Het Mediaforum

De NAVO-top is vandaag van start gegaan in Den Haag. Alle ogen zijn gericht op de ontwikkelingen daar en de komst van president Trump, maar ook op lokale vliegtuigspotters en autoliefhebbers. "Er staat zoveel op het spel, er mag geen rimpeling in het water zijn", zegt Paul van Hooft, expert op het gebied van internationale betrekkingen, over hoe soepel het lijkt te verlopen. Het programma Nieuwsuur nam de kijkers mee achter de schermen. "Indrukwekkend", vindt journalist Bas van Sluis. "Hoe gaan Trump en Zelensky om elkaar heen dansen? Krijgt Trump de aandacht die hij opeist?" Sarah Sylbing, hoofdredacteur van de VPRO, vindt dat de "balans" zoek is en er te veel gefocust wordt op de details van het evenement. "Er worden geen verrassende dingen gezegd, maar je snapt dan waar de nadruk op wordt gelegd", zegt Van Hooft daarover. "Rutte komt er steeds mee weg. Dat is geen kritiek, dat is zijn beste kwaliteit."

De berichtgeving rondom de Amerikaanse aanval op Iran riep reacties op. In de talkshows werd de situatie geduid door een opvallend eenzijdig panel. "Haast uitsluitend witte mannen van middelbare leeftijd", merkte Carmen Fernald, hoofdredacteur Levensbeschouwing en Caribisch Netwerk (NTR), op. De extra nieuwsuitzendingen die ingelast werden rondom de situatie in Iran werden geprezen om hun snelheid, maar bekritiseerd vanwege het gebrek aan diversiteit. "Buitenhof was fijn," zegt Fernald. "Er werd verbinding gelegd met correspondenten uit Israël en ze schakelde snel met gasten die ertoe deden. Maar wat ik toch erg mis is de stem van de Iraniërs zelf. Er wonen maar liefst 6.000 Iraniërs in Nederland. En dan is het wel opvallend dat je die stem nergens hoort." Ze noemt het een weerslag van hoe talkshows 'toch uit een bepaald perspectief gemaakt worden.' Allerlei mannen, weinig divers, constateert Fernald. Politiek commentator Kees Boonman is positief over de snelheid van de publieke omroep. "Buitenhof leverde inderdaad een goede en actuele uitzending. En bij Sven op 1 was er snel een extra uitzending van een uur mogelijk.” Boonman voegt eraan toe: "Dat dat dan zeven mannen waren, viel mij wel op. ik ben het er mee eens dat diversiteit schaars was." Al zat er geen verdere ontwikkeling in het nieuws, vindt de politiek commentator het belangrijk dat mensen geïnformeerd blijven worden via witsoort extra uitzendingen. Fernald benadrukt het belang van representatie: "Ik zou zeggen dat we daar verder in zijn." Al ziet zij ook praktische oorzaken. "Vrouwen zijn bij last-minute zaken vaak wat terughoudender, terwijl mannen dan sneller wél gaan. Ik denk dat vrouwen zich daar tegenwoordig wel bewust van zijn. Dus blijf bellen en blijf vragen. Je moet vrouwen met goede argumenten benaderen om te komen.” Boonman sluit zich daarbij aan. "Ik kan me niet voorstellen dat ze géén vrouwen hebben gebeld. Maar je moet blijven doorgaan om een diverse stem te kunnen krijgen."

Aan tafel zitten Frénk van der Linden, Mandy Woelkens en Spraakmaker Dennis Storm. Eveline van Rijswijk van het Taalteam sluit mediaforum af. Oud-PVV-staatssecretaris die furore maakte met haar plannen voor de gevangenissen en zich tegen Wilders uitsprak, maakt haar overstap naar JA21 bekend. "Ik had het wel aan zien komen", zegt Mandy Woelkens, presentator bij Omroep Zwart. "Ik had ook niet geweten waar ze anders naartoe had willen gaan." Journalist Frènk van der Linden ziet Coenradie als een aanwinst voor JA21. "Ik had hierbij zelf wel voor gedeeld lijsttrekkerschap gekozen, want dit is een stemmentrekker pur sang." Van der Linden denkt dat Coenradie best onderdak bij de VVD had kunnen krijgen, al vraagt hij zich wel af hoe Yesilgöz zich daaraan gewaagd had. "Ze heeft zo’n grote gunfactor." Coenradie zegt geen lijsttrekker te willen zijn en zich ook niet te willen mengen in het debat. "Maar is het dan niet een beetje sluw?" zegt Dennis Storm, schrijver en voormalig tv-presentator. Storm stelt dat wanneer een gouverneur zegt: 'Ik wil geen president worden', hij dat juist wél plant te worden. "Noem mij naïef, maar ik verdenk haar niet van dit soort opportunisme", zegt Van der Linden. GroenLinks-PvdA zorgde voor verbazing door een motie in te dienen voor een volledig wapenembargo tegen Israël. Nederland zou volgens hen óók moeten stoppen met het leveren van onderdelen voor het luchtverdedigingssysteem, de Iron Dome. Geen voorstel zonder consequenties. Hiermee roept de partij volgens Van der Linden het radicaal-linkse frame, benoemd door Yesilgöz, nog sterker over zich af. "Kati Piri schoot zo door het lint. Er zal ongetwijfeld over zijn nagedacht, maar dit is wel erg grof geschut zo vroeg in de campagne." Woelkens pleit ervoor minder in te gaan op de toon en meer op de inhoud. Ook met de inhoud vindt Van der Linden het 'vrij onverdedigbaar'. "Ze is hiermee contraproductief voor haar eigen doelen."

Het AD heeft berekend dat de NAVO-top in Den Haag volgende week zo’n 1 miljoen euro per minuut zal gaan kosten. "Als land mag je het organiseren en daar kan je trots op zijn. Je kan laten zien waar je organisatorisch in staat toe bent", aldus Paul Römer, oud-directeur bij Talpa. De vraag is echter waar het geld precies in zit. "We zijn een mini-landje. Ergens is het compensatie voor ons minderwaardigheidscomplex", stelt presentator Renze Klamer. Rusland-deskundige Helga Salemon vindt het "ongelooflijk veel" geld. "We kunnen het eigenlijk niet aan en doen het toch." Verder zijn de ogen natuurlijk vooral gericht op wat er uit de top zal komen. "Een goede NAVO-top speelt zich achter de coulissen af. Ik ben benieuwd of er iets uitkomt", aldus Salemon.

Israël heeft afgelopen nacht grootschalige aanvallen uitgevoerd op Iran. Volgens het Israëlische leger zijn er tweehonderd gevechtsvliegtuigen ingezet. Daarmee lijkt de situatie in het Midden-Oosten een nieuwe, escalerende fase te zijn ingegaan. Hoe bericht je als journalist over een militair conflict dat zich razendsnel ontwikkelt? Hoe beoordeel je de betrouwbaarheid van informatie, en welke rol speelt duiding in een tijd van acute spanningen? "Als hoofdredacteur ga je gelijk aan", zegt Marc Adriani, hoofdredacteur van BNR Nieuwsradio. "Het is beangstigend nieuws, en je denkt meteen: dit kan wel eens het begin zijn van een ingewikkelde, roerige tijd waarin we als nieuwszender vol aan de bak moeten." Volgens Adriani is het essentieel om informatie van beide kanten te verzamelen, maar dat is volgens hem 'wel lastig'. Hij benadrukt dat je als redactie kritisch moet blijven op alles wat daarbuiten gebeurt. "Al is het vanuit hier bijzonder moeilijk om alles te verifiëren." Journalist en Duitsland-kenner Margriet Brandsma kijkt bij dit soort nieuws direct naar de duiding: 'wat betekent het, en waar kan het naartoe gaan?' Zij voelt zich over het algemeen goed bediend door de Nederlandse media, maar wijst ook op opvallende verschillen met Duitse berichtgeving. "Als het om dit onderwerp gaat, is de positie van Israël in Duitse media heel anders dan in de Nederlandse", zegt Brandsma. "Duitsland ziet het beschermen van Israël bijna als een bestaansreden van het land zelf. Toch zie je daarin nu her en der wat verschuiving ontstaan. Maar zodra je kritiek levert op Israël, word je daar snel weggezet als antisemitisch. Die spagaat zag ik vanochtend duidelijk terug in de berichtgeving."

VVD, NSC en BBB zijn eruit: het ministerie van Asiel en Migratie wordt onder de drie partijen verdeeld. Ministers David van Weel (VVD), Mona Keijzer (BBB) en Eddy van Hijum krijgen ieder een deel van het werk. Volgens oud-staatssecretaris en huidig CdvK van Drenthe, Jetta Klijnsma, wordt dat heel ingewikkeld. 'In een kabinet ben je een team waar ieder bewindspersoon een onderdeel heeft', aldus Klijnsma. 'Als je dat in drieën knipt, moet je steeds met elkaar in conclaaf. Waar haal je die tijd vandaan?' Volgens WNL-presentator Elif Isitman is het allemaal campagne. 'Dit demissionaire kabinet lijkt vooral bezig te zijn met de reputatie van de verschillende partijen en bewindspersonen.'

De afgelopen dagen domineerden berichten uit Los Angeles het nieuws. Protesten, een avondklok, de nationale garde: de onrust vanwege het immigratiebeleid van president Trump en de botsing met de gouverneur van Californië en burgemeester van LA houdt ook hier de gemoederen bezig.Is het feitelijk verslaan van de gebeurtenissen voldoende of is er meer nodig om duidelijk te maken wat er aan de hand is in Amerika?  "Geen chocolade meer van te maken", zegt Laurens Vreekamp, journalist en AI-expert. Volgens hem lijkt het erop dat een van de dichts en rijkst bevolkte staten het aan de stok heeft met de federale staat. Maar de vraag is hoe het zit en of dat ook mag. "Een lastig conflict om te ontrafelen." Ward Wijndelts, voormalig hoofdredacteur Vrij Nederland, vindt het belangrijk dat de nieuwsconsument veel context geboden krijgt bij dit soort complexe verhalen. "De verstandhouding tussen de federale overheid en rechten van de staat is belangrijk, evenals te weten waar de grenzen liggen van dit soort interventies." David Cocheret, filmregisseur en Spraakmaker, stelt dat hij veel in Amerika komt en zijn vader er al lange tijd woont. "Ook ik snap nog steeds niet hoe het mogelijk is om op lokaal niveau iets totaal anders te doen dan op landelijk niveau. Het is belangrijk om te weten hoe het systeem van Amerika verschilt met het onze." Cocheret denkt dat Trump zelf al niet eens meer weet wat er allemaal precies aan de hand is.

Meerendeel van de kranten, nieuws-sites en andere nieuwsmedia brachten het: Yesilgöz en de VVD sluiten dan tóch een mogelijke volgende samenwerking met de PVV uit. De VVD wist na een week lang diep na te denken een mediamoment hiervoor te creëren. Volgens Hugo Logtenberg, onderzoeksjournalist bij NRC, was de timing geen verassing. 'Vandaag begint de Tweede Kamer en zou Yesilgöz weer die vraag voorgeschoteld krijgen, dus het moest nu echt komen.' Zelf had hij verwacht dat Yesilgöz niet met Wilders zou willen samen werken in plaats van het volledig over een partij te trekken. Elger van der Wel, specialist in digitale ontwikkelingen in journalistiek en media, ziet het moment als groot nieuws. 'We willen toch weten hoe de VVD erin staat. En de vraag blijft gesteld worden totdat er antwoord komt.' Jeroen van Gool, directeur van de wethoudersvereniging en Spraakmaker, ziet dat het bij politiek-nieuws steeds vaker over de poppetjes gaat en minder over inhoud. 'Terwijl je toch die inhoud zou willen. Er wordt nu al voorgesorteerd op verkiezingsuitkomst, maar kan nog alle kanten op gaan.' Van Gool stelt dat strategisch stemmen in de hand wordt gewerkt en daar wordt het niet duidelijker door voor de kiezer' De Mediaforumleden zijn het erover eens dat dit moment zorgt ervoor dat het speculeren over 'wie gaat met wie' nu echt begonnen is. Volgens Logtenberg dienen media terughoudend te zijn in de berichtgeving hierover.

Ajax-speler Brian Brobbey blijkt lange tijd te zijn afgeperst. Er gingen explosieven af, zijn moeder werd bedreigd en een vriend van hem werd neergeschoten. Dit meldt het Parool. De krant schreef al eerder over de zaak, maar noemde toen de naam van Brobbey niet. Nu besloot de krant om toch man en paard te noemen, inclusief de reden waarom. Brobbey reageerde dit weekend in de Telegraaf met het bericht dat hij niet blij is dat de situatie weer wordt opgerakeld en zegt: "Wat privé is, hoort privé te blijven. Dit verhaal is voor mij een gesloten boek. Achteruit kijken leidt tot niks. Ik concentreer mij op de toekomst." Programmamaker Ajoud el Miloudi is niet verbaasd door het nieuws. Wel was hij geschokt over het feit dat Brobbey zo jong was toen de zaak zich afspeelde. "Toen ik het verhaal eerder in november las heb ik me wel afgevraagd wie het zou zijn, maar ik dacht 'ik kom daar nog wel achter'." El Miloudi stelt dat hij best begrijpt dat Brobbey stelt het niet nodig te vinden om de zaak weer op te rakelen, "maar zo'n jongen kan op die leeftijd helemaal niet overzien wat er speelt en met name wat er in de toekomst zou kunnen spelen." Niki van der Naald, adjunct- hoofdredacteur De Gelderlander, begrijpt de afweging van het Parool wel, om de naam nu wel te publiceren. "Destijds hebben zij het niet gedaan gezien de speler midden in het seizoen zat. Een maatschappelijke misstand over afpersing van jonge spelers is wel degelijk belangrijk te vermelden." De advocaat van Brobbey heeft Paul Vugts gevraagd de naam niet te noemen, ook die van Ajax niet. Dat ging Vugts te ver. 'Een verzoek van een advocaat is op zichzelf nooit reden iets niet te publiceren.' Hans Faber, mede-oprichter van Namens de Familie en Spraakmaker, stelt dat het vaker voorkomt dat er afwegingen worden gemaakt of een naam wel of niet wordt genoemd. "Maar bij maatschappelijk overstijgend belang kan je die naam wel noemen."

Aan tafel zitten Daan Bonenkamp, Kamran Ullah en Spraakmaker Machteld van Barchjansen. Kiki Schippers van het Taalteam sluit mediaforum af. Mediaforum met Daan Bonenkamp en Kamran UllahSpraakmaker vandaag is Machteld van Barchjansen. In het Mediaforum zijn Daan Bonenkamp en Kamran Ullah te gast. We beginnen met de stelling bij Stand.nl: 'Het hele land platleggen voor een hoger loon gaat te ver.' Verder hebben we het over een nieuw project van 113 voor zelfmoordpreventie en over Jong Oranje: wie zijn de talenten van nu?   De meermaals genoemde 'bromance' tussen Elon Musk en Donald Trump is definitief voorbij. Waar ze vorige week nog elkaars beste vrienden leken, escaleerde de ruzie gisteren in sneltreinvaart en was deze live te volgen via X en Truth Social. In de media werd gesproken over 'figuurlijke raketten' die over en weer werden afgevuurd. Daan Bonenkamp, hoofdredacteur van Tubantia, zag het met stijgende verbazing gebeuren: "Ik zou liegen als ik niet zou zeggen dat ik er niet van heb gesmuld." Tegelijk waarschuwt hij voor te veel sensatie: "Je doet de lading tekort als je het alleen maar een soap noemt. Het gaat hier over de rijkste en machtigste man ter wereld, die elkaar voor rotte vis uitmaken voor het oog van de hele wereld." Volgens Kamran Ullah, hoofdredacteur van De Telegraaf, is er ook iets positiefs aan de zichtbaarheid van de ruzie: "Dit is nou de ultieme transparantie waar we op zitten te wachten. Alles wordt meteen gedeeld." Toch ziet hij ook de valkuil: "Het was voor de media onmogelijk om direct te duiden, waardoor elke nieuwe tweet het verhaal weer volledig veranderde." De twee hoofdredacteuren pleiten ervoor dat media op zo’n moment hun rol serieus nemen. "Wij hadden vanochtend bijna niks erover in de krant staan", zegt Bonenkamp. "Het was simpelweg nog te vers. Dan moet je de feiten scheiden van het spektakel." "Dit is zo raar en ongekend", stelt Spraakmaker en psycholoog Machteld van Barchjansen. "We moeten hier ook collectief even van bijkomen en gaan kijken wat dit daadwerkelijk betekent. Al zat dit er natuurlijk wel aan te komen." Met suggesties over Trump in de Jeffrey Epstein-files, dreigementen over SpaceX-contracten, en miljardenbelangen op het spel, concluderen zowel Bonenkamp als Ullah de dat de ruzie niet alleen entertainment is, maar 'serious shit'.