlijk de vergadering van het rentecomité van de Federal Reserve, inclusief de bijbehorende persconferentie. In die persconferentie zei Jerome Powell, de voorzitter van de Fed, dat de voortgang bij het terugbrengen van de inflatie naar 2 procent langer op zich zal laten wachten. Dit is een diplomatieke manier om te zeggen dat het hen nog steeds niet is gelukt. Als we kijken naar de ramingen van zowel de Fed als de ECB, gaan zij ervan uit dat de inflatie ergens eind 2026 of in 2027 weer op 2 procent zal liggen. Maar dit is iets wat we al een lange tijd horen, en die voorspellingen komen maar niet uit. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Federal Reserve houdt de rente onveranderd, maar verder werd volgens econoom Edin Mujagic gisteren eigenlijk juist álles aangepast. De economische groeiraming werd naar beneden bijgesteld naar 1,7 procent, de inflatieverwachting voor dit jaar werd verhoogd naar 3 procent en ook de werkloosheid komt iets hoger uit dan eerder gedacht. ‘Wat de Fed impliciet, maar ook expliciet gisteren zei, is dat dit voor een groot deel door het beleid van de nieuwe Amerikaanse president komt.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Duitse Bundesbank heeft met behulp van kunstmatige intelligentie de communicatie vanuit de Europese Centrale Bank vanaf 2011 tot en met eind 2024 geanalyseerd, met de vraag of de ECB een spreekwoordelijke duif of een havik is. Daarbij is niet gekeken naar de besluiten zelf, maar naar wat erover is gezegd. Daaruit blijkt dat de toon tot 2021 over het algemeen ‘duifachtig’ is, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Maar daarna begonnen de problemen.’  Hoe ging het daarna dan?  Dat de toon tot aan 2021 wat softer was, is te begrijpen. Toen was de inflatie in de ogen van de ECB ook aan de lage kant. Maar na 2021 verandert dat en wordt de toon iets anders. Vanaf dat moment begint de inflatie te stijgen. En daar gaat het al fout, want de inflatie loopt op tot 10 procent. Vanaf dat moment hadden het beleid en de communicatie juist veel meer als een havik moeten zijn—heel scherp. Dat is het bewijs voor mijn stelling dat ze te lang hebben gewacht met ingrijpen.  In 2023 werd de toon iets scherper, maar in 2024 zwakt de communicatie weer af naar de ‘duifstand’—hun oude DNA, met meer aandacht voor andere zaken dan inflatie, terwijl die nog steeds te hoog is.  Maar Lagarde heeft toch ook al gezegd dat de race nagenoeg gewonnen is?  Klopt, en dit onderzoek van de Bundesbank bevestigt dat nu ook. De communicatie van een centrale bank is heel belangrijk; het is een soort nieuw instrument geworden. Markten reageren op wat er gezegd wordt en hoe het wordt gebracht—forward guidance. De markten nemen de uitspraken mee in hun prijsvorming.  Maar als een centrale bank zich meer als duif gedraagt, kan dat ook een onbedoeld negatief bijeffect hebben. Want als wordt gezegd dat de economie niet goed draait en daarom de rente niet wordt verhoogd, dan gaat dat in de hoofden zitten. Bedrijven gaan daar ook op anticiperen: Als de ECB negatief is, moet ik mijn toekomstplannen dan wel doorzetten?  Wat heeft de Bundesbank nog meer gevonden?  Ze hebben vastgesteld wat het werkelijke ECB-beleid is, zonder alleen naar de rente te kijken. Vorig jaar stond de rente op 4 procent, maar dat was in de zomer van 2007 ook het geval. Wat betreft monetair beleid lijkt dat hetzelfde, maar toch zit het anders.  Want 4 procent in 2024 is veel ruimer dan 4 procent in 2007, omdat de inflatie nu veel hoger is dan toen. Volgens het AI-onderzoek van de Bundesbank was het beleid in 2007 veel ruimer dan je zou verwachten op basis van de rente. Dat heeft te maken met twee dingen. Enerzijds die forward guidance—dus wat de ECB zegt te gaan doen. En ten tweede was er destijds quantitative easing, waarbij staatsobligaties werden opgekocht.  Volgens de Bundesbank was het werkelijke beleid in 2007 daardoor 150 basispunten ruimer dan je op basis van de rente zou verwachten. Dus kunnen we concluderen dat de ECB te laat heeft ingegrepen: de strijd tegen inflatie is niet lang genoeg gevoerd en te vroeg gestaakt. De rente is te vroeg weer naar beneden gebracht.  Wat gaat de ECB doen met dit onderzoek?  Niet heel veel, denk ik. Maar voor beleggers en de financiële markten is het wel heel belangrijk. Zij weten nu wat het DNA van de ECB is: een softe aanpak van inflatie. Als je dat doortrekt, kun je concluderen dat de inflatie in de eurozone eerder te hoog dan te laag zal blijven.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het rentecomité van de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, komt vandaag bijeen. Voorheen was zo'n vergadering over de Amerikaanse economie volgens macro-econoom altijd een groot feest, omdat de economie van de Verenigde Staten goed presteerde. ‘Maar die tijden zijn voorbij.’ See omnystudio.com/listener for privacy information.