Podric logo
Podcast
Macro met Boot en Mujagić  | BNR

Macro met Boot en Mujagić | BNR

BNR Nieuwsradio

Elke dag een intrigerende gedachtewisseling over de stand van de macro-economie. Op maandag en vrijdag gaat presentator Thomas van Zijl in gesprek met econoom Arnoud Boot, de rest van de week praat Van Zijl met econoom Edin Mujagić.

Lees meer
Afleveringen
Podcast: ‘Meeste centrale bankiers zijn doodlopers’

‘Meeste centrale bankiers zijn doodlopers’

  Op de afscheidsreceptie van Klaas Knot waren louter lovende woorden te horen over de man die 14 jaar aan het hoofd stond van De Nederlandsche Bank. ‘Alle lof voor Klaas, hij heeft geen blunders begaan,’ zegt macro-econoom Arnoud Boot, die bij de receptie aanwezig was en de bitterballen heeft laten staan. Maar inhoudelijk is er wel reden voor kritische vragen, meent hij. ‘Maar daarvoor heb je geen afscheidsreceptie.’  Eerst maar even, hoe was het?  De frituurpannen draaiden overuren, de bitterballen vonden gretig aftrek. Iedereen was er: de topman van ING, van de Rabobank, de Nederlandse Vereniging van Banken. Van alles en nog wat was er.  Het geluk was dat het officiële gedeelte met de speeches maar een half uur duurde. Ik ben bij meer recepties geweest met mensen van een vergelijkbaar leeftijdsprofiel, waar die speeches dermate lang waren dat letterlijk mensen flauwvielen. Dan werd er even onderbroken tot die persoon weer opgetakeld was. Dat was hier gelukkig niet zo.  Welke inhoudelijke opmerkingen zijn er gemaakt?  Op een afscheidsreceptie worden nu eenmaal alleen positieve dingen gezegd, en daar is ook alle reden toe. Klaas Knot heeft het veertien jaar gedaan en geen enkele blunder begaan. Alle lof voor hem en hoe hij het heeft gedaan. Hij heeft zich inhoudelijk staande gehouden en geen uitglijders gemaakt.  Als je hem hoorde spreken, kreeg je ook de indruk dat het uitstekend gaat met de Nederlandse banken. En qua financiële stabiliteit is dat ook zo: ze staan niet op omvallen. Maar de vraag is of ze wel genoeg doen voor de samenleving. Daar kun je zeker grote vraagtekens bij zetten.  Is dat een verwijt aan Klaas Knot dan?  De vraag is hoe sturend een president van De Nederlandsche Bank eigenlijk kan zijn, omdat het toezicht op de grote banken inmiddels vooral in Frankfurt gebeurt, bij de Europese Centrale Bank. Je moet je afvragen hoe de financiële sector is georganiseerd en of die nog bijdraagt aan de wereld van morgen. Daar kun je namelijk veel kritischer over zijn.  Want een president van een lokale centrale bank speelt wél een belangrijke publieke rol, bijvoorbeeld in het uitleggen van economische en monetaire kwesties. Maar het ministerie van Financiën is in de afgelopen jaren door een groot aantal verschillende bewindspersonen geleid, en niet altijd door mensen die op de goede plek zaten.  Klaas Knot heeft wekelijks overleg met de minister van Financiën. Juist in een periode met veel wisselingen op dat ministerie is het cruciaal om een stabiele factor te hebben: iemand die het economische en monetaire beleid goed kan duiden en uitleggen. In zekere zin werkt zo’n centrale bankpresident ook opvoedkundig richting de minister van Financiën. Ik denk dat Klaas Knot dat goed heeft gedaan.  Nu neemt Olaf Sleijpen het van Knot over. En Knot zelf?  Hij was onderdeel van de ECB en wordt genoemd als opvolger van Christine Lagarde. Maar de echte uitdaging zit in de invloed van Nederland in Brussel.  Daar zijn we via Wopke Hoekstra op een zijtafel gepositioneerd. We moeten niet gaan mikken op een ECB-president. Klaas Knot gaat heus wel een mooie andere betrekking vinden ergens. Wij moeten werk maken van onze invloed in de Europese Commissie. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: ‘Onbekend maakt onbemind, maar 60 procent banenverlies is onnodig alarmistisch’

‘Onbekend maakt onbemind, maar 60 procent banenverlies is onnodig alarmistisch’

Als automatisering, robotisering en kunstmatige intelligentie alleen maar zouden leiden tot het verdwijnen van banen, zouden we inmiddels allemaal zonder werk zitten. Maar in werkelijkheid zijn de werkloosheidspercentages bijna overal historisch laag, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Dus daar is niets van terechtgekomen. Die angst zit heel diep, en dat zien we keer op keer, maar dat is niet nodig.’ Kennelijk leidt die nieuwe technologie niet alleen tot het verdwijnen van banen, maar ook tot het ontstaan van nieuwe bedrijven, sectoren en nieuwe banen, zegt Mujagic. ‘En wel heel veel nieuwe banen; meer nieuwe banen dan het aantal banen dat verdwijnt. Neem de IT-sector: sinds de inburgering van computers in de jaren ‘80 kwamen er wereldwijd per saldo 16 miljoen banen bij. Dus het levert uiteindelijk veel meer op dan het kost aan banen.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: Fed-baas Powell overweegt de rente tóch in juli te verlagen: ‘Hij kon niet anders’

Fed-baas Powell overweegt de rente tóch in juli te verlagen: ‘Hij kon niet anders’

Jerome Powell, voorzitter van de Federal Reserve, sluit een renteverlaging in juli niet uit. Dat staat haaks op wat hij bij de vorige rentevergadering zei. Toen deed hij de deur voor een renteverlaging in juli namelijk dicht, en stelde dat een eventuele renteverlaging pas in september verwacht kon worden. ‘Hij kon eigenlijk niets anders doen dan het nieuwe geluid laten doorklinken', zegt macro-econoom Edin Mujagic.  See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: Fed-baas Powell overweegt de rente tóch in juli te verlagen: ‘Hij kon niet anders’

Fed-baas Powell overweegt de rente tóch in juli te verlagen: ‘Hij kon niet anders’

Jerome Powell, voorzitter van de Federal Reserve, sluit een renteverlaging in juli niet uit. Dat staat haaks op wat hij bij de vorige rentevergadering zei. Toen deed hij de deur voor een renteverlaging in juli namelijk dicht, en stelde dat een eventuele renteverlaging pas in september verwacht kon worden. ‘Hij kon eigenlijk niets anders doen dan het nieuwe geluid laten doorklinken,’ zegt macro-econoom Edin Mugajic.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: ECB presenteert nieuwe strategie: ‘Het gaat meteen al fout’

ECB presenteert nieuwe strategie: ‘Het gaat meteen al fout’

De Europese Centrale Bank (ECB) presenteerde maandag haar nieuwe, definitieve monetaire strategie. De inflatiedoelstelling blijft twee procent, maar zowel te hoge als te lage inflatiecijfers krijgen nu meer aandacht. Afwijkingen aan beide kanten zijn ongewenst. En daar gaat het meteen al fout, zegt macro-econoom Edin Mujagic.    See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: ‘De politiek moet zich leren beheersen: beleid moet een stabiliserende kracht zijn’

‘De politiek moet zich leren beheersen: beleid moet een stabiliserende kracht zijn’

Arnoud Boot dook in het jaarverslag van de BIS, de centrale bank achter de centrale banken. En ook al stond het rapport vol onheilspellende teksten, voor Boot was het een 'verademing'. Want eindelijk las hij weer eens een rapport dat zich gewoon hield bij de feiten. Heel even waande de macro-econoom zich weer in de wereld van vroeger. Maar allereerst: weinig mensen zullen de BIS kennen, wat voor organisatie is dat?   'Iedereen die ooit iets heeft gehoord over de minimale niveaus van kapitaal die banken moeten aanhouden en het minimaal niveau van eigen vermogen. Dat zijn vereisten van de BIS, de Bank for International Settlements. Het is de centrale bank van de centrale banken, daar komt het op neer. Het is een wereldwijd coördinerend orgaan, opgericht aan het begin van de vorige eeuw.' See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: ‘Europa wordt pas weerbaar met een duidelijke koers voor bedrijven’

‘Europa wordt pas weerbaar met een duidelijke koers voor bedrijven’

Een weerbaar Europa – een onderwerp dat tijdens de NAVO-top deze week vaak terugkwam – draait om sterke bedrijven en economische onafhankelijkheid, vindt macro-econoom Arnoud Boot. ‘Echte weerbaarheid ontstaat pas als we sterke, zelfstandige industrieën hebben, die niet afhankelijk zijn van onbetrouwbare buitenlandse machten.’  Wat zijn de grootste frustraties die je hebt in de Nederlandse politiek rond dit onderwerp? Er is een tegenstelling tussen twee groepen die elkaar juist nodig hebben: aan de ene kant de hogepriesters van de grachtengordel die vergroening willen, en aan de andere kant het bedrijfsleven dat zegt: ‘Wij verdienen het geld.’ Die werelden komen niet bij elkaar, terwijl ze elkaar wél nodig hebben.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: ‘Beleggers laten de VS vaker links liggen, maar het blijft the place to be’

‘Beleggers laten de VS vaker links liggen, maar het blijft the place to be’

De Financial Times meldt dat de belangstelling voor langlopende Amerikaanse staatsobligaties, denk aan leningen van 15 tot 30 jaar, aan het afnemen is. De krant heeft berekend dat het in het tweede kwartaal van dit jaar gaat om een uitstroom van 11 miljard dollar. En dat is bijzonder, zegt macro-econoom Edin Mujagic. Waarom is dat zo bijzonder?  Als je kijkt naar de ontwikkelingen van de afgelopen jaren, zie je dat er normaal gesproken elk kwartaal juist nieuw geld bijkomt. Nu is dat dus niet zo; er is een grote uitstroom. Bovendien horen we ook hier in Nederland dat steeds meer beleggers de VS mijden en in plaats daarvan kiezen voor Europese beleggingen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: ‘Goede groeicijfers laat manco van economische modellen zien’

‘Goede groeicijfers laat manco van economische modellen zien’

De groei van de Nederlandse economie is in het eerste kwartaal met 0,4 procent toegenomen. 'Gewoon een keurige groei', zegt Edin Mujagic. ‘Het kan verkeren.’  Maar het verschil met eerdere verwachtingen is zo groot dat een herijking van de economische modellen nodig is, denkt de macro-econoom. Waar komt dit cijfer ineens vandaan?   Groeicijfers zijn belangrijk voor de financiële markten. Iedereen wil heel snel weten wat de economie heeft gedaan. De eerste schatting van het CBS, in april, is gebaseerd op weinig informatie. Die gaf 0,1 procent groei aan. Normaal gesproken wijkt de tweede schatting niet veel af van die eerste schatting, maar nu wel.   Maar het CBS heeft ook gekeken naar vorig jaar en we zien nu in 2023 niet met 0,1 procent is gegroeid maar met 0,6 procent  is gekrompen.  Waarom zijn de verschillen in die cijfers zo groot?   Ik snap wel dat mensen zich afvragen waarom de eerste en tweede schatting zo ver uit elkaar liggen. Maar zo werken alle CBS-instellingen in de wereld. Maar dit zegt wel heel veel over de economische modellen waar wij mee zijn opgegroeid en waar beleidsmakers bijna blind op varen.   Maar een model zorgt voor een soort schijnzekerheid, het geeft het gevoel dat alles tot in de details aangestuurd kan worden en dat een economie maakbaar is. Maar dat is een illusie, een model kan nooit nauwkeurig berekenen wat de gevolgen van beleid zullen zijn.  Maar de centrale bankiers moeten zich toch ook ergens op baseren?   Ja, maar dat kan ook betekenen dat je geen economische modellen volgt. Want die modellen gaan ervan uit dat alle mensen en instellingen rationeel zijn, dat iedereen altijd de beschikking heeft over alle informatie en dat de verhoudingen tussen de spelers in dat model (consumenten, overheden, financiële markten, bedrijven) lineair zijn en voor eeuwig vaststaan. Dat heeft niks met de echte wereld te maken.   Economie als wetenschap is ooit ontstaan toen filosofen gingen observeren, kijken en praten. Maar wat we nu zien is de 'verwiskundisering' van de economie. De maatschappij heeft geprobeerd van economie een exacte wetenschap te maken.  In wetenschappelijke economische publicaties werd vóór 1944 in slechts zo’n 3 procent van de artikelen gebruikgemaakt van wiskundige methoden. Tegen 1990 was dat aandeel gestegen tot 40 procent. Tussen 1895 en 1905 bevatten economische artikelen gemiddeld vier wiskundige vergelijkingen per stuk; tussen 1996 en 2006 lag dat aantal op zeventig. Maar economie is en blijft een sociale wetenschap — en die laat zich niet zomaar vangen in wiskundige modellen. Dat leidt soms tot absurde situaties, zoals in 2007 en 2008, toen het internationale financiële systeem bijna volledig instortte.  Moeten we de modellen dan overboord gooien?   Ik zou zeggen: toets het aan de werkelijkheid: Wat is er daadwerkelijk gebeurd? Er is te veel geloof in modellen en in de maakbaarheid van de economie. Dat moet je juist niet willen. Want we zien nu, in de zomer van 2025 pas, hoe onze economie het in 2023 daadwerkelijk heeft gedaan. Hoe groot is dan de kans dat datzelfde model jou wél nauwkeurig kan vertellen wat de economie volgend jaar gaat doen?See omnystudio.com/listener for privacy information.
Podcast: ‘Stop duizenden miljarden voor defensie vooral in r&d’

‘Stop duizenden miljarden voor defensie vooral in r&d’

Het aantal mensen dat werkt én de toename van de productiviteit van mensen: dat zijn de twee cruciale elementen van duurzame, houdbare groei. En aangezien de onvermijdelijke vergrijzing niet echt gunstig uitwerkt voor dat arbeidspotentieel, zal het vooral van de productiviteit moeten hebben, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘En er is wel een link tussen defensie-uitgaven en productiviteitstoename in een economie.’ Want, zo legt Mujagic uit: als je heel veel geld, tijd en energie steekt in het ontwikkelen en verbeteren van technologieën om wapens nauwkeuriger te maken, is een welkome bijvangst de zogenaamde dual use-technologie, die vooral bruikbaar is in het civiele deel van de economie. ‘Dat is altijd zo geweest: heel veel dingen die wij als vanzelfsprekend beschouwen zijn ontsproten aan de burelen van ministeries van Defensie: radarsystemen, kernenergie, het internet zelf en navigatie hebben allemaal hun oorsprong in de defensie-industrie.’   See omnystudio.com/listener for privacy information.
v. 2025.02.01