Macro met Boot en Mujagić | BNR

Macro-econoom Arnoud Boot ziet hoe de achterban van de aanstaande president Donald Trump op economisch vlak totaal gespleten is. De nieuwe economie, die Elon Musk vertegenwoordigt, botst volgens hem met de oude economie, die de MAGA-beweging omarmt. Om die reden verwacht Boot de komende tijd weinig economische schokken.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De exportwaarde van landbouwproducten vanuit Nederland is uitgekomen op bijna 130 miljard euro. ‘Een fenomenaal succesverhaal, laat ik daarmee beginnen,’ zegt macro-econoom Arnoud Boot over de resultaten die beschreven staan in een rapport van Wageningen Universiteit, in opdracht van het ministerie van Landbouw. ‘Hoe doe je onderzoek voor het ministerie en blijf je tegelijkertijd recht in de leer?’ vraagt hij zich af.  Waar komt die 130 miljard euro vandaan?  Om te beginnen: het is een prachtig rapport dat ook goed te lezen is. Er staat precies in beschreven waar we exporteren en hoe we exporteren, dus zowel de gewone export van onze eigen producten als de wederuitvoer. Dat laatste vertegenwoordigt nog niet een derde van de toegevoegde waarde van de zaken die wij zelf maken en exporteren.  Er is een succesverhaal te vertellen, en dat doet het rapport buitengewoon goed. Maar er is één hoofdstuk dat niet te lezen is, en dat heeft een belangrijke reden. Het ministerie van Landbouw en Wageningen Universiteit hebben een nauwe relatie, en het ministerie was de opdrachtgever van het onderzoek. Dat maakt zo'n rapport dubbel interessant, want het maakt het ook gevoelig voor de onderzoekers: wat precies opschrijven en wat ze precies onderzoeken.  Nederland heeft een unieke positie in de wereld. We zijn de tweede exporteur ter wereld. Hoe is dat in hemelsnaam mogelijk?  Waar komt die spanning aan het licht?  In de aanbiedingsbrief die samen met het rapport naar de Tweede Kamer wordt gestuurd, vallen twee dingen op. De term ‘strategisch belang’ komt overal voor, en daarnaast wordt veel gesproken over 'strategische afhankelijkheid' van het buitenland. Die aanbestedingsbrief is dus heel defensief.  Letterlijk staat er: 'Zeker in een tijd waarin de geopolitieke ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen, onderstreept dit het strategische belang van de Nederlandse agrofoodsector, die bijdraagt aan mondiale voedselzekerheid.'  Landbouw is ons grootste exportproduct, we hebben er echt verstand van, en dat kunnen we niet weghalen. De vraag is: hoe kun je dat veiligstellen voor de toekomst en tegelijkertijd slimmer inrichten?  Maar hoe doe je onderzoek voor het ministerie en blijf je tegelijkertijd recht in de leer? Dat hebben ze echt geprobeerd, maar in één hoofdstuk is duidelijk de invloed van politiek Den Haag te zien.  Namelijk?  Die strategische afhankelijkheid gaat meestal over import. Er zijn zaken die wij moeten importeren, anders stort het hier als een kaartenhuis in elkaar. Die strategische afhankelijkheid wordt nadrukkelijk genoemd in de brief van de minister, maar er staat niets over in het rapport.  Integendeel, er staat een extra hoofdstuk in het rapport, en dat is het enige onleesbare hoofdstuk, waarin de plaatjes en de presentatie niet in orde zijn. Dat heeft een reden. Het betreffende hoofdstuk vermeldt in de inleiding dat de economische afhankelijkheden in kaart worden gebracht, maar het wil de strategische risico’s niet benoemen.  Dat staat expliciet beschreven, en dat is er later ingekomen. Dus je weet dat er interactie is geweest tussen het ministerie en de onderzoekers. Want als je het rapport leest en vergelijkt met de brief van de minister, dan is de brief van de minister puur defensief.  Dat zie je heel vaak wanneer je om advies wordt gevraagd. Dan wordt er door Den Haag een spin aangegeven. En daar is dit een voorbeeld van.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het feit dat de kerninflatie welgeteld 0.1 procentpunt lager uitviel dan verwacht, is reden voor feest in de Verenigde Staten. Onzin, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Het geeft aan hoe fragiel het allemaal is op de markt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De hoge rentestanden van de Europese Centrale Bank zouden de energietransitie in de weg zitten en daarom klinken er steeds meer stemmen voor een groene rente. Voor duurzame bedrijven zou dan een lagere rente gelden. Een slecht plan, denkt econoom Edin Mujagić. ‘Een centrale bank kan zich beter richten op een lage inflatie, daarmee help je de groene transitie echt vooruit.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De definitieve inflatie over 2024 is uitgekomen op 3,3 procent, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Toch kunnen veel consumenten zich daar geen beeld bij voorstellen en denken ze dat de inflatie juist veel hoger is, merkt econoom Edin Mujagic op. ‘Mensen ervaren de inflatie over het algemeen veel hoger dan de officiële cijfers voorstellen.’   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Macro-econoom Arnoud Boot ziet landen, de Verenigde Staten voorop, misbruik maken van hun economische machtsposities. Het doet hem denken aan het kolonialisme van weleer. Vooral kleine en alleenstaande landen moeten uitkijken. Zo mist het Verenigd Koninkrijk de bescherming van een stroperig machtsblok als de EU in een wereld van opvliegerige mannetjesputters.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De schikking die Triodos Bank treft met ontevreden certificaathouders houdt ook macro-econoom Arnoud Boot bezig. De bank maakte vandaag bekend dat er een overeenkomst is bereikt, waarin een compensatie van 10 euro per certificaat wordt betaald om juridische stappen te voorkomen. 'Dit is een sigaar uit eigen doos.'  Waar draait dit conflict om, Arnoud?  De kern van het conflict is dat de certificaathouders, feitelijk de aandeelhouders van Triodos, jarenlang tevreden zijn gehouden door te suggereren dat de certificaten een redelijk vaste waarde hadden, verhandeld konden worden en terugverkocht konden worden aan Triodos tegen de daadwerkelijke waarde ervan. Oftewel, het bedrag dat Triodos daarvoor op de balans had staan.  Maar op het moment dat er onzekerheid ontstaat, zoals tijdens de coronacrisis, willen veel mensen van die certificaten af. Het bedrijf kan echter niet al die certificaten terugkopen, want daarmee geeft het zijn eigen vermogen weg. Dat eigen vermogen is nodig om de activiteiten van de bank te kunnen uitvoeren. Zo zijn ze in een benarde situatie terechtgekomen en hebben ze de handel in 2020 stilgelegd. Deze constructie was onhoudbaar, en de Nederlandse Bank had dit nooit mogen toestaan.  Hoe groot is de schade voor de gedupeerden?  Het is natuurlijk buitengewoon vervelend als je pensioen in die certificaten zit en je letterlijk niet bij je geld kunt. Dat is buitengewoon pijnlijk. Later is er een handelssysteem opgezet, maar dat bleek ingewikkeld en kende veel obstakels. Bovendien is de waarde van de certificaten aanzienlijk gedaald. Van de oorspronkelijke waarde van ruim 80 euro, is nog zo’n 25 euro over.  Waarom heeft Triodos Bank dit ooit opgezet?  Triodos was geen traditioneel financieel bedrijf. Het is in de jaren ’60 door idealisten bedacht, de eerste stichting werd in 1971 opgericht, en de bank startte in 1980. Het begon met prachtige plannen voor biologische landbouw, duurzame energie en een organische supermarkt. Maar vanaf 1993, met de Europese expansie, begonnen de problemen.  De Nederlandse certificaathouders zijn gaan ruziën met Triodos en hebben nu een regeling getroffen. Maar de buitenlandse klanten, met name in Spanje waar de bank pas in 2004 begon, hebben weinig met het mooie verhaal van Triodos te maken.  De certificaathouders krijgen nu een deal. Wat vind je daarvan?  Alle certificaathouders krijgen 10 euro per stuk aangeboden in ruil voor het definitief staken van de juridische strijd. Maar waar komt die 10 euro vandaan? Dat is letterlijk een sigaar uit eigen doos. Maar gezien de situatie was er geen andere mogelijkheid om je recht te halen. De mensen worden hier niet beter van.  Hoe komt Triodos hieruit?  Het kan een heel negatief verhaal worden voor Triodos. Het vertrouwen in de bank lijkt te ontbreken, omdat mensen blijkbaar denken dat de 25 bomen in de doos niet goed beheerd worden. Ze zeggen als het ware: "Geef maar aan mij." Maar dat komt neer op een liquidatie van Triodos.  Nu moet er een krachtig signaal worden afgegeven dat men vertrouwen heeft in Triodos. Er moeten partijen instappen die dat vertrouwen uitstralen. Alleen dan heeft Triodos toekomstperspectief, en dat toekomstperspectief bepaalt uiteindelijk de waarde van de certificaten.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

De economie in het Verenigd Koninkrijk stagneert. De staatsschuld is hoog, het begrotingstekort eveneens en ondertussen nadert de tienjaarsrente met rasse schreden de grens van 5 procent. Ondertussen is de inflatie hoog én stijgend. Het VK is een van de belangrijkste handelspartners van Nederland, dus dit kan problemen veroorzaken voor ons land, zegt macro-econoom Edin Mujagic.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Amerikaanse tienjaarsrente is gestegen naar 4,7 procent. De stijging kwam door nieuwe cijfers die laten zien dat de Amerikaanse economie nog steeds sterk presteert. ‘Toch is het opvallend dat deze rente niet de verwachte daling heeft gevolgd sinds de Fed medio september vorig jaar begon met renteverlagingen’, zegt macro-econoom Edin Mujagic.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het inflatiecijfer is in Nederland in december 2024 gestegen naar 4,1 procent. Dat is een toename ten opzichte van de maand ervoor. Niet alleen in Nederland is er een stijging van het inflatiecijfer te zien, dat is ook zo in de rest van de Eurozone. ‘Er is in december niet alleen veel vuurwerk de lucht ingegaan, maar ook de inflatiecijfers zijn weer flink gestegen', zegt macro-econoom Edin Mujagic erover.    See omnystudio.com/listener for privacy information.