Het Mediaforum

Tegen alle verwachtingen in is CDU-partijleider Friedrich Merz niet verkozen tot nieuwe bondskanselier. Merz kwam uiteindelijk 6 stemmen tekort. Dit zou erop wijzen dat 18 stemmen uit eigen coalitie toch tegen de CDU-partijleider uitgebracht zijn. "Er is veel onmin bij de partijen. De verkiezingsuitslag heeft voor veel teleurstelling gezorgd bij zowel kiezers als bij parlementariërs", zegt Duitslandkenner Hanco Jürgens. "Het vermoede is groot dat dit uit de koker van de SPD komt.' Het betekent alsnog niet het einde van Merz, stelt Margriet Brandsma, journalist en oud- Duitslandcorrespondent. "De kans dat hij alsnog niet verkozen wordt is aanzienlijk."

De Nationale Dodenherdenking vond traditiegetrouw plaats op de Dam in Amsterdam. Het stilstaan werd bijgewoond door ruim zestienduizend mensen. Premier Dick Schoof hield na het stiltemoment een toespraak. Kefah Allush, programmamaker EO, had dubbele gevoelens bij het kijken naar de Nationale Dodenherdenking. "Ik vind het belangrijk dat we stilstaan en herdenken, maar tegelijkertijd krijg ik een dubbel gevoel bij degene die de woorden over vrede uitsprak en waar hij voor staat." Allush zegt zich zo correct mogelijk hierover uit te willen drukken: "Maar ik ben er pissig van." Van der Linden stelt dat er spraken is van een dubbele moraal. En dat dit voor media lastig uit te drukken is. De journalist stelt ook dat er in ons land een 'woorden wedloop' aan de gang is: "Woorden zijn de voorbereiding op het echte veldslag. En die woorden brengen de drempel tot tegenover elkaar staan steeds dichter bij." Ron Meyer, Spraakmaker en directeur Nationaal programma Heerlen-Noord, herkent het wrange gevoel. "Wie bepaalt wie we herdenken en is het alleen historisch herdenken óf trekken we lessen uit het herdenken en passen we deze toe op het hier en nu?"

De beelden van de schokkende moord op Tenerife deden snel de ronde. Nabestaanden riepen op om de video ervan niet meer te delen. "Het verspreidt zich razendsnel, je ziet het al voor je het doorhebt", zegt Marieke de Vries, Spraakmaker en voormalig NOS-correspondent China en VS. Toch denkt De Vries dat zo’n oproep zin heeft: "Daarna zag ik het eigenlijk niet meer voorbij komen." Carmen Fernald, hoofdredacteur Levensbeschouwing en Caribisch Netwerk van de NTR, vindt filmen in zo’n situatie onbegrijpelijk: "Bel de hulpdiensten, pak niet je telefoon om dit te filmen." Al erkent ze dat beelden soms nuttig kunnen zijn als bewijs, zoals in het verleden bij de dood van George Floyd. Ward Wijndelts, bestuurslid bij het Persvrijheidsfonds, benadrukt dat media een morele afweging moeten maken: "De een zal sneller publiceren dan de ander. Dat is uiteindelijk een kwestie van journalistieke verantwoordelijkheid." Frank van Pamelen van het Taalteam sluit het mediaforum af.

De Oekraïense journalist Viktoria Rosjtsjyna verdween in 2023. Het Franse platform Forbidden Stories deed onderzoek naar de zaak, waaruit bleek dat Rosjtsjyna maandenlang gemarteld is en uiteindelijk vermoord. Ze deed zelf onderzoek naar dit soort martelingen en is uiteindelijk zelf slachtoffer geworden. Op haar lichaam waren sporen te zien van elektrische shocks en er ontbraken organen, "waarschijnlijk om haar doodsoorzaak te verdoezelen", vertelt Hansje van de Beek, onderzoeksjournalist bij Argos. "Zoveel lef en het werd haar afgeraden om erheen te gaan. Ik ben zo blij dat er mensen zijn die dit doen." Van de Beek benadrukt dat de moord op een journalist het verhaal zelf niet doet verdwijnen. "Bij constant slecht nieuws ontstaat er gewenning, je wordt er een beetje doof voor. Het verdwijnt naar de achtergrond", zegt Paul Römer, voormalig directeur bij Talpa. "Als we ons niet meer boos maken om dit soort zaken, komt er nooit een eind aan."  Aan tafel zitten Paul Römer, Hansje van de Beek en Spraakmaker Matthijs van Dam.

Na 100 dagen Trump maakt de wereld de balans op. Met 193 besluiten in een razendsnel tempo laat de Amerikaanse president wereldwijd zijn sporen na. Wat zijn de gevolgen voor Nederland, de media en onze economie? Van softwaredreiging tot internationale machtsverschuivingen, Trump houdt de wereld scherp. Sandrina Hadderingh, hoofdredacteur van Omroep Gelderland, ziet hoe voorzichtig collega-journalisten zijn geworden met het communiceren via kanalen zoals Whatsapp en leest aandachtig mee met alle vorderingen rondom de president. "Waarom lees ik elke kruimel van Trump? Omdat alles invloed heeft. Wat gaat dat voor ons betekenen?" vraagt Handderingh zich af. Raymi Sambo, theatermaker en Spraakmaker, volgt de Amerikaanse media op de voet: "Het heeft grote gevolgen voor de wereld en onze tijd. De enige manier om te laten zien dat populisme niet werkt, is door het aan de macht te laten", zegt Sambo. Marc Adriani, hoofdredacteur van BNR, die met BNR vooral de economische impact volgt, is duidelijk: "We proberen het klein te maken: wat betekenen Trumps beslissingen uiteindelijk voor je portemonnee?", zegt Adriani, directeur van BNR Nieuwsradio.

De landelijke stroomuitval in Spanje en Portugal houdt de gemoederen flink bezig. Het is nog altijd onduidelijk wat precies de oorzaak was, maar de "verlaten" steden lieten een diepe indruk achter op Clara van de Wiel, adjunct-hoofdredacteur van NRC. Vooral toen "heel langzaam" het licht weer aanging. "Het is een drama geweest, het is ingrijpend, maar het levert wel prachtige beelden op. Het is bijna Rembrandtiaans." In talkshows gingen ze over op speculeren over de oorzaak van de storing. "Het is kennelijk iets wat in de mens zit om dat te doen en krijg je er ook niet uit", reageert onderzoeksjournalist Bas van Sluis. "Juist in de eerste uren na zo’n ramp moet je je houden aan de feiten en niet jungleverhalen de wereld in sturen", aldus Van de Wiel.

Aan tafel zitten Tom Kleijn, Laurens Freekamp en Spraakmaker Michiel Servaes. De foto die van Donald Trump en Volodymyr Zelensky gemaakt werd tijdens de uitvaart van paus Franciscus maakte al snel de ronde. De twee presidenten, die eerder tijdens een bezoek aan het Witte Huis nog mot met elkaar hadden, zouden de vredesbesprekingen voortgezet hebben in het Vaticaan. Het is "een mooie foto", zegt journalist Tom Kleijn, omdat "je ziet hoe heel veel dingen geregeld worden, ook in de wereldpolitiek." AI-expert Laurens Vreekamp is vooral benieuwd hoe het tot stand is gekomen. "Zelensky heeft dit naar buiten gebracht en heeft er het meest mee te winnen. Het lijkt ad hoc en geïmproviseerd." Volgens Kleijn kan deze foto "grote gevolgen" hebben. "Je ziet wel vaker vredesakkoorden die op de achterkant van een bierviltje ergens zijn geschreven die dan de blauwdruk blijken te zijn. Maar dat weten we pas achteraf." Michiel Servaes, directeur van Oxfam Novib, noemt het een "iconische" foto, die volgens geruchten is opgezet door de Britse premier Starmer en de Franse president Macron.

Aan tafel zitten Lindsay Mossink, Anna Dijkman en Spraakmaker Hans Goedkoop. Kiki Schippers van het Taalteam sluit mediaforum af. NSC-partijleider Nicolien van Vroonhoven zei in het programma 'Bar Laat' te 'denken' dat ze lijsttrekker voor de partij gaat worden. Gaat ze dit dan echt doen en is er nog wel toekomst voor NSC? 'Ik denk dat de partij hierna verleden tijd zal zijn', stelt Anna Dijkman (journalist FD). Ook heeft ze weinig vertrouwen in een eventueel lijsttrekkerschap van Van Vroohoven. 'Ze is niet de nieuwe politieke ster van NSC. 'Ze heeft de politieke X-factor niet.' Nu.nl-hoofdredacteur Lindsay Mossink vindt een eventueel lijsttrekkerschap eigenlijk ook niet zo relevant. 'Er zijn nog helemaal geen verkiezingen.'

Aan tafel zitten Andrew Makkinga, Hansje van de Beek en Spraakmaker Nic Vrieselaar. In een advertentie in de krant Trouw onderstrepen 43 asielambtenaren hun steun voor lintjes voor asielmedewerkers. Daarmee lijken zij zich te distantiëren van minister Fabers eerdere uitspraken tegen de lintjes voor deze medewerkers, ook al heeft Faber later gezegd het "100 procent" te steunen. "Het is opmerkelijk, dit gebeurt niet vaak", zegt Hansje van de Beek, onderzoeksjournalist bij Omroep Human, over de advertentie. "Het is indirecte kritiek op dat Faber het eerst niet wilde doen. Het is een statement." Hoewel ambtenaren zich eigenlijk neutraal dienen te houden, vindt Van de Beek dit "respectvol" gedaan. "Het zegt iets over hoe ze uit elkaar zijn gedreven, die ambtenaren en Faber." Kunststof-presentator Andrew Makkinga stelt dat het de ambtenaren vrij staat zich uit te spreken. "Ik denk dat het heel bewust is." Nic Vrieselaar, senior econoom bij Rabobank, vindt het begrijpelijk dat de ambtenaren zich uitspreken, omdat "de werkrelaties op het spel" gezet zijn.

Ook twee dagen na de dood van de Paus gaat de berichtgeving vanuit het Vaticaan, omvangrijk en in hoog tempo door. Op de voorpagina bij de Telegraaf en bij het AD staat een foto van de open kist met daarin de Paus. Andere kranten kiezen er niet voor. "Als er iets bij het leven hoort is het wel de dood", zegt Rennie Rijpma, hoofdredacteur van het AD. Zaterdag is de uitvaart van de Paus, precies op Koningsdag. Dit diende als voer voor een hoop speculatie in de media. Inmiddels weten we dat het koningspaar alsnog naar Doetinchem gaat, dat premier Schoof en minister Veldkamp naar de uitvaart gaan en dat de feestelijkheden in de achterhoek doorgaan, maar dan wel een uurtje later. Tim Hofman, programmamaker en presentator, noemt het speculeren hierover een 'niet boeiend vraagstuk'. Rijpma denkt dat het meer een 'guilty plessure' is om hiermee bezig te zijn. Sinds dinsdag 22 april is er een Pausjournaal: met de actualiteiten uit het Vaticaan en zijn belangrijkste inwoner, de paus. Femke Hameetman, directeur van het Dordrechts Museum en Spraakmaker doet dit erg denken aan het Sinterklaasjournaal. "Na een hele dag Radio 1 luisteren denk ik toch dat ik er wel alles over gehoord heb."  Aan tafel zitten Rennie Rijpma, Tim Hofman en Spraakmaker Femke Hameetman.