Het Mediaforum

Na de val van het kabinet vliegen de profielschetsen over Geert Wilders je in de media om de oren. In het Mediaforum wordt gekeken naar hoe alleen Wilders komt te staan. 'Mensen die voorheen een 'vriend' waren van Wilders, zijn dat nu ook niet meer', ziet Henrike van Gelder (hoofdredacteur Kidsweek). Volgens Paul Römer (voormalig Talpa-directeur) zien we met deze kabinetsval het einde van het tijdperk Wilders. 'Wat hem in de staart gebeten heeft is zijn eenmanspartij. Hij heeft geen kader van andere goede mensen die zijn gedachtegoed kunnen omzetten in wetgeving. Hij is in zijn eentje, zelfs met 37 zetels.' Aan tafel zitten Paul Römer, Henrike van Gelder en Spraakmaker Jessica Villerius.

Sinds de val van het kabinet is de wisselwerking tussen politici en media groots. Ze weten elkaar gretig te vinden. De VVD leek een duidelijke lijn als reactie afgesproken te hebben: Ruben Brekelmans zat bij Vier Avonden op Rij, Eelco Heinen zat bij Eva en Dilan Yeşilgöz zat in principe overal. We hoorden ze allemaal hetzelfde reageren op dezelfde vraag: Men is 'pissig' en weet nog niet of men opnieuw met Wilders zou samenwerken. Politiek commentator Kees Boonman stelt dat de partij niets anders dan blij en opgelucht zal zijn dat het voorbij is met deze coalitie. In aanloop naar de verkiezingen pleit Boonman voor een verandering in hoe we stemmen: "Stop met het stemmen in het links-rechts-patroon. Smeed coalities vóór de verkiezingen." Volgens Boonman stemmen we tegenwoordig vooral op basis van teleurstelling, omdat beloften niet worden nagekomen en coalities worden gevormd die we verafschuwen. "Niet gek dat nog maar 10 procent van de Nederlanders vertrouwen heeft in de politiek." EO-programmamaker Kefah Allush stelt dat de media bijdragen aan dat wantrouwen. "Debatten lijken op sportwedstrijden: wie wint, wie verliest. Maar wat als we nou eens verslaan waar partijen elkaar wel in kunnen vinden?" Hij pleit voor diepgang in plaats van sensatie. "Zet partijen naast elkaar in plaats van tegenover elkaar." Sander Heijne, hoofdredacteur Vrij Nederland en Spraakmaker, wijst daarbij wel op de roze olifant in de kamer. "Onderschat hierin niet de rol van sociale media. Daar draait alles om soundbites."

De media melden dat het een 'spannende' dag kan worden in Den Haag. De vier coalitiepartijen gaan in beraad over Wilders' tien asielpunten, terwijl zijn coalitiegenoten er eigenlijk niet al te veel aandacht aan wilden besteden. Daarbij heeft Wilders op sociale media laten weten dat er wel iets moet gebeuren, anders stapt de PVV uit de coalitie. "Ze moeten wel als hij zo blijft dreigen, dan moet er reactie komen", beaamt Aimée Kiene, chef van Volkskrant Magazine. "Ik hoop dat mensen gaan inzien dat stemmen op zo’n populistische partij niet veel oplevert in de praktijk." Presentator Mandy Woelkens denkt dat het kabinet niet per se zal vallen hierdoor. "Het kan ook voor de zoveelste keer zijn dat er iets wordt geroepen en niets gaat klappen."

Aan tafel zitten Clara van de Wiel, Sakina Elkayouhi en Spraakmaker Jasper Lukkezen. Kiki Schippers van het Taalteam sluit het mediaforum af.

Na Wilders' persconferentie is het in Den Haag rommelig. De ministers spreken over en weer over elkaar en niet op een vrolijke toon. "Er worden heel moeilijke en heftige woorden gebruikt door Faber, ze zegt zomaar dat NSC leeft met een papieren werkelijkheid. Je kunt toch niet bedenken dat je op die manier over je collega’s spreekt", zegt Bas van Sluis, onderzoeksjournalist bij Dagblad van het Noorden. "Het lijkt wel alsof de vechtscheiding in de media plaatsvindt", reageert AI-journalist Laurens Vreekamp. Aan tafel zitten Bas van Sluis, Laurens Vreekamp en Spraakmaker Kathelijne Langezaal.

De persconferentie die Geert Wilders hield over zijn stappenplan voor het asielbeleid roept veel vragen op bij de media, onder andere over de haalbaarheid en hoe zijn collega’s erover denken. Maar moet de morele implicatie van het plan niet vooropstaan? "Het is rechtsongelijkheid, als je het mij vraagt", zegt Sandrina Hadderingh, hoofdredacteur van Omroep Gelderland, erover. "Het is een complex probleem waar een hele keten aan problemen een rol in spelen die opgelost moeten worden." Volgens Roos Schlikker, columnist bij het Parool, is het "verkiezingsretoriek" en een ethisch "pittig" vraagstuk. Kim Putters, voorzitter van SER, mist de "evenwichtige" discussie over dit vraagstuk. "Ingewikkelde vraagstukken verdienen dat. We zitten te veel in de vertraging."

Geert Wilders hield een persconferentie om zijn ongenoegen uit te spreken over het asielbeleid van het huidige kabinet en wat er volgens hem moet gebeuren. Met een stappenplan lijnde de PVV-leider uit hoe hij het voor zich ziet. "Dit is het beste voorbeeld van populisme in de politiek", stelt politiek commentator Kees Boonman. "Dit is een stunt die je één keer kunt uithalen", aldus Sjirk Kuijper, journalist bij het Nederlands Dagblad. Wilders liet ook weten dat, als er niets verandert, zijn partij er klaar mee is en 'weg' zal zijn. Volgens Boonman is dat een signaal van de "in ontbindende fase" van het kabinet-Schoof. De PVV-leider stelde ook dat het niet de schuld is van Marjolein Faber, de minister van Asiel, dat het beleid niet gevoerd wordt zoals zijn partij wil. "Hij kan zich dit permitteren omdat de andere partijen nog veel meer in de kreukels liggen en de premier geen gezag, draagvlak of partij achter zich heeft. Dit zou in geen andere periode denkbaar zijn geweest", zegt Kuijper. "Het schaadt het aanzien van de politiek", aldus Boonman.

De partij houdt van de twintig zetels nog maar één over volgens de peilingen. Een meerderheid van de kiezers zegt dat NSC er na de kabinetsperiode maar mee moeten stoppen. Hoe heeft het zo kunnen lopen? Volgens Omtzigt komt dit doordat ze hun 'successen' niet voldoende aan de man wisten te brengen. 'Misschien hadden we dit luider van de daken moeten schreeuwen, heftiger moeten twitteren, harder moeten schreeuwen, beter moeten schelden, meer moeten spinnen... het zit niet helemaal in de genen bij ons', zo sprak Omtzigt bij de algemene ledenvergadering, waarbij hij afscheid nam. Als men het écht niet meer weet, spreekt men vaak van een 'communicatieprobleem' volgens Arjen Fortuin, ombudsman bij NRC. "Dat is een klassiek misverstand." Fortuin zegt zich überhaupt de 'politieke successen' die geduid worden niet te kunnen heugen. Ook TV-columnist Angela de Jong kan zich geen successen van NSC voor de geest halen. "Ze hebben er gewoon een zooitje van gemaakt en verwachtingen van kiezers niet waargemaakt", stelt De Jong. "Zeggen dat het niet goed gecommuniceerd is, is naar mijn mening een equivalent van 'de hond heeft mijn huiswerk opgegeten'." "Volgens mij moeten ze hun media-expert dan ontslaan", stelt schrijver en Spraakmaker Onias Landveld. "Als dit het geen is dat er mis is gegaan. Maar ook ik kan me geen grootse successen van de partij herinneren. Al waren wel alle ogen op hun gericht." De Jong wil wel nog een deel van de lasten bij NSC weg halen. "Mensen willen een nieuwe Messias die met een toverstafje alles verandert en leggen zo een heleboel verwachtingen bij één partij, maar dat is totaal niet realistisch."

Tim de Wit volgt Sophie Hilbrand op als vaste presentator van Bar Laat en het programma krijgt een nieuwe naam. De vraag is of het genoeg is, want Bar Laat gaat met niet zo'n best rapport met zomerstop. Er keken gisteravond maar driehonderd duizend mensen naar de laatste aflevering. Volgens Marc Veeningen, hoofdredacteur bij Talpa Network, is het probleem van het programma dat het allemaal 'vrij serieus is'. "Niets mis met serieuze onderwerpen, maar de vraag is of de kijker behoefte heeft aan dit genre op dit tijdstip." Hij stelt dat Hillebrands vervanger, Tim de Wit, een goede journalist is, maar niet een typische presentator voor een talkshow zo laat op de avond. "Je wil ook een beetje vermaakt worden." Al zit volgens Veeningen het probleem van Bar Laat dieper dan de presentatoren. "Het gaat vaak de ernstige en wat activistische kant op in het programma, wat op zich niet erg is. Maar als je volle zalen wilt trekken kan dat best nog eens op gespannen voet met elkaar staan." Volgens Elger van der Wel, specialist digitale ontwikkelingen in de journalistiek en podcastmaker, is de behoefte van kijkers de afgelopen vijf jaar drastisch veranderd. "Mensen zitten er niet te wachten, om 's avonds laat nog eens gesprekken aan te horen van zaken waar we als individu niets aan kunnen doen en ons machteloos over voelen." Hilbrand heeft vaker het verwijt gekregen elitair te zijn. Volgens Veeningen slaat dit vooral op het 'ver van de gewone mensen af staan.' Volgens Henk te Velde, Hoogleraar Nederlandse geschiedenis, is 'elitair' tegenwoordig vooral een 'scheldwoord geworden dat mensen inzetten wanneer hen iets niet zint'.  Aan tafel zitten Marc Veeningen, Elger van der Wel en Spraakmaker Henk te Velde. Eveline van Rijswijk van het Taalteam sluit het mediaforum af.

Tijdens een bezoek van de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa aan het Witte Huis sloeg de sfeer om toen de Amerikaanse president Trump het had over een 'witte genocide' in Zuid-Afrika. Media berichtten meteen dat deze beweringen ongefundeerd zijn, maar ondertussen laat Trump wel witte Afrikaner 'vluchtelingen' naar de VS komen. "Het is doelbewust van Trump om een plantje zaaien. We moeten dat krachtig weerspreken, maar ik vrees dat er iets blijft hangen bij mensen", reageert Rennie Rijpma, hoofdredacteur van AD. Tegelijkertijd was het al de verwachting dat Trump hierover zou gaan beginnen tijdens het bezoek van Ramaphosa. "Ik denk dat we in de media niet meer die term moeten gebruiken. Die term bestaat niet en is niet op feiten gebaseerd. Het wordt herhaald en daardoor blijft het hangen", concludeert Rijpma. Aan tafel zitten Rennie Rijpma, Anna Dijkman en Spraakmaker Marjan Olfers.