Macro met Boot en Mujagić | BNR

Als er een Nobelprijs voor politieke instabiliteit zou bestaan, dan zou die zonder enige twijfel naar Parijs gaan’, zegt macro-econoom Edin Mujagić. ‘Want dit jaar is er geen sprake van liberté, égalité, fraternité, maar van liberté, égalité, désordre.’ Volgens hem is het één grote chaos in Frankrijk en dat moet je in het achterhoofd houden als je samen leningen aangaat.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor het eerst sinds het einde van 2018 beleven Amerikaanse overheidsinstanties en -ambtenaren weer een shutdown. Oorzaak van de sluiting van de overheidsdiensten is dat de Democraten en Republikeinen lijnrecht tegenover elkaar staan bij de begrotingsonderhandelingen, en het geld is simpelweg op. ‘Het is alsof onze koning op de derde dinsdag van september een briefje uit zijn binnenzak haalt, en zegt: ‘Ik heb niets te vertellen, er is geen verhaal’’, zegt macro-econoom Edin Mujagic. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De 2 miljard euro die de overheid als subsidie wil verstrekken voor de verduurzaming van Tata Steel is ‘als geld in een zwart gat gooien’. Dat zegt emeritus hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen van de Universiteit van Amsterdam. ‘Het lijkt me geen reden om de vlag uit te hangen.’   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de verkiezingen in aantocht geeft macro-econoom Arnoud Boot een nieuw kabinet vast een duidelijke missie mee: denk aan het ondernemersklimaat. Maar dat betekent volgens Boot vooral koers houden. Want – met enige overdrijving – hebben ondernemers nog liever consistent slecht beleid dan het politieke opportunisme van de laatste jaren.    See omnystudio.com/listener for privacy information.

Verschillende Europese banken waaronder ING hebben zich verenigd in een consortium voor de oprichting van een stablecoin. De digitale munt moet eind 2026 worden uitgebracht. Macro-econoom Arnoud Boot is hiervan niet onder de indruk. ‘Het is geen revolutie.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Landen zoals Frankrijk, de Verenigde Staten, Nederland, Duitsland, Italië hebben volgens macro-econoom Edin Mujagic niet alleen een begrotingstekort gemeen, ook is het opvallend dat er sprake is van hoge inflatie. Hij wijst op een sterke samenhang tussen beide, en benadrukt dat naast monetair beleid, verstandig begrotingsbeleid noodzakelijk is.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Fed-voorzitter Jerome Powell deed gisteravond tijdens een speech de persconferentie na het meest recente rentebesluit van de centrale bank nog eens dunnetjes over. De Fed had de rente weliswaar verlaagd, maar dat betekent niet dat er nu een hele reeks renteverlagingen aan zit te komen, benadrukte Powell. ‘Hij sprak van een ‘’uitdagende situatie’’, waarmee hij bedoelt dat de Fed zich op een plek bevindt waar geen centrale bankier zich ooit graag ziet’, zegt macro-econoom Edin Mujagic.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse economie is in het tweede kwartaal met 0,2 procent gegroeid. Eerder werd die groei berekend op 0,1 procent. ‘De vlag kan dus uit. Niet zozeer door die 0,1 procent extra groei, maar door de samenstelling ervan’, zegt macro-econoom Edin Mujagic. Waar komt die economische groei vandaan? Bij nader inzien hebben wij als consumenten meer uitgegeven dan eerder werd gedacht. Onze handel met de rest van de wereld droeg ook iets bij aan de groei, en ook de bedrijfsinvesteringen namen toe. Dat zijn de drie van de vier motoren die een sterkere bijdrage hebben geleverd aan de economische groei. De vierde motor, de uitgaven van de overheid, die zijn juist omlaag bijgesteld. En dat is eigenlijk de combinatie die je elk kwartaal zou willen zien. Namelijk: de overheid draagt minder bij aan groei, en dat wordt ruimschoots gecompenseerd door huishoudens, internationale handel en het bedrijfsleven. Dus ik zeg nogmaals: de vlag kan uit.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De aanpassingen in box 3, aangekondigd in de Miljoenennota, leiden tot discussie. Het kabinet wil de belasting op spaargeld en beleggingen verhogen om de kosten te dekken van een eerdere uitspraak van de Raad van State, die de oude heffing op fictieve rendementen onredelijk verklaarde. Maar volgens econoom Arnoud Boot dreigt zo de belastingmoraal te worden ondermijnd.  Omdat de Raad van State de oude heffing onredelijk vond, moet de overheid die mensen compenseren. Hoe wil het kabinet dat doen? Door box 3 zwaarder te belasten. De vrijstelling gaat omlaag van bijna 58.000 naar iets meer dan 51.000 euro. Daarnaast stijgt het fictieve rendement op overige bezittingen, zoals aandelen of tweede huizen, van 5,88 naar 7,78 procent. Dat levert extra inkomsten op voor de staat, waarmee de verliezen uit de uitspraak worden gecompenseerd.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de beleidsarme Miljoenennota die afgelopen week op Prinsjesdag is gepresenteerd, heeft het demissionaire rompkabinet een voorproefje gegeven van de politieke plannen voor komend jaar – in het geval deze bewindslieden nog enige tijd relevant in functie blijven.‘Maar eigenlijk ben ik heel enthousiast,’ zegt macro-econoom Arnoud Boot, die de luisteraar om meerdere redenen oproept vooral zelf de Miljoenennota te gaan lezen. ‘Het zijn 80 pagina’s, met plaatjes, en het is goed te doen.’ Waar komt dat enthousiasme dan vandaan, Arnoud? In de samenvatting van de Miljoenennota staan drie opmerkingen waar ik het graag over wil hebben. De eerste gaat over de koopkracht, die zich positief ontwikkelt door het kabinetsbeleid en doordat de lonen harder stijgen dan de inflatie. Maar dat komt ook door de brandstofaccijns, waar anderhalf miljard euro naartoe gaat. Daardoor stijgt de koopkracht met 1,3 procent in plaats van 1 procent. Tegelijkertijd is het openbaar vervoer al duurder dan autorijden, en toch gaat er extra geld naar de auto. Dat is eigenlijk een slecht idee. Maar het zorgt toch voor een koopkrachtverbetering? Als je met geld smijt, werkt dat op korte termijn heel goed. Kijk maar naar Engeland, de Verenigde Staten en Frankrijk. Als je de begrotingstekorten buiten beschouwing laat, ziet het er op de korte termijn heel redelijk uit. Daarom lijken we een beetje op Frankrijk. Op korte termijn doet Frankrijk het helemaal niet zo slecht, maar we weten dat het land structureel in de problemen zit. Maar het begrotingstekort komt uit op 2,9 procent. Dat valt toch wel mee? Dat is het tweede punt waar ik op wil wijzen. Het kabinet zegt dat het met het oog op toekomstige uitdagingen een gezonde begroting achterlaat. Maar dat is flauw, want ze negeren juist die toekomstige uitdagingen. En desondanks komen ze nog steeds uit op een tekort van 2,9 procent. We moeten bovendien nog maar zien wat het daadwerkelijk wordt, want de economie is overbelast en wie weet wat er straks gebeurt met het nieuwe kabinet. Deze cijfers kunnen zo weer het raam uit. Daarnaast – en dat is punt drie – spreekt het kabinet van een gedekte begroting, zowel aan de uitgaven- als aan de inkomstenkant. Maar dat is vreemd, want er ís een tekort van 2,9 procent. In de Miljoenennota wordt ook verwezen naar de Raad van State, waarom? Het ministerie van Financiën, oftewel het kabinet, is door de Raad van State gevraagd eens na te denken over de toekomstige structuur van de Nederlandse economie. Dat is buitengewoon interessant. Traditioneel zijn overheidsinvesteringen gericht op machines, gebouwen, wegen, infrastructuur. Maar tegenwoordig gaat het om kennis en onderwijs. Wat zijn de gevolgen als er zoveel wordt bezuinigd op die terreinen? Daarbij verwijst het kabinet ook naar een artikel uit 1956 van econoom Robert Solow, die in 1987 de Nobelprijs ontving. En het mooie is: de lezer van de digitale Miljoenennota kan doorklikken naar dat artikel, een prachtige bijdrage in het Quarterly Journal of Economics uit 1956. Dat verhaal is na 70 jaar nog steeds relevant, omdat economie natuurlijk niet gisteren is uitgevonden. Uit de inzichten van toen kunnen we nog altijd veel leren.  See omnystudio.com/listener for privacy information.