Het Mediaforum

Trump kreeg in het Verenigd Koninkrijk een staatsbanket met 139 kaarsen, 1.452 stuks bestek en cognac uit het geboortejaar van zijn Schotse moeder. Alles werd uit de Britse kast getrokken voor de komst van de Amerikaanse president. "We keken naar een gigantisch spektakel en enorm theater", zegt Clara van de Wiel, adjunct-hoofdredacteur van NRC. "Waarin de Britse regering z’n beste beentje voorzette om Trump op allerlei vlakken gunstig te stemmen." Dat begon al met de uitnodigingsbrief van Starmer in februari. "Wereldpolitiek is voor een deel dat toneelstukje, laten zien hoe de verhoudingen liggen. Nu laat het Verenigd Koninkrijk aan Trump zien dat ze hem enorm waarderen en aan de borst willen koesteren." Dat het wel de Champions League van het paaien leek, stemt Sander Heijne, hoofdredacteur van Vrij Nederland, mee in. "Het laat zien dat Trump de bovenliggende partij is, maar we moeten opletten dat we ons als Europese landen niet als vazalstaten van de VS gaan gedragen. We kunnen als Europa sterk genoeg zijn." Heijne geeft toe dat Rutte, evenals andere Europese leiders, zich ook schuldig heeft gemaakt aan het slijmen bij Trump. "Maar dat is een gevaarlijke strategie. Hij vindt het heel leuk, maar het werkt niet." Van de Wiel stemt hiermee in: "Het zijn steeds dagkoersen." Spraakmaker Daaf Borren, voormalig correspondent in Afrika, moet denken aan het moment dat Ramaphosa, de president van Zuid-Afrika, in een ambush werd gelokt in het Witte Huis, net als later Zelensky overkwam, en zei: "Sorry, President Trump, that we don't have a plane for you." "Die vorm zouden we als Europa wel eens aan mogen nemen, in plaats van de ‘met hangende pootjes’-houding." Eveline van Rijswijk van het Taalteam sluit het Mediaforum af.

Na de eerste dag van de Algemene Beschouwingen viel één ding op: voor de lunch was het een heel ander debat dan na de lunch. Dat had alles te maken met Geert Wilders, die 's ochtends zijn inbreng deed. Een deel van de partijleiders besloot het debat met Wilders niet aan te gaan. 'Misschien wel omdat Wilders goed zit in de wedstrijd als het gaat om asiel en migratie', aldus Bas van Sluis (journalist Dagblad van het Noorden) 'Dan willen andere partijleiders geen olie op het vuur gooien of te wrijven in een vlek.' Volgens columnist Frida Boeke gaat het ook om een moreel standpunt. 'Wilders weet hoe hij het debat moet voeren, maar dingen die hij zegt kloppen niet.' Boeke verwijst naar Wilders' eerdere uitspraken over femicide. 'Hij gebruikt femicide als aanmaakblokje onder vreemdelingenhaat. En dat maakt vrouwen er echt niet veiliger op.'

We combineren vandaag stand.nl en het Mediaforum. Welkom bij het Politiekforum! De polarisatie in de samenleving, maar ook in de politiek, stond centraal in de troonrede die koning Willem-Alexander uitsprak: politiek en samenleving moeten elkaar ‘op een volwassen manier’ de hand reiken. De meeste partijleiders waren het daarmee eens, maar de vraag is: gaan we daar ook iets van terugzien tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen vandaag?  Daarom is onze stelling vandaag: politiek Den Haag moet het compromis weer omarmen. Aan tafel zitten Kees Boonman, Hans van Soest, Floor Bremer en Spraakmaker Kees Boonman. Op de eerste dag van de Algemene Politieke Beschouwingen geen Mediaforum maar een politiek forum. In het debat zal het gaan over het nalatenschap van kabinet-Schoof. De Volkskrant schreef dat hij de komende dagen te gast is op zijn eigen politieke begrafenis. Durft hij zelf al terug te kijken? Bij Met Het Oog Op Morgen zei de demissionair premier dat hij de politiek heel hard vond. Ook gaf hij aan dat hij zeer geschokt was toen het kabinet voor een tweede keer viel. Hij heeft iets te weinig uit het raam gekeken volgens politiek commentator Kees Boonman. "Die hardheid in de politiek is eigenlijk datgene wat je in de samenleving ziet. Het heeft iets sneus." Boonman vond het wel een mooi gesprek, "omdat hij voor het eerst een keer eens heel eerlijk was over wat hij niet gezien had." Ook Bremer vond het gesprek bij Het Oog interessant. "Ik vond het wel leuk om hem dan nu een keer in deze reflectie te horen en dat hij zelf toch ook wel moest toegeven dat het niet helemaal lekker was gelopen." Politiek commentator van het AD, Hans van Soest, sprak zelf ook met Schoof en zag vooral een teleurgestelde man. "Hij had echt het gevoel dat hij verschil kon maken."

Bij Nieuwsuur schoven de twee columnisten Geerten Waling, van EW Magazine, en Kustaw Bessems, van de Volkskrant, aan. Het ging, naast de politiek, over de moord op Charlie Kirk, de veelkleurigheid van stemmen in de academische wereld en over de noodzaak van debat. Bessems liet weten getwijfeld te hebben om aan te schuiven, gezien "mensen hun stokpaardjes voorbereiden en weten wat er online kan scoren". "Dat is het politieke klimaat waarin we verzeild geraakt zijn, ook wel polarisatie te noemen", zegt Sofyan El Bouchtili, onderzoeksjournalist voor onder andere Investico. "Scherpe meningen die tegenover elkaar worden gezet en dan vonken moeten geven in een uitzending. En dat zouden mensen fijn vinden om naar te kijken." Wel vertelt El Bouchtili dat dit ertoe leidt dat men niet meer luistert naar wat eronder ligt. "Zo’n scoreborddebat is minder goed voor het publieke debat dat nodig is. We weten allemaal dat heftige emoties tot meer views leiden. Maar zeker publieke media dienen toch een boel context te bieden." "Talkshows gedijen natuurlijk bij het tegenover elkaar zetten van twee mensen met verschillende meningen", zegt Henrike van Gelder, hoofdredacteur bij Kidsweek. "Door korte quotes die ergens uit worden gepikt, raakt iets al snel de nuance kwijt." Spraakmaker en programmamaker Viggo Waas werd zelf ooit in een soortgelijke situatie geplaatst. "Toen ik er niet vurig op in ging, merkte ik teleurstelling bij de redactie. Want de opzet was anders, met hoop op een grote clash." Zelf schuift Waas niet meer snel aan bij een televisieprogramma. "Zo gauw een camera aangaat, wordt ieder woordje op de weegschaal gelegd. Daar heb ik gewoon geen zin meer in."

Beverwijk was de afgelopen dagen het toneel van een dreigende escalatie van geweld tussen jongeren. Filmpjes van een mishandeling en vechtpartijen gingen viraal, mensen zijn gearresteerd, en de pers is erop gedoken. Wat is er nou echt aan de hand en hoe kan je als journalist het verhaal helder krijgen? "Dit verhaal schreeuwt om een reconstructie", zegt NRC-journalist Hugo Logtenberg. Hij zou ook zelf wel graag zo'n reconstructie willen maken. Eerder maakt hij zoiets al over een basisschool in Oss die dicht ging na online bedreigingen van leerlingen. "Ook daar zag je een vermenging van de virtuele wereld en de echte wereld. Zelfs voor betrokkenen is dat onderscheid heel moeilijk te maken." Parool-journalist Tahrim Ramdjan zag het ook in Amsterdam-Zuidoost gebeuren toen hij schreef over de dood van de 17-jarige jongen Rivaldo. "Dingen kunnen heel snel opgeblazen worden en een eigen leven gaan leiden. En de jongeren zelf hebben er ook helemaal geen grip meer op." Het beste wat je volgens Ramdjan kunt doen is gewoon klassiek verslaggevers werk: namelijk erheen gaan en met mensen praten. "En dan wordt het langzaam een beetje duidelijk."

Binnen een paar uur gingen de eerste complottheorieën over de moord op Charlie Kirk al rond. Hoe kan het dat dit zo snel ontstaat? Anna Dijkman, columnist en redacteur bij het FD, studeerde ooit psychologie en leerde tijdens haar opleiding ook al dat mensen bij grote gebeurtenissen het graag willen begrijpen. "Het idee van het is gewoon een gek, dat is bijna te klein, we willen liever dat er iets achter zit. Zodat het meer betekenis krijgt." We willen volgens Dijkman ook vaak graag patronen ontdekken, maar dat gaat vaak mis. "Er worden totaal random dingen met elkaar verbonden." Marc Adriani, hoofdredacteur van BNR, denkt dat die complottheorieën door sociale media ook steeds groter worden. "Iedereen zit in zijn eigen bubbel, praat het elkaar aan en gaat het daardoor geloven."  Kiki Schippers van het Taalteam sluit het mediaforum af.

Oud-burgemeester Koen Schuiling van Groningen werd afgelopen maart veroordeeld vanwege schennispleging. De afgelopen maanden is NRC in de zaak gedoken voor een reconstructie. Wat is de rol van de media in deze zaak geweest? Media die dit verhaal aanvankelijk op de voet en tot in detail volgden, maar nu beduidend minder gretig zijn. Hansje van de Beek, onderzoeksjournalist bij Argos, denkt dat dit komt omdat het verhaal best ingewikkeld is om kort samen te vatten. Roos Moggré, presentator van EenVandaag, heeft het verhaal van NRC met open mond zitten lezen, ook Van de Beek was onder de indruk. NRC sprak met maar liefst 25 betrokkenen, die allemaal 'on the record' hun verhaal wilden doen. Van de Beek vraagt zich door dit stuk ook af of we wel kritisch genoeg zijn geweest toen het nieuws over Schuiling voor het eerst naar buiten kwam. "Hij is veroordeeld op basis van een bron, daar hadden we toen ook al van kunnen zeggen, was dat genoeg?"

De NPO heeft gisteren haar nieuwe plannen voor radio en tv gepresenteerd tijdens de Seizoenspresentatie 25/26. Men is natuurlijk benieuwd naar de journalistieke veranderingen die op stapel staan. Joost Oranje is genremanager journalistiek bij de NPO en dus nauw betrokken bij de journalistieke programmering van radio en tv. "Ik wil benadrukken dat dit geen idee is dat de NPO zomaar uitvoert. Er is al heel lang over gesproken met alle omroepen, en er is goed gekeken naar wat er nodig is", zegt Oranje. "Daaruit kwam naar voren dat men de zender urgenter en actueler wil maken op bepaalde momenten. Vooral in de ochtend zijn er daarom veranderingen doorgevoerd om dat doel te bereiken. Op de momenten dat mensen naar lineaire media kijken en luisteren, willen we echt actualiteitenrubrieken neerzetten. Nieuws en journalistiek krijgen daarbij voorrang. Daarnaast proberen we zoveel mogelijk horizontaal te programmeren, wat inhoudt dat programma’s zoveel mogelijk op vaste tijdstippen te horen zijn. Dat is best ingewikkeld met dertien omroepen in één bestel, maar we hebben dit wel met die gedachte uitgevoerd. Ik denk dat dit onderaan de streep beter uitpakt." Programmamaker en presentator Nadia Moussaid merkt op dat er behoorlijk wat opinie- en kunst- en cultuurprogramma’s verdwijnen. Volgens Oranje moet er vooral goed gekeken worden naar de manier waarop mensen luisteren. "We zien bijvoorbeeld dat Kunststof veel beter als podcast beluisterd wordt." Waarbij Moussaid Oranje erop attendeert dat men zo minder snel het programma ontdekt. Oranje vertelt dat er om deze reden ook veel op marketing ingezet wordt voor de online aanwezigheid van programma's.

Verschillende organisaties uit de wereld van sport, cultuur en media presenteren het Maatschappelijk Noodpakket. Ze roepen de politiek op om te investeren in maatschappelijke sectoren die mensen samenbrengen. In het pakket zitten onder andere een voetbal, een boek en een krant. Volgens Pieter Klok, hoofdredacteur van de Volkskrant, is het 'een goed idee', en mag het best de Volkskrant zijn die in dat pakket zit. "Ik vind het goed dat ze erop wijzen dat het, naast voedsel en dergelijke, ook belangrijk is om geestelijk voedsel achter de hand te hebben." Roos Schlikker, schrijver en columnist bij Het Parool, verwijst terug naar de tijd waarin we binnen moesten blijven vanwege het covid-virus: "Cultuur en sport sleepten ons er destijds doorheen." Ook wijst zij op de hoge kosten van sportclubs en culturele activiteiten. "Het maakt nu zelfs voetbal elitair. We hebben geestelijke voeding nodig voor een weerbare samenleving." "Het is ook het beeld in de maatschappij: hoe nu eenieder op z’n mobieltje kijkt, terwijl vroeger iedereen de krant las", zegt Spraakmaker en Spanje-correspondent Edwin Winkels. "Ze lezen ongetwijfeld ook nog wel kranten op hun mobiel, maar toch aanzienlijk minder, denk ik."

Hoewel we nog naar de stembus moeten zijn partijen in de media al volop bezig met wie met wie wil en vooral: niet wil. Dit viel ook Wendelmoet Boersema op, hoofdredacteur van Trouw. "Je zou zeggen met de versplintering nu is het meer dan nodig dat je alles openhoudt, maar het tegendeel gebeurde." Hierdoor raken partijen de kiezer kwijt, denkt AD-columnist Angela de Jong. "Haal mij eerst maar even binnen met een punt dat je hebt waarop ik wil stemmen." Ook al is het volgens haar een enorm cliché, De Jong mist het eerlijke verhaal. "Zeg mij wat er gaat gebeuren en hoe we dat gaan doen." Volgens Emile Roemer, gouverneur van Limburg, is dat formeren vóór de verkiezingen meer iets van de laatste jaren. En daarmee bereik je de kiezers thuis niet, denkt de voormalig SP-leider. "Het gaat echt om fundamentele keuzes, hoe we de problemen moeten aanpakken en niet over wie dat met wie gaat doen."