Macro met Boot en Mujagić | BNR

Het begint inmiddels op een vastgelopen plaat te lijken als het gaat om Nederland en inflatie, vindt macro-econoom Edin Mujagic. De stijging van de Nederlandse inflatie is vooral te wijten aan de hogere voedselprijzen en de oplopende kosten in de dienstensector. ‘Het is al zo lang het geval dat de inflatie in Nederland veel hoger ligt dan in veel andere westerse landen, dat je jezelf de vraag kunt stellen: wordt dit niet een structureel probleem?’ Hoeveel last heeft de consument van de inflatie? Als we het hebben over voedsel, dat zijn de uitgaven waarmee iedereen in Nederland dagelijks te maken heeft. Dit zijn de kosten die mensen echt voelen en merken. Nederland heeft de afgelopen jaren wel loonstijgingen doorgemaakt, maar als je de inflatie en de totale loonstijging samen bekijkt, zie je dat voor veel mensen hun loon niet in hetzelfde tempo is gestegen als de prijzen om hen heen. Dit heeft een duidelijke impact op de consument. Maar als je het vanuit een macro-economisch perspectief bekijkt, heeft dit óók effect op het hele land. Het betekent dat de concurrentiepositie van Nederland verslechtert ten opzichte van de landen om ons heen. Stel je voor dat je een winkel hebt in een drukke straat, waar je dezelfde producten verkoopt als de winkels om je heen. Als jouw prijzen elke maand sneller stijgen dan die van de andere winkels, gaat dat ten koste van jouw winkel.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is veel discussie over het beleggingsbeleid van pensioenfondsen. Grote bedrijven zoals BP, Shell, BlackRock en banken stappen steeds vaker af van hun eerdere duurzame doelen. Dit heeft ook invloed op de rol van pensioenfondsen in de samenleving. Het grootste pensioenfonds van Nederland, ABP, besloot zich vorige week terug te trekken uit de beleggingen in technologiebedrijven Alphabet en Meta. Waarom die keuze is  gemaakt, is volgens macro-econoom Arnoud Boot niet goed uitgelegd. ‘En dat is wel noodzakelijk.’ Waarom is dat zo noodzakelijk? De keuze van pensioenfondsen om in bepaalde bedrijven wel of niet te investeren, heeft invloed op de spreiding van beleggingen. Minder spreiding betekent meer risico, wat op lange termijn kan leiden tot een lager rendement. Daarom moeten pensioenfondsen duidelijk uitleggen waarom ze bepaalde keuzes maken, het raakt immers het rendement van de deelnemers. Het is niet genoeg om te zeggen dat het beleid duurzamer moet worden. Er moeten goede, onderbouwde argumenten zijn die door de deelnemers ondersteund worden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Econoom Arnoud Boot ziet dat twee 'redelijk centrale partijen' in Duitsland een regering kunnen vormen: CDU/CSU en SPD. Met name ligt er volgens Boot voor de nieuwe regering 'een uitdaging' om de zogeheten 'schuldenbremse' te kielhalen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De optimistische economische raming waar het Centraal Planbureau (CPB) gisteren mee kwam, komt neer op een meevaller van 8 miljard euro voor het kabinet. Dat de ramingen van het CPB er regelmatig naast zitten, heeft volgens FD-journalist Marijn Jongsma vooral te maken met de slagkracht van de regering. ‘Het kabinet slaagt er slecht in het geld uit te geven.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Economen van het Internationaal Monetair Fonds hebben onderzoek gedaan naar de kloof in arbeidsproductiviteit tussen de Verenigde Staten en Europa. Dat dit verschil groot is, is bekend. Desondanks ziet macro-econoom Edin Mujagic een aantal belangrijke nieuwe inzichten. 'Maar er is geen wondermiddel.'  De kloof tussen de groei van de arbeidsproductiviteit in Europa en Amerika neemt sinds de jaren '90 toe. De economen hebben een diepe duik genomen in de cijfers vanaf dat moment.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

In aanloop naar de rentevergadering van de Europese Centrale Bank (ECB) volgende week laten verschillende centrale bankiers al van zich horen. Een Italiaanse centrale bankier constateert dat de economie van de Eurozone zwakker is dan verwacht, doordat het verwachte herstel van de consumptie van huishoudens uitblijft. Zijn Franse collega tekent op dat de onzekerheid rondom importheffingen van de VS onze economische groei kan raken. ‘Wat ze allebei willen zeggen is: we moeten doorgaan met het verlagen van de rente, want daar heeft onze economie behoefte aan’, zegt macro-econoom Edin Mujagic.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Economen van het Internationaal Monetair Fonds hebben onderzoek gedaan naar de kloof in arbeidsproductiviteit tussen de Verenigde Staten en Europa. Dat dit verschil groot is, is bekend. Desondanks ziet macro-econoom Edin Mujagic een aantal belangrijke nieuwe inzichten. 'Maar er is geen wondermiddel.'  De kloof tussen de groei van de arbeidsproductiviteit in Europa en Amerika neemt sinds de jaren '90 toe. De economen hebben een diepe duik genomen in de cijfers vanaf dat moment.  Wat is daar uitgekomen?  Ze concluderen onder meer dat Europese grote bedrijven gemiddeld 3 à 4 procent van hun totale omzet uitgeven aan onderzoek en ontwikkeling. In 2023 gaven Amerikaanse grote bedrijven gemiddeld 12 procent van hun totale omzet hieraan uit.  Daarnaast worden in de VS meer bedrijven opgericht die ook daadwerkelijk marktleider worden dan hier. Dat geeft aan hoe groot de dynamiek in Amerika is.  Tot slot zien ze dat de bedrijven die uiteindelijk geen succes worden, langer blijven bestaan in Europa dan in de VS. Veel overheden in Europa proberen inefficiënte bedrijven overeind te houden met subsidies en steunmaatregelen.  Dan heb je het over de zombiebedrijven?  Inderdaad, en als er daar heel veel van zijn, dan remt dat toch de ontwikkeling van de economie, inclusief de stijging van de productiviteit.  Wat is er dan anders in Europa?  Europese bedrijven opereren in een gefragmenteerde markt, met verschillende deelmarkten. Hoewel veel regels op elkaar lijken, zijn ze niet op elkaar afgestemd, wat leidt tot extra kosten. Daarnaast is er te weinig durfkapitaal en een tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel.  De economen van het IMF hebben aangegeven dat alle regels op de nationale markten vertaalbaar zijn naar een bredere context. Stel je voor dat we in plaats van die regels de Europese Unie invoerrechten zouden invoeren. Wat zou dat betekenen? Voor de industriële sector zouden de invoerrechten oplopen tot 44 procent, terwijl voor de dienstensector, die het grootste deel van de economie uitmaakt, dit kan oplopen tot wel 110 procent. Dit zijn de obstakels waarmee Europese bedrijven te maken krijgen wanneer ze proberen te groeien en uit te breiden. Dit is wat ons in feite belemmert.  Dus wat kun je daartegen doen?  Ze zeggen meteen: er is geen wondermiddel. Je kunt niet zomaar een plan opstellen om de VS volgend jaar in te halen. Dit vergt jaren van inspanning en een heel duidelijk plan.  Wat we nodig hebben, is het creëren van een echte interne markt. Weg met de handelsbelemmeringen die onze bedrijven hinderen om net zo efficiënt en succesvol te worden als de Amerikaanse bedrijven.  Ons probleem komt niet uit China of Rusland. Het is van eigen makelij en iets waar Europa al lange tijd mee worstelt.  En dan het onderwijs: er moet niet alleen meer in geïnvesteerd worden, maar het moet ook hervormd worden. Want wat universiteiten, HBO’s en MBO’s uiteindelijk afleveren, zijn jongeren en volwassenen met de vaardigheden die aansluiten bij wat het bedrijfsleven nodig heeft. En daar schort het nogal aan.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een herziening van de inflatiedoelstelling van centrale banken, daarvoor pleit Barbara Baarsma, hoofdeconoom bij PwC en hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam. In plaats van de gebruikelijke 2 procent, stelt Baarsma voor de doelstelling te verhogen naar minimaal 3 procent. ‘Het is iets waar we als samenleving gewoon aan zullen moeten wennen.’ Volgens Baarsma is een inflatiedoelstelling van 2 procent net genoeg om de economie te stimuleren door zowel consumenten als bedrijven aan te zetten tot investeren en uitgeven. 'Als de inflatie 2 procent is, is er lichte inflatie, en dat is net genoeg om zowel consumenten als bedrijven een reden te geven om nu te investeren of uit te geven, wat de economische groei stimuleert.' Dat is goed voor een lichte economische groei, 'prijsstabiliteit' genoemd. De hoofdeconoom geeft echter aan dat er drie belangrijke redenen zijn waarom de 2 procent-norm mogelijk moet worden herzien. Ze benadrukt bovendien dat de huidige doelstelling de onvrede over de inflatie alleen maar voedt. 'Hoge inflatie vinden we altijd te hoog, maar het is iets waar we aan moeten wennen.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor het eerst in vijf maanden is de werkloosheid in Nederland gestegen, naar 3,8 procent tegenover 3,6 procent een maand eerder. ‘Als je goed kijkt naar de cijfers, dan lijkt het minder slecht nieuws dan je zou denken’ zegt Menno Middeldorp, hoofd research bij Rabobank.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het plan van de Amerikaanse President Donald Trump om de 186 handelspartners van de Verenigde Staten wederkerige importheffingen op te leggen is niet zo logisch als dat in eerste instantie lijkt, zegt macro-econoom Edin Mujagić. ‘Als je kijkt naar de details is het een raar verhaal.’ 'Trump zegt met dit beleid: oog om oog, tand om tand. Wat andere landen richting de VS doen op het gebied van tarieven doen wij terug. Dat klinkt ontzettend logisch, maar als je kijkt naar de details is het een raar plan. Neem bijvoorbeeld BTW zoals wij dat in Europa hanteren, Washington ziet dit als een verkapt tarief, maar vergeet dat BTW op alles wordt toegepast. De maatregel is niet specifiek gericht op producten uit de Verenigde Staten.'See omnystudio.com/listener for privacy information.